19. 10.

19. oktobra/listopada (19. 10.) je 292. dan godine po gregorijanskom kalendaru (293. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 73 dana.

Događaji

• 202. pne. - Bitka kod Zame. Rimljani pod vodstvom Scipiona Afričkog porazili Kartažane pod vodstvom Hanibala kojem je to bio jedini, ali odlučujući poraz. Ovom je bitkom završen drugi Punski rat.
• 439. — Gejserih, kralj Vandala i Alana, osvaja Kartaginu, posle Rima najveći grad zapadnog Mediterana. Ovaj događaj je kasnije u Vandalskoj kraljevini korišćen kao početni događaj nove ere.
• 1453. — Francuzi ponovno zauzmu Bordeaux, završi se 100-godišnji rat sa Englezima.
• 1512. — Martin Luther postao doktor teologije.
• 1781. — U Yorktownu, Virginia, britanski zapovjednik Lord Cornwallis predao se francusko-američkim snagama vođenim sa George Washingtonom završavajući američki rat za neovisnost.
• 1812. — Napoleon se povukao iz Moskve.
• 1813. — Okončana je Bitka naroda kod Lajpciga u kojoj su ujedinjene vojske više evropskih država, predvođene Rusijom, Pruskom i Austrijom porazile Napoleona i prisilile ga da se povuče preko Rajne.
• 1872. — U Novom Južnom Velsu u Australiji nađen je „Holtermanov grumen“, ploča škriljca težine 235,14 kilograma, u kojoj je bilo 82,11 kilograma zlata, najveća količina koja je dosad pronađena.
• 1874. — ban Ivan Mažuranić svečano otvorio moderno Sveučilište u Zagrebu.
• 1892. — Rođen ruski velemajstor Aleksandar Aljehin, jedan od najvećih u istoriji šaha. Bio je svjetski prvak od 1927. kada je pobijedio Kubanca Kapablanku do 1935. kada je izgubio od Holanđanina Evea. Titulu svjetskog prvaka ponovo je stekao pobjedivši Evea u revanšu 1937. i zadržao je do smrti 1946.
• 1915. — Rusija i Italija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Bugarskoj, koja je, pored proglašenja neutralnosti, napala srpsku vojsku 6. oktobra i time se priključila Centralnim silama.
• 1933. — Njemačka se povukla iz Lige naroda.
• 1935. — Liga naroda uvela ekonomske sankcije fašističkoj Italiji zbog okupacije Etiopije.
• 1943. — oktriven antibiotik streptomicin.
• 1944. — američka vojska zauzima Filipine.
• 1954. — Zaključen je anglo-egipatski sporazum o povlačenju britanskih trupa iz zone Sueckog kanala u roku od 20 meseci.
• 1957. — Savezna republika Njemačka prekine diplomatske odnose sa SFR Jugoslavijom, zato što je ta prije prizna Njemačku demokratsku republiku.
• 1960. — Vlada Sjedinjenih Američkih Država uvela embargo komunističkoj Kubi.
• 1960. — Mauritanija postaje nezavisna država.
• 1964. — U udesu sovjetskog aviona „Iljušin-18“, koji se srušio na Avalu, poginuli su svi putnici među kojima je bila šestočlana delegacija sovjetske armije sa maršalom Sergejem Birjuzovim na čelu. Delegacija je upućena u Beograd da bi učestvovala u proslavi 20-godišnjice oslobođenja Beograda.
• 1968. — U Ciudad de Mexico na Olimpijskim igrama jugoslovenska plivačica Đurđica Bjedov, osvojila zlatno odličje na 100 m prsno i srebro na 200 m prsno.
• 1991. — Utemeljena 133. brigada HV, Otočac.
• 1994. — U eksploziji bombe, koju je u gradskom autobusu u Tel Avivu aktivirao bombaš-samoubica, poginule su 22 i ranjeno više od 40 osoba.
• 2000. — Međunarodni sud za ratne zločine u Ruandi osudio je bivšeg premijera te zemlje Žana Kambandu na doživotni zatvor zbog genocida počinjenog 1994, kada je ubijeno oko pola miliona pripadnika plemena Tutsi i Hutu.
• 2001. — Najmanje 350 ljudi nastradalo je kada je prenatrpani brod, koji je prevozio iračke emigrante, na putu od Sumatre ka Australiji potonuo u blizini Jave.
• 2003. — Majka Tereza beatificirana od pape Ivana Pavla II.
• 2003. — U Sarajevu u 78. godini umro Alija Izetbegović, predsjednik Bosne i Hercegovine 1990 — 1996, član tročlanog Predsjedništva BiH 1996 — 2000. i dugogodišnji lider Stranke demokratske akcije. Sa Slobodanom Miloševićem i Franjom Tuđmanom, potpisnik je mirovnog sporazuma kojim je završen rat u BiH, sklopljen 21. novembra 1995. u Daytonu, SAD, a potpisan 14. decembra 1995. u Parisu.
• 2004. — Nepoznata lica otela u Baghdadu i mjesec kasnije pogubila šeficu međunarodne humanitarne organizacije Caritas Margaret Hassan.
• 2005. — U Bagdadu je počelo suđenje bivšem iračkom lideru Sadamu Huseinu.
• 2007. — Skupština Republike Crne Gore usvojila novi Ustav Republike Crne Gore u kojem je službenim jezikom umjesto ijekavskog srpskog imenovan crnogorski.
• 2008. — Umro Richard Blackwell, holivudski dizajner i kreator, tvorac liste "Deset najgore odjevenih žena svijeta".

.

Rođenja

• 1433. — Marsilio Ficino, italijanski filozof.
• 1582. — princ Dimitrije čija nasilna smrt 1591. godine će izazvati sedmogodišnji rat za nezavisnost Rusije.
• 1810. — Cassius Clay, američki političar († 1903).
• 1841. — Nikola I Petrović - Njegoš, crnogorski kralj, vojskovođa i pisac.
• 1862. — Auguste Lumière, francuski hemičar i industrijalac.
• 1882. — Umberto Boccioni, talijanski futuristički umjetnik († 1916).
• 1892. — Aleksandar Aljehin, je bio četvrti svetski šahovski prvak. Smatra se jednim od najboljih šahista svih vremena. († 1946.).
• 1899. — Miguel Ángel Asturias, gvatemalski književnik dobitnik nobelovac. († 1974).
• 1905. — Karl Novak, slovenski četnički vojvoda i pukovnik († 1975.).
• 1910. — Subrahmanyan Chandrasekhar, indijsko - američki fizičar i nobelovac.
• 1913. — Vinícius de Moraes, brazilski muzičar.
• 1928. — Borisav Jović, srpski i jugoslavenski političar.
• 1931. — John le Carré, britanski književnik.
• 1932. — Robert Reed, američki glumac.
• 1932. — U Beogradu je otvoren Kolarčev narodni univerzitet, zadužbina Ilije Milosavljevića Kolarca, koji je u tu svrhu testamentom zaveštao oko 50.000 dukata. Zgradu Kolarčevog univerziteta je projektovao srpski arhitekta Petar Bajalović.
• 1945. — Divine, američki glumac/ca.
• 1945. — Patricia Ireland, američka feministkinja.
• 1945. — John Lithgow, američki glumac.
• 1952. — Edward Zanki, njemački muzičar i kantautor.
• 1956. — Jasna Merdan-Kolar, bivša bosanskohercegovačka i austrijska rukometašica.
• 1962. — Evander Holyfield, američki profesionalni boksač.
• 1970. — Željka Čižmešija, bivša jugoslavenska i hrvatska reprezentativka u umjetničkom klizanju.
• 1978. — Ruslan Chagaev, bivši uzbekistanski profesionalni boksač.
• 1979. — Branimir Bajić, bosanskohercegovački nogometaš.

.

Smrti

• 1187. — Papa Urban III..
• 1216. — Jovan bez Zemlje, engleski kralj.
• 1587. — Francesco I. de Medici, toskanski veliki vojvoda.
• 1745. — Jonathan Swift, engleski književnik (* 1667.).
• 1851. — Petar II Petrović Njegoš, srpski vladika Crne Gore.
• 1875. — Čarls Vitston, engleski fizičar.
• 1896. — Šime Ljubić, župnik, teolog, hrvatski arheolog, povjesničar, političar i biograf (* 1822.).
• 1899. — portugalski kralj Ludvik.
• 1909. — Cesare Lombroso, talijanski liječnik (* 1836.).
• 1937. — Ernest Rutherford, britanski fizičar (* 1871.).
• 1961. — Maksimilijan Paspa, pionir kinoamaterizma, poznati zagrebački liječnik - stomatolog (* 1896.).
• 1983. — Maurice Bishop, grenadski političar i revolucionar (* 1944.).
• 1984. — Ježi Popjeluška, poljski sveštenik.
• 1986. — Samora Mašel, predsednik Mozambika.
• 1986. — Karlo Bulić, hrvatski glumac (* 1910.).
• 1999. — Natali Sarot, francuska književnica.
• 2003. — Alija Izetbegović, bosanskohercegovački političar i državnik.
• 2008. — Richard Blackwell, holivudski dizajner i kreator, tvorac liste "Deset najgore odjevenih žena svijeta" (* 1922.).
• 2010. — Tom Bosley, američki glumac (* 1927.).
• 2015. — Munib Maglajlić, profesor,dr.,istaknuti bosanskohercegovački književnik, publicist i analitičar (* 1945.).

.

Blagdani

• Dan hrvatskih branitelja Sisačko-moslavačke županije
• Sveti apostol Toma-Tomindan

Praznici

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar