19. 3.

19. mart/ožujak (19. 3.) je 78. dan godine po gregorijanskom kalendaru (79. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 287 dana.

Događaji

• 1279. — Mongolskom pobjedom u bitki kod Jamena završena Song dinastija u carskoj Kini.
• 1563. — Mirom u Amboazu završen prvi verski rat u Francuskoj nakon kojeg su hugenoti dobili ograničenu slobodu veroispovesti. Hugenotski ratovi razdirali su Francusku više od 30 godina.
• 1628. — Englezi u današnjim Americi osnovali koloniju Masačusets.
• 1687. — Potraga za ušćem rijeke Mississippi pod vodstvom francuskog istraživača Roberta Caveliera de La Sallea završila pobunom i njegovim ubistvom u Teksasu.
• 1796. — Republika Francuska donela Dekret o slobodi štampe, koji je po dolasku Napoleona na vlast dve godine kasnije prestao da važi, a štampa je podvrgnuta strogoj cenzuri.
• 1812. — Španski parlament u Kadisu usvojio liberalni ustav, koji je postao ideal slobodoumnih težnji građanske klase u evropskim državama.
• 1861. — Britanci su, nakon višegodišnjih borbi, ugušili pobunu domorodačkog stanovništva Maora na Novom Zelandu i oni su se povukli u unutrašnjost ostrva.
• 1915. — Planeta Pluton po prvi put fotografirana, 15 godina prije nego što ju je konačno otkrio Clyde Tombaugh na Lowell opservatoriju.
• 1920. — SAD odbile da potpišu Versajski ugovor posle Prvog svetskog rata i da se priključe Društvu naroda, zbog bojazni od uvlačenja u rat u slučaju napada na neku članicu Društva.
• 1932. — Službeno otvoren Sydney Harbour Bridge, glavni simbol Sydneyja, Australija.
• 1945. — Velika Britanija priznala vladu Demokratske Federativne Jugoslavije na čelu s Josipom Brozom Titom.
• 1970. — Šefovi vlada Istočne i Zapadne Nemačke Vili Brant i Vili Štof susreli su se u Erfurtu. To je bio prvi susret visokih zvaničnika dve zemlje od podele Nemačke 1949.
• 1978. — Izraelska vojska je okupirala veći deo juga Libana.
• 1982. — Argentinskom okupacijom Južne Georgije započeo Falklandski rat.
• 1991. — Narodna skupština Srbije preuzela je ovlašćenja raspuštene Skupštine Kosova i razrešila dužnosti Rizu Sapundžiju, člana Predsedništva SFR Jugoslavije sa Kosova.
• 1994. — Trupe vlade u Pnom Penu zauzele su grad Pailin na istoku Kambodže, glavno uporište maoističkog gerilskog pokreta "Crvenih Kmera".
• 1994. — U eksploziji bombe podmetnute u podzemnu železnicu u glavnom gradu Azerbejdžana Bakuu poginulo je 12 i ranjeno više od 50 ljudi.
• 1996. — Policija Federacije BiH ušla je u Grbavicu, poslednju sarajevsku opštinu koju su u bosanskom ratu držale srpske snage. Time je završen transfer vlasti u sarajevskim opštinama koje su prema Dejtonskom sporazumu pripale Federaciji BiH.
• 1996. — U glavnom gradu Filipina Manili u požaru u jednoj diskoteci poginulo je najmanje 150 ljudi.
• 1999. —.
  • Libija se saglasila da škotskom pravosuđu do 6. aprila 1999. preda dvojicu Libijaca osumnjičenih da su u decembru 1988. izazvali eksploziju američkog putničkog aviona "Boing 747" iznad Lokerbija u Škotskoj u kojoj je poginulo 270 ljudi.
  • U eksploziji bombe koju su čečenski teroristi aktivirali na pijaci u južnom ruskom gradu Vladikavkaz, poginulo je više od 50 ljudi.
  • Nakon neuspelih pregovora Srba i kosovskih Albanaca u Parizu, predsednik SAD Bil Klinton izjavio je da je "prag prekoračen" i da problem Kosova ugrožava američke nacionalne interese. Diplomate zapadnih zemalja počele su da napuštaju Beograd, a međunarodni verifikatori Kosovo.
• 2001. — Socijalista Bertran Delano je, pobedivši na izborima, postao prvi gradonačelnik Pariza iz redova levice.
• 2002. — Zimbabve je na godinu dana suspendovan iz Komonvelta.
• 2006. — Aleksandar Lukašenko ponovno pobedio na predsedničkim izborima u Belorusiji.

Rođenja

• 1629. — Aleksej I., ruski car.
• 1813. — David Livingstone, britanski istraživač.
• 1818. — Petar Preradović, hrvatski književnik († 1872.).
• 1844. — Minna Canth, finska književnica.
• 1848. — Wyatt Earp, američki heroj westerna († 1929.).
• 1871. — Maria von Vetsera, austrijska plemkinja.
• 1873. — Max Reger, njemački kompozitor.
• 1899. — Jan Hendrik de Boer, fizičar i kemičar.
• 1900. — Frédéric Joliot-Curie, francuski fizičar.
• 1905. — Albert Speer, njemački arhitekt i nacistički ministar naoružanja.
• 1906. — Adolf Eichmann, visoki oficir i ratni zločinac nacističke njemačke organizacije SS. Bio je vođa Organizacije za protjerivanje i deportaciju Židova za vrijeme vladavine NSDAP u Njemačkoj. Smatra se odgovornim za smrt oko 6 miliona Židova. Osuđen je na smrt 1962. godine u procesu na Okružnom sudu u Jeruzalemu i obješen u zatvoru Ramla u Izraelu († 1962.).
• 1909. — Louis Hayward, britanski glumac.
• 1909. — Josip Andreis, hrvatski muzikološki stručnjak († 1982.).
• 1912. — Adolf Galand, komandant nemačke lovačke avijacije u Drugom svetskom ratu († 1996.).
• 1917. — Dinu Lipatti, rumunjski pijanist i kompozitor.
• 1924. — Abdulah Gegić, srpski, jugoslovenski, bosanskohercegovački i turski nogometni trener († 2008.).
• 1936. — Ursula Andress, švicarska glumica i Bond-Girl.
• 1937. — Egon Krenz, njemački DDR-političar.
• 1947. — Glenn Close, američka glumica.
• 1952. — Harvey Weinstein, američki filmski producent.
• 1955. — Bruce Willis, američki glumac.
• 1966. — Olaf Marschall, umirovljeni njemački nogometaš.
• 1967. — Verica Obradović, medicinska sestra.
• 1976. — Alessandro Nesta, italijanski nogometaš i trener.
• 1976. — Petar Grašo, hrvatski pjevač, tekstopisac, kompozitor i kantautor.
• 1976. — Nino Bule, hrvatski nogometaš.
• 1977. — Robert Lindstedt, švedski tenisač.
• 1979. — Ivan Ljubičić, hrvatski tenisač (--).
• 1979. — Jon Belaustegui, španjolski rukometaš.
• 1980. — Srebrenko Posavec, hrvatski nogometaš.
• 1987. — Miloš Teodosić, srpski košarkaš.
• 1988. — Maxim Mikhaylov, ruski odbojkaš.

.

Smrti

• 1406. — Ibn Haldun, arapski istoričar i društveni teoretičar (*1332.).
• 1930. — Artur Džejms Balfur, engleski državnik (* 1848.).
• 1950. — Edgar Rajs Barouz, američki pisac (* 1875.).
• 1976. — Ivo Tijardović, hrvatski skladatelj, literat i slikar (* 1895.).
• 1977. — Marijen Nguabi, predsednik Konga..
• 1987. — Luj de Brolj, francuski fizičar.
• 1997. — Vilem de Kuning, američki slikar holandskog porekla.
• 2017. — Ivan Grubišić, hrvatski katolički svećenik, sociolog, komentator i političar (* 1936.).

Blagdani/Praznici

• Španija, Portugal i Belgija: Dan očeva.
• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Četrdesetdva mučenika iz Amoreje.
  • Blaženog Jova.
  • Svete mučenike Konona otca i sina.

Povezano: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar