13. 3.

13. mart/ožujak (13. 3.) je 72. dan godine po gregorijanskom kalendaru (73. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 293 dana.

Događaji

• 1325. — Asteci su osnovali svoju naseobinu Tenočtitlan, kasnije prestonicu Asteškog carstva, na mestu gde je današnji grad Sijudad Meksiko.
• 1567. — Nemački plaćenici koje je unajmila holandska vladarka Margareta od Parme ubili su 2.000 kalvinista.
• 1781. — Engleski astronom nemačkog porekla Vilijam Heršel otkrio je sedmu planetu Sunčevog sistema, koja je kasnije nazvana Uran.
• 1809. — Nakon neuspeha u ratu s Rusijom i Danskom 1808, oficirskom zaverom zbačen je s prestola švedski kralj Gustav IV.
• 1848. — Pod pritiskom demonstracija i pobune u Beču austrijski kancelar Klemens Meternih podneo je ostavku. Kancelar je pobegao u Veliku Britaniju, a hiljadama gnevnih Bečlija koje su opkolile dvor car Ferdinand I je obećao ustav.
• 1865. — Tokom Američkog građanskog rata, Kongres Konfederacije, pod predsednikom Džefersonom Dejvisom, žestokim protivnikom ukidanja ropstva, doneo je zakon kojim je robovima dozvoljeno, u zamenu za slobodu, da budu vojnici u južnjačkoj armiji.
• 1881. — U atentatu u Petrogradu ubijen je ruski car Alksandar II. Atentat su izvršili članovi tajnog terorističkog udruženja "Narodna volja".
• 1913. — Kanbera postala glavni grad Australije.
• 1928. — Nakon pucanja brane "St. Frensis", oko 60 kilometara severno od Los Anđelesa, u vodi koja je preplavila dolinu utopilo se najmanje 450 ljudi.
• 1933. — U Njemačkoj otvoreno nacističko minstarstvo propagande čiji je prvi ministar posato Joseph Goebbels.
• 1946. — Pripadnici jugoslovenske službe Državne bezbednosti uhapsili su generala i komandanta četničkih snaga u Drugom svetskom ratu Dragoljuba Dražu Mihailovića.
• 1964. — Ubojstvo Kitty Genovese dovodi do stvaranja psihološkosociološke teorije efekta promatrača.
• 1972. — Velika Britanija i Kina saglasile su se da razmene ambasadore 22 godine nakon što je London priznao vladu u Pekingu; Britanci su zatvorili konzulat na Tajvanu.
• 1990. — Sovjetski parlament izglasao je uvođenje višepartijskog sistema, nakon 72-godišnjeg monopola na vlast Komunističke partije.
• 1992. — U zemljotresu na istoku Turske je poginulo najmanje 570 ljudi.
• 1996. — U mestu Danblejn, oko 40 kilometara severno od Glazgova, naoružani čovek je u gimnastičkoj sali osnovne škole ubio 16 učenika prvog razreda, uzrasta izmedju pet i šest godina i njihovu učiteljicu, ranio još 13 đaka i potom izvršio samoubistvo.
• 1998. — Predsednik Južne Koreje Kim Dae Džong, koji je i sam bio zatvaran zbog političkih uverenja, doneo je odluku o masovnoj amnestiji koja je obuhvatila preko pet miliona osoba, od političkih zatvorenika do pijanih vozača kojima su bile oduzete vozačke dozvole.
• 1999. — Kosovski rat: Na Kosovu, u eksplozijama bombi u centru Podujeva i na pijaci u Kosovskoj Mitrovici poginulo je šestoro i ranjeno više od 50 ljudi, a u napadima oružane formacije kosovskih Albanaca "Oslobodilačka vojska Kosova" kod Vučitrna poginula su dva pripadnika Vojske Jugoslavije.
• 2002. — Vlada Angole je proglasila jednostrano primirje u 27-godišnjem građanskom ratu sa pobunjenicima-pripadnicima Nacionalne Unije za nezavisnost Angole (UNITA).

.

Rođenja

• 1720. — Charles Bonnet, švicarski filozof i prirodnjak.
• 1733. — Josef Pristli, engleski hemičar i filozof. (†1804).
• 1741. — Josif II, car Svetog Rimskog Carstva (†1790).
• 1781. — Karl Friedrich Schinkel, pruski arhitekt i slikar.
• 1830. — Georgije Branković, srpski patrijarh. (†1907).
• 1864. — Alexej von Jawlensky, njemački slikar ruskog porijekla.
• 1884. — Đuro Basariček, hrvatski političar.
• 1888. — Anton Semjonovič Makarenko, sovjetski pedagog i književnik.
• 1899. — Ernest Radetić, hrvatski književnik († 1980.).
• 1900. — Giorgos Seferis, grčki književnik i dobitnik Nobelove nagrade za književnost.
• 1915. — Melih Cevdet Anday, turski književnik.
• 1939. — Neil Sedaka, američki kantautor.
• 1944. — Atina Bojadži, makedonska maratonska plivačica, nazivana i "Ohridski delfin". Ostala je upamćena po tome što je bila prva žena sa područja nekadašnje Jugoslavije koja je preplivala kanal La Manche (†2010).
• 1945. — Anatolij Timofejevič Fomenko, ukrajinski matematičar.
• 1965. — Vesna Trivalić, srpska glumica.
• 1969. — Ognjen Kržić, bivši hrvatski vaterpolist.
• 1971. — Alessandro Abbio, talijanski košarkaš.
• 1973. — Nenad Puljezević, bivši srpski i mađarski rukometni reprezentativac.
• 1974. — Tatjana "Tanja" Medved, bivša srpska rukometašica.
• 1974. — Thomas Enqvist, bivši švedski teniser.
• 1979. — Danijela Pintarić, hrvatska sopranistica, violinistica i kazališna umjetnica.
• 1984. — Steve Darcis, belgijski teniser.
• 1985. — Emile Hirsch, američki filmski i televizijski glumac.
• 1989. — Holger Badstuber, njemački nogometaš.
• 1995. — Mikaela Shiffrin, američka alpska skijašica.

.

Smrti

• 1572. — Petar Hektorović, autor speva "Ribanje i ribarsko prigovaranje".
• 1842. — Luigi Cherubini, talijanski književnik (* 1760.).
• 1879. — Adolf Anderssen, poznati nemački šahista, jedan od najslavnijih majstora šaha u 19. veku. (* 1818.).
• 1881. — Aleksandar II, ruski car.
• 1901. — Benjamin Harrison, američki političar i predsjednik.
• 1906. — Suzan Entoni, začetnica i vođa pokreta za prava žena u SAD.
• 1975. — Ivo Andrić, jugoslavenski književnik, Dobitnik nobelove nagrade za književnost. (*1892).
• 1988. — John C. Holmes, američki pornografski glumac (* 1944.).
• 1995. — Mija Aleksić, pozorišni i filmski glumac. (*1923).

.

Blagdani/Praznici

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Sveštenomučenika Proterija.
  • Svetog Vasilija ispovednika.
  • Sveštenomučenika Nestora episkopa magidijskog.
  • Svetog Nikolaja jurodivog.
  • Prepodobni Vasilije Ispovednik; Prepodobni Jovan Kasijan
• Dan Privredne komore Srbije (po jednom ukazu iz 1857).

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar