14. 9.

14. septembra/rujna (14. 9.) je 257. dan godine po gregorijanskom kalendaru (258. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 108 dana.

Događaji

• 1219. — Proglašena autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, sa sedištem u manastiru Žiča, koju je kod vizantijskog cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao Sveti Sava (svetovno ime Rastko Nemanjić) potom prvi srpski arhiepiskop.
• 1262. — Kralj Kastilje Alfonso zauzeo luku Kadiz na obali Atlantskog okeana, okončavši petovekovnu mavarsku okupaciju grada.
• 1812. — Francuske trupe pod Napoleonom Bonapartom ušle u Moskvu, kojoj je u tom trenutku izbio veliki požar.
• 1829. — Potpisan Jedrenski mirovni ugovor kojim je okončan rusko-turski rat. Srbija na osnovu Jedrenskog mira 1830. dobila hatišerif o samoupravi, a Grčka nezavisnost.
• 1930. — Nacional-socijalistička partija Adolfa Hitlera postala druga partija po veličini u nemačkom parlamentu.
• 1939. — Helikopter „VS-300“ ruskog konstruktora Igora Ivanoviča Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo prvi uspešan let.
• 1959. — Sovjetska „Luna 2“ postala prvi vasionski brod koji se spustio na Mesec.
• 1960. —.
  • U Kongu izvršen vojni udar pod vođstvom pukovnika Žozefa Mobutua, a premijer Patris Lumumba stavljen u kućni pritvor.
  • Na sastanku predstavnika zemalja-proizvođača nafte u Bagdadu osnovana Organizacija zemalja izvoznica nafte, OPEK.
• 1975. — U Amsterdamu jedan nezaposlen učitelj nožem isekao „Noćnu stražu“, jednu od najcenjenijih Rembrantovih slika.
• 1992. — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o povećanju broja i proširenju mandata međunarodnih mirovnih snaga u Bosni i Hercegovini.
• 1996. —.
  • Kambodžanski kralj Norodom Sihanuk dao oprost jednom od lidera Crvenih Kmera Jengu Sariju zbog njegove uloge u periodu „polja smrti“, kada je u Kambodži ubijeno između milion i dva miliona ljudi.
  • U Bosni i Hercegovini održani prvi opšti izbori posle potpisivanja mirovnog sporazuma u Dejtonu u decembru.
• 1997. — U požaru u rafineriji nafte u Visakapatamu, na jugu Indije, poginulo najmanje 56 osoba, a istog dana u centralnom delu te zemlje poginuo 81 putnik kada se pet vagona ekspresnog voza survalo s mosta u reku.
• 2001. — Senat SAD usvojio rezoluciju kojom se predsedniku SAD Džordžu Bušu odobrava da „preduzme sve neophodne i odgovarajuće mere“ povodom napada 11. septembra. Predsednik Buš odobrio mobilizaciju 50.000 rezervista.

.

Rođenja

• 1580. — Fransisko Gomes de Kevedo i Viljegas, španski pisac († 1645.)
• 1760. — Luigi Cherubini, talijanski skladatelj († 1842.).
• 1769. — Alexander von Humboldt, njemački prirodoslovac i istraživač († 1859.).
• 1817. — Theodor Storm, njemački književnik († 1888.).
• 1826. — Ljubomir Nenadović, srpski književnik. († 1895.).
• 1849. — Ivan Petrovič Pavlov, ruski fiziolog i dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1904.(† 1936.).
• 1852. — Simo Matavulj, srpski pisac. († 1908.).
• 1886. — Jan Masaryk, češki političar.
• 1910. — Rolf Liebermann, švicarski skladatelj.
• 1928. — Alberto Korda, kubanski fotograf († 2001.).
• 1931. — Ivan Klima, češki književnik.
• 1937. — Renzo Piano, talijanski arhitekt.
• 1943. — Ratomir "Rato" Tvrdić, umirovljeni hrvatski i jugoslovenski košarkaški reprezentativac.
• 1944. — Günter Netzer, bivši njemački nogometaš i reprezentativac.
• 1954. — Michael Patrick King, američki producent, reditelj i scenarista.
• 1956. — Kostas Karamanlis, grčki političar i državnik.
• 1957. — Zorica Đurković, jugoslavenska i srpska košarkašica.
• 1960. — Mirko Bašić, hrvatski rukometaš.
• 1965. — Dmitrij Medvedev, ruski političar.
• 1966. — Nikola Jurčević, hrvatski nogometaš i nogometni trener.
• 1974. — Sebastjan Cimirotič, slovenski nogometaš.
• 1979. — Ivica Olić, hrvatski nogometaš.
• 1983. — Amy Winehouse, engleska pjevačica († 2011.).
• 1985. — Sander Sagosen, norveški rukometaš.
• 1990. — Douglas Costa, brazilski nogometaš.

.

Smrti

• 407. — Jovan Zlatousti, carigradski patrijarh, čuveni teolog i propovednik, hrišćanski svetac i jedan od četiri crkvena oca pravoslavne crkve;.
• 775. — Konstantin V Kopronim, vizantijski car (*718.).
• 1321. — Dante Aligijeri, italijanski pesnik. (*1265).
• 1712. — Giovanni Domenico Cassini, francuski astronom, matematičar i inženjer talijanskog podrijetla (* 1625.).
• 1852. — Vojvoda Artur Velzli Velington, engleski feldmaršal.
• 1860. — Miloš Obrenović, srpski knez. Vođa Drugog srpskog ustanka (*1815).
• 1901. — William McKinley, predsjednik SAD-a (* 1843.).
• 1927. — Isadora Duncan, američka plesačica (* 1878.).
• 1937. — Tomáš Masaryk, češki političar (* 1850.).
• 1982. — Grace Patricia Kelly, američka glumica i monegaška princeza (* 1929.).
• 1982. — Bešir Džemail, predsednik Libana.
• 2001. — Olga Ivanović, srpska glumica (* 1921.).
• 2009. — Patrick Swayze, američki glumac (* 1952.).

.

Blagdani

• Prepodobni Simeon Stolpnik; Crkvena Nova godina

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar