24. 1.

24. januar/siječanj (24. 1.) je 24. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 341 dan (342 dana u prijestupnoj godini).

Događaji

• 41. — u zaveri Senata, vojske i pretorijanaca, pripadnici pretorijanske garde ubili su rimskog cara Kaligulu. Omražen zbog rasipnosti, megalomanije i despotizma u svoje vreme, u istoriju je ušao kao jedna od najgrotesknijih carskih ličnosti.
• 76. — Rođen rimski car Hadrijan, koji je tokom vladavine od 117. do smrti 138 konsolidovao prostrano carstvo i utvrdio granice u 76. — Britaniji (Hadrijanov bedem) i Germaniji. Ugušio je ustanak u Judeji, a Jerusalem je pretvorio u rimsku vojnu koloniju. Podigao je veći broj gradova, među kojima i Hadrijanov grad u Trakiji (Jedrene). Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umjetnosti.
• 1556. — u snažnom zemljotresu u kineskoj provinciji Šensi poginulo je oko 850.000 ljudi, a stotine naselja je uništeno. To je po broju žrtava bila jedna od najvećih prirodnih katastrofa u istoriji čovečanstva.
• 1712. — Rođen pruski kralj Fridrih II Veliki, koji je po dolasku na prijesto 1740. u duhu prosvjećenog apsolutizma reformisao zakonodavstvo i sudski postupak. U dvorcu Sansusi okupljao je filozofe, pisce i umjetnike, među kojima i Voltera. Teritorijalno proširena i vojno ojačana, Pruska je za njegove vladavine bila jedna od najvećih evropskih sila.
• 1859. — u gradu Fokšan, Skupština narodnih predstavnika donela je odluku o ujedinjenju rumunskih kneževina Vlaške i Moldavije, čime su postavljeni temelji rumunske države. Za zajedničkog vladara izabran je moldavski knez Aleksandar Kuza.
• 1838. — Semjuel Morze je demonstrirao telegraf na kome je promenio telegrafsku šifru, od telegrafskog rečnika sa numeričkim kodom, u kod za svako slovo.
• 1915. — britanski ratni brodovi su u Prvom svetskom ratu u Severnom moru potopili nemačku krstaricu „Bliher“ na kojoj je poginulo 870 ljudi.
• 1924. — nekadašnja prestonica carske Rusije, Petrograd, dobila je novo ime - Lenjingrad, u znak sećanja na vođu Oktobarske revolucije Lenjin. Od 1991. gradu je vraćen prvobitni naziv Sankt Peterburg.
• 1937. — Kraljevina Jugoslavija i Bugarska potpisale su pakt o večnom prijateljstvu.
• 1946. — na osnovu rezolucije Generalne skupštine UN, koju su inicirale SAD, Ujedinjeno Kraljevstvo i Kanada, osnovana je Komisija za atomsku energiju.
• 1965. - Umro engleski državnik i pisac Vinston Čerčil, premijer Ujedinjenog Kraljevstva 1940 - 1945. i 1951 - 1955, jedna od najmarkantnijih političkih ličnosti 20. vijeka, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1953. godine za memoare iz Drugog svjetskog rata.
• 1972. — japanski vojnik Šjoići Jokoi otkriven je na pacifičkom ostrvu Guam, gde se 28 godina skrivao u džungli, ubeđen da Drugi svetski rat još traje.
• 1983. — u Italiji su uhapšena 32 člana terorističke organizacije „Crvene brigade“ pod sumnjom da su izvršioci kriminalnih dela, uključujući i ubistvo bivšeg italijanskog premijera Alda Mora.
• 1983. - Umro američki filmski režiser Džordž Kjukor, dobitnik Oskara za film " My Fair Ledy". Snimio je više od 50 filmova od kojih su najpoznatiji "Male žene" , "Filadelfijske priče", "Plinsko svjetlo" , "Zvijezdaje rođena" i "Bogatii slavni", posljednji film je snimio 1961. u dubokoj starosti.
• 1984. — U prodaji prvi Apple Macintosh.
• 1986. — Armija nacionalnog otpora bivšeg ministra odbrane Ugande Yoweri Musewenija ušla je u glavni grad Kampalu i zbacila vladu generala Tita Okela. Museveni je 29. 1. proglašen novim šefom države.
• 1994. — U SR Jugoslaviji uveden novi dinar (takođe "super dinar" ili "Avramov dinar").
• 1998. — u eksploziji koja je izazvala požar u oknu rudnika uglja Vangđiajing u kineskoj provinciji Liaoning poginulo je 77 ljudi.
• 1999. — Kralj Hussein I od Jordana potpisao je dekret kojim je starijeg sina Abdulaha odredio za naslednika na prestolu.
• 2000. — u Hrvatskoj su održani prvi predsednički izbori posle smrti Franje Tuđmana u decembru 1999. Pobedom nad Draženom Budišom u drugom izbornom krugu 7.2, predsednik Hrvatske postao je Stjepan Mesić.
• 2002. — u Bejrutu je ubijen bivši libanski ministar Elie Hobeika, koji se smatra jednim od odgovornih za masakre u palestinskim izbegličkim logorima Sabra i Šatila 1982.
• 2001. — za direktora britanske berze, stare 200 godina, prvi put je imenovana žena, bivša bankarka Klara Furs.
• 2003. — Vlada Republike Srpske pozvala je sve osumnjičene za ratne zločine, uključujući i bivšeg predsednika RS Radovana Karadžića, da se dobrovoljno predaju Haškom tribunalu.

.

Rođenja

• 76. — Hadrijan, rimski car.
• 1670. — William Congreve, engelski dramatičar i pjesnik.
• 1679. — Christian Wolff, njemački filozof.
• 1712. — Fridrih II Veliki, pruski kralj.
• 1732. — Pierre Augustin Caron de Beaumarchais, francuski dramatičarar.
• 1746. — Gustav III, švedski kralj.
• 1787. — Christian Ludwig Brehm, njemački ornitolog.
• 1847. — Radomir Putnik, srpski vojvoda. (u.1917).
• 1864. — Marguerite Durand, francuska novinarka i borac za prava žena.
• 1887. — Žanka Stokić, srpska glumica. (u. 1947).
• 1900. — René Guillot, francuski književnik.
• 1917. — Ernest Borgnine, američki glumac (u. 2012.).
• 1933. — Asim Ferhatović, nogometaš Bosne i Hercegovine (u.1987).
• 1941. — Neil Diamond, američki kantautor.
• 1943. — Sharon Tate, američka glumica.
• 1944. — Anita Pallenberg, talijanska glumica i modna kreatorica.
• 1944. — Klaus Nomi, nemački pevač.
• 1946. — Goran Milić, hrvatski novinar.
• 1950. — Daniel Auteuil, francuski glumac.
• 1959. — Nastassja Kinski, njemačka glumica.
• 1959. — Michel Preud'homme, belgijski nogometaš i trener.
• 1961. — Franjo Jakovac, hrvatski i jugoslavenski biatlonac.
• 1975. — Gianluca Basile, talijanski košarkaš.
• 1976. — Frano Vićan, hrvatski vaterpolista.
• 1977. — Michelle Hunziker, švicarska TV-voditeljica i manekenka.
• 1977. — Andrija Gerić, bivši jugoslavenski i srpski odbojkaš.
• 1987. — Luis Suárez, urugvajski nogometni reprezentativac.
• 1990. — Ermin Bičakčić, bosanskohercegovački nogometaš.

. .

Smrti

• 1920. — Amedeo Modigliani, talijanski slikar (r. 1884).
• 1965. — Vinston Čerčil, engleski državnik i pisac.
• 1983. — Džordž Kjukor, američki filmski režiser.
• 2004. — Helmut Njuton, nemački fotograf (r.1920.).
• 2006. — Chris Penn, američki filmski glumac.

.

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Prepodobnog Teodosija Velikog.
  • Blaženog Mihaila.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar

24. 1. na Wikimedijinoj ostavi