16. 1.

16. januar/siječanj (16. 1.) je 16. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 349 dana (350 u prijestupnoj godini).

Događaji

• 1547. — u Moskvi za prvog ruskog cara krunisan Ivan Grozni. Poznat po značajnim reformama u Rusiji, ali i okrutnosti prema bojarima koju je primenjivao u nastojanju da centralizuje vlast i zbog ubistva sina, zbog čega je dobio naziv Grozni.
• 1778. — Francuska priznala nezavisnost SAD tokom Američkog rata za nezavisnost od britanske kolonijalne uprave. U februaru iste godine u Parizu potpisan sporazum o savezu u tom ratu, a na hiljade dobrovoljaca krenulo da pomogne Amerikancima, među kojima i Lafajet, Sen Simon i Košćuško.
• 1864. — Austrija i Pruska uputile ultimatum Danskoj zahtevajući da povuče Ustav po kom su pokrajine Šlezvig i Holštajn postale deo Danske.
• 1908. — u Beogradu otvoren hotel „Moskva“, podignut na mestu kafane „Velika Srbija“. Zgradu projektovali arhitekta Jovan Ilkić i grupa arhitekata iz Sankt Peterburga.
• 1920. — u SAD stupila na snagu prohibicija, zakonska zabrana proizvodnje i prodaje alkohola.
• 1945. — pobedom savezničkih snaga pod komandom generala Bernarda Montgomerija i Omara Bredlija okončana nemačka ofanziva u Ardenima, u Belgiji. Ubijeno ili zarobljeno 220.000 nemačkih i 77.000 savezničkih vojnika.
• 1969. — u centru Praga češki student Jan Palah izvršio samoubistvo spaljivanjem u znak protesta zbog okupacije Čehoslovačke koju su, po nalogu Sovjetskog Saveza, izvršile članice Varšavskog pakta u avgustu 1968.
• 1969. — sovjetski kosmonauti u svemirskim brodovima „Sojuz 4“ Vladimir Šatalov i „Sojuz 5“ Boris Voljanov, Aleksej Jelisejev i Jevgenij Krunov prvi put u istoriji spojili dve letelice s ljudskom posadom u orbiti oko Zemlje.
• 1979. — šah Irana Reza Pahlavi napustio zemlju pod pritiskom sledbenika ajatolaha Homeinija koji su potom preuzeli vlast.
• 1987. — šef Komunističke partije Kine Hu Jaobang podneo ostavku, prihvativši krivicu za političke greške koje su izazvale studentske nemire. Funkciju generalnog sekretara Partije preuzeo Džao Cijang.
• 1991. — SAD i zapadni saveznici počeli, u Zalivskom ratu, operaciju „Pustinjska oluja“ masovnim vazdušnim udarima po vojnim i industrijskim ciljevima u Iraku i Kuvajtu, 19 časova posle isteka ultimatuma Ujedinjenih nacija Bagdadu.
• 1993. — u opkoljenom Sarajevu, koje je već mesecima bez struje i vode, poginulo osam, a povređeno 19 osoba od eksplozije granate koja je pala na mesto gde su ljudi čekali u redu za vodu.
• 1996. — premijer Rusije Anatolij Čubajs, tvorac programa privatizacije, podneo ostavku.
• 1998. — u eksploziji metana u rudniku „Soko“ u Čitluku kod Sokobanje poginulo 29 rudara.
• 2000. — za predsednika Čilea izabran Rikardo Lagos, prvi predsednik-socijalista posle svrgnutog Salvadora Aljendea, kog su 1973. ubili pučisti predvođeni generalom Augustom Pinočeom.
• 2001. — u pokušaju državnog udara u Demokratskoj Republici Kongo ubijen predsednik Loran Dezire Kabila, a dužnost predsednika preuzeo njegov sin Žozef. Kabila na vlast došao u maju 1997. posle pobune koju su podržale Uganda i Ruanda, protiv tadašnjeg diktatora Mobutua Sese Sekoa.
• 2002. — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno usvojio sankcije protiv terorističke mreže “Al Kaida” i ostataka Talibana u Avganistanu i van te zemlje.

.

Rođenja

• 1298. — Ladžin, sultan egipatskih Mameluka.
• 1669. — Sava Vladislavić Raguzinski, srpski trgovac i avanturist († 1738.).
• 1728. — Niccolò Piccinni, talijanski skladatelj.
• 1853. — André Michelin, francuski proizvođač guma († 1931.).
• 1901. — Fulgencio Batista, kubanski političar i diktator.
• 1912. — Guo Jie, najstariji olimpijac, bacač diska i nosilac zastave Republike Kine na olimpijskim igrama u Beijingu 2008. († 2015.).
• 1924. — Aleksandar Tišma, srbijanski književnik.
• 1931. — Johannes Rau, njemački političar i predsjednik.
• 1933. — Susan Sontag, američka književnica i novinarka.
• 1935. — Udo Lattek, njemački nogometni trener († 2015.).
• 1940. — Lepa Lukić, srpska pevačica narodne muzike.
• 1944. — Zdenka Kovačiček, hrvatska jazz i rock pjevačica.
• 1946. — Kabir Bedi, indijski filmski i televizijski glumac.
• 1949. — Snežana Zorić Mijalković, srpska i jugoslovenska košarkašica.
• 1956. — Martin Jol, bivši nizozemski nogometaš i trener.
• 1960. — Ljubomir Kerekeš, hrvatski filmski, kazališni i televizijski glumac.
• 1961. — Hajrudin Varešanović, bosanskohercegovački glazbenik.
• 1962. — Zlatko Portner, jugoslavenski i srpski rukometaš.
• 1971. — Sergi Bruguera, umirovljeni španjolski tenisač.
• 1972. — Alen Peternac, hrvatski nogometaš.
• 1974. — Kate Moss, britanska manekenka.
• 1978. — Branislav Trifunović, srpski glumac.
• 1979. — Aaliyah, američka R´n´B-pjevačica.
• 1984. — Miroslav Radović, srpski nogometaš.
• 1985. — Pablo Zabaleta, argentinski nogometaš.

.

Smrti

• 1794. — engleski istoričar Edvard Gibon, autor dela „Opadanje i propast Rimskog carstva“, koje se smatra jednim od najznačajnijih u svetskoj istoriografiji.
• 1927. — Jovan Cvijić, najveći srpski geograf, predsednik Srpske kraljevske akademije i rektor Beogradskog univerziteta.
• 1957. — Arturo Toscanini, talijanski dirigent (* 1867.).
• 1962. — Ivan Meštrović, hrvatski kipar i arhitekt (* 1883.).
• 1983. — Vladimir Bakarić, hrvatski komunist i političar u socijalističkoj Jugoslaviji, neformalni gubernator Hrvatske, koji je punih 40 godina bio najmoćniji političar u Hrvatskoj (* 1912.).
• 2001. — Sergej Krajger, slovenački i jugoslovenski političar iz vremena komunizma. Bio je član Predsedništva SFRJ od 1970. i predsednik Predsedništva od maja 1981. do maja 1982.(* 1914.).
• 2017. — Eugene Cernan, kapetan američke ratne mornarice, inženjer elektrotehnike, aeronautike i lovački pilot (* 1934.).

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Proroka Malahiju.
  • Svetog mučenika Gordiju.
  • Svetu Genovevu - zaštitnica grada Pariza.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar