26. 8.

26. kolovoz/august/avgust (26. 8.) je 238. dan godine po gregorijanskom kalendaru (239. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 127 dana.

Događaji

• 55. pne. - Julije Cezar napada Britaniju.
• 1071. — u bici kod Mancikerta Turci Seldžuci su porazili Vizantiju. Smatra se presudnim događajem odgovornim za kasniju propast Vizantije.
• 1346. — u Bitci kod Crécyja u Stogodišnjem ratu engleska vojska pod Edwardom III porazila je znatno nadmoćnije francuske teške oklopnike kralja Philippa VI. Englezi su u toj bici prvi put upotrebili samo pešadiju i ogromne lukove koji su izbacivali strele na izuzetno veliku daljinu.
• 1541. — turski sultan Sulejman II osvojio je Budim i anektirao Mađarsku koja je potom do 1686. bila turska provincija Budimski pašaluk.
• 1839. — osnovana je Prva beogradska gimnazija kroz koju su prošle mnoge istaknute ličnosti srpske istorije, nauke, umetnosti i kulture, među kojima Petar Karađorđević, Živojin Mišić, Stepa Stepanović, Jovan Cvijić, Mihajlo Petrović Alas, Jovan Skerlić.
• 1883. — počela je erupcija vulkana Krakatau na istoimenom indonežanskom ostrvu između Jave i Sumatre, u kojoj je tokom dva dana dve trećine ostrva odletelo u vazduh, a u ogromnim talasima na zapadnoj Javi poginulo 36.000 ljudi.
• 1896. — jermenski revolucionari napali su Otomansku banku u Carigradu, što je dovelo do trodnevnih sukoba sa vlastima u kojima je poginulo 6.000 Jermena. U suzbijanju jermenskih težnji za oslobođenje tokom 1895-96. turske vlasti ubile su oko 100.000 Jermena.
• 1914. — počela je bitka kod Tanenberga u Prvom svetskom ratu, u kojoj su Nemci tokom četiri dana gotovo uništili Drugu rusku armiju. Poginulo je više od 30.000 ruskih vojnika.
• 1920. — ratifikovan je 19. amandman Ustava SAD kojim su žene dobile pravo glasa.
• 1939. — jugoslovenski premijer Dragiša Cvetković i vođa Hrvatske seljačke stranke Vlatko Maček potpisali su sporazum kojim je ustanovljena Banovina Hrvatska, a lider HSS postao je potpredsednik jugoslovenske vlade.
• 1944. — Bugarska, koja je u drugom svetskom ratu bila na strani Sila osovine, saopštila je da istupa iz rata i zatražila primirje od Saveznika.
• 1945. — u Beogradu je održano treće zasedanje Antifašističkog veća nacionalnog oslobođenja (AVNOJ) na kojem je Veću promenjen naziv u Privremena narodna skupština. Doneta je i rezolucija o teritorijalnim pravima Jugoslavije na krajeve koji su posle Prvog svetskog rata priključeni Italiji.
• 1972. — otvorene su 20. olimpijske igre u Minhenu, upamćene po napadu pripadnika terorističke palestinske organizacije „Crni septembar“ na Olimpijsko selo i ubistvu 11 izraelskih sportista.
• 1986. — otrovni gas ubija 1700 ljudi u Kamerunu.
• 1990. — u eksploziji u jami „Dobrnja-jug“ rudnika Kreka u Tuzli, koja je izazvala dotada najveću katastrofu u jugoslovenskom rudarstvu, poginulo je 180 rudara.
• 1991. — počele su borbe u Vukovaru izmedju hrvatskih snaga i Jugoslovenske narodne armije. Nakon tromesečnih borbi, jedinice JNA ušle su 18. novembra u potpuno razrušeni grad.
• 1993. — predsednik Rusije Boris Nikolajevič Jeljcin osudio je invaziju armija Varšavskog pakta na Čehoslovačku 1968. i potpisao je sporazum o prijateljstvu sa Češkom.
• 1996. — južnokorejski sud osudio je bivšeg predsednika Južne Koreje Čun Du Hvana na smrt pod optužbom da je 1979. izveo vojni udar kojim je prigrabio vlast, a njegovog naslednika Ro Te Vua na 22,5 godine zatvora zbog podrške pučistima.
• 1997. — Frederik Vilem de Klerk, poslednji belac predsednik Južne Afrike, dao je ostavku na funkciju šefa opozicione Nacionalne partije i povukao se iz političkog života.
• 1999. — više od 60.000 Brazilaca, okupljenih na antivladinom mitingu ispred zgrade Kongresa, zatražilo je ostavku predsednika Fernanda Henrika Kardoza i kraj njegovog režima.
• 2000. — novi parlament Somalije u egzilu je, nakon devetogodišnje anarhije u toj zemlji, izabrao političkog veterana Abdikasima Salada Hasana za predsednika.
• 2001. — prvog dana akcije prikupljanja naoružanja od albanskih pobunjenika u Makedoniji, koja je po odobrenju NATO trajala oko mesec dana pod nazivom „Suštinska žetva“, etnički Albanci su predali dosta mašinki, ručnih minobacača i drugo teško naoružanje.

.

Rođenja

• 1676. — engleski državnik Robert Volpol, prvi britanski premijer (1721-42) u modernom smislu. Politikom izbegavanja ratova i održavanja dobrih međudržavnih odnosa ojačao je prekomorsku trgovinu i finansijski položaj Velike Britanije.
• 1740. — francuski pronalazač Žozef Mišel Mongolfje, koji je sa bratom Žakom Etjenom 1783. konstruisao prvi vazdušni balon napunjen zagrejanim vazduhom.
• 1743. — rođen je francuski hemičar Antoan Lavoazje, osnivač moderne hemije. Formulisao je zakon o neuništivosti materije i otkrio proces oksidacije. Osumnjičen kao monarhista, pogubljen je giljotinom u maju 1794. tokom Francuske revolucije..
• 1867. — Milan Emil Uzelac, bio je hrvatski vojnik i vojni zapovjednik koji je bio vodeća ličnost u zrakoplovstvu Austro-Ugarske, Kraljevine SHS (Jugoslavije) i NDH. Bio je pravoslavne vjeroispovijesti (u. 1953.).
• 1880. — Guillaume Apollinaire, legendarni i kontroverzni francusko-italijanski pisac i dramaturg, poljskog porekla (u. 1918.).
• 1898. — Peggy Guggenheim, američka kolekcionarka umjetnosti (u. 1979.).
• 1899. — rođen je srpski pesnik Radojko Jovanović, poznat kao Rade Drainac, boem i buntovnik ("Modri smeh", „Erotikon“, „Lirske minijature“, „Dah zemlje“).
• 1914. — Julio Cortázar, argentinski književnik (u. 1984.).
• 1904. — Christopher Isherwood, britanski pisac.
• 1906. — Vjekoslav Afrić, hrvatski i jugoslavenski sineast (u. 1980.).
• 1906. — rođen je američki virusolog, poreklom poljski Jevrej, Albert Bruce Sabin, pronalazač vakcine protiv poliomielitisa (1955).
• 1928. — Vladimir Beara, hrvatski nogometni vratar (u. 2014.).
• 1931. — Bekir Misirlić, bosanskohercegovački slikar i skulptor.
• 1934. — Tom Heinsohn, američki je profesionalni košarkaški trener i igrač.
• 1947. — Wolfgang Petritsch, austrijski diplomat.
• 1952. — Michael Jeter, američki glumac.
• 1958. — Zlatko Vujović, bivši hrvatski nogometaš, jedan od slavnih igrača splitskog Hajduka.
• 1962. — Senad Bašić, bosanskohercegovački glumac.
• 1971. — Thalía, meksička glumica i pjevačica.
• 1971. — Carlos Pérez, kubansko-mađarski rukometaš.
• 1972. — Stéphane Risacher, francuski košarkaš.
• 1980. — Macaulay Culkin, američki glumac.
• 1980. — Chris Pine, američki glumac.

.

Smrti

• 1666. — Frans Hals, Nizozemski slikar.
• 1712. — Denis Papin, francuski istraživač i izumitelj (r. 1647.).
• 1910. — umro je američki filozof i psiholog William James, tvorac personalističke verzije pragmatizma i jedan od utemeljivača američke naučne psihologije (r. 1842.).
• 1974. — Charles Lindbergh, američki avijatičar (r. 1902.).
• 1978. — Charles Boyer, francuski glumac (r. 1899.).
• 1992. — Đurđica Barlović, hrvatska pjevačica (r. 1950.).

.

Blagdani

• Sveti mučenik Ipolit (Odanije Preobraženja)

.

Spoljašnje veze

• http://www.b92.net/news/indexs.php?start=40&order=hrono&dd=26&mm=8&yyyy=2003

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar