8. 3.

8. mart/ožujak (8. 3.) je 67. dan godine po gregorijanskom kalendaru (68. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 298 dana.

Događaji

• 1500. — Portugalski moreplovac Pedro Alvarez Kabral krenuo iz Lisabona na put u Portugalski. Promenivši dotad poznatu rutu, udaljio se od afričke obale u pravcu zapada, prema Južnoj Americi i tako otkrio današnji Brazil, proglasivši ga portugalskom kolonijom. Iste godine brazilsku obalu otkrio Španjolac Vićente Pinson.
• 1846. — U Beogradu otvorena prva čitaonica u Srbiji, nazvana Srpsko čitalište, kasnije Čitalište beogradsko.
• 1910. — U Kopenhagenu održana Druga konferencija žena-socijalista, na inicijativu nemačke revolucionarke Klare Cetkin. Na toj konferenciji ustanovljen praznik, Dan žena, u znak sećanja na demonstracije žena u Čikagu 8. marta 1909.
• 1917. — Nemirima i štrajkovima u Petrogradu počela "Februarska revolucija" u Rusiji.
• 1921. — Francuske trupe ušle u Dizeldorf i druge gradove u Ruru pošto Nemačka nije isplatila ratnu štetu, što je bila obavezna prema Versajskom mirovnom ugovoru, potpisanom posle Prvog svetskog rata.
• 1922. — U Zagrebu obešen Alija Alijagić, koji je 1921. u Delnicama izvršio atentat na ministra unutrašnjih poslova Jugoslavije Milorada Draškovića, tvorca Obznane, Vladine uredbe kojom je zabranjen rad Komunističke partije Jugoslavije.
• 1942. — Japanske trupe u Drugom svetskom ratu zauzele glavni grad Burme Rangun, dan pošto su grad napustili Britanci.
• 1950. — Sovjetski maršal Kliment Vorošilov objavio da je SSSR u septembru 1949. isprobao atomsku bombu, u vreme kada se smatralo da su SAD jedina država koja poseduje nuklearno naoružanje.
• 1965. — U Južni Vijetnam se iskrcalo 3.500 američkih marinaca, čime je počelo masovno uključenje kopnenih trupa SAD u Vijetnamski rat. Početkom 1968. broj američkih trupa u Južnom Vijetnamu popeo se na 525.000.
• 1973. — U eksploziji automobila-bombe, koju su podmetnuli pripadnici IRA-e ispred zgrade glavnog londonskog suda i sedišta Skotland jarda u Londonu, poginula jedna osoba, ranjeno 238.
• 1993. — Uz posredovanje Međunarodnog komiteta Crvenog krsta iz logora u Bosni i Hercegovini pušteno 5.540 zarobljenika zatočenih tokom bosanskog rata. Prema saznanjima te organizacije, ostalo zatočeno 3.100 zarobljenika u srpskim, hrvatskim i muslimanskim logorima.
• 1994. — Više od 100 intelektualaca iz celog sveta potpisalo Apel svim evropskim vladama i Ujedinjenim nacijama zahtevajući da spreče masakre u Bosni i teritoriji SFRJ i da Jugoslavija preda teško naoružanje UN. Zatraženo da, ako vlasti Jugoslavije to odbiju, njeno naoružanje bude uništeno bombardovanjem iz vazduha, maksimalno štedeći ljudske živote.
• 1999. — Vojska Šri Lanke, u brzoj operaciji, zauzela više od 500 kvadratnih kilometara teritorije na severu zemlje, koja je bila pod kontrolom separatističke gerilske grupe Tamilski tigrovi. U sukobima separatista i Vladinih snaga od 1983. poginulo oko 57.000 ljudi.
• 2001. — NATO odobrio ulazak jugoslovenskih vojno-policijskih snaga u prvi sektor Kopnene zone bezbednosti na administrativnoj granici Srbije i Kosova. Kopnena tona bezbednosti uspostavljena na osnovu Kumanovskog sporazuma, koji su u junu 1999. potpisali NATO i Vojska Jugoslavije po završetku vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju. Jugoslovenske snage ušle u prvi sektor 14. marta.
• 2001. — Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu formirao poseban tim za istragu zločina takozvane Oslobodilačke vojske Kosova. Prve optužnice protiv Albanaca sa Kosova podignute u februaru 2003.
• 2004. — Tribunal u Hagu otpečatio optužnice protiv hrvatskih generala Mladena Markača i Ivana Čermaka, koje ih terete za zločine nad srpskim civilima u Kninskoj krajini tokom vojne akcije "Oluja", u avgustu 1995. i izmenjenu optužnicu protiv haškog optuženika generala Ante Gotovine. Tri dana kasnije Markač i Čermak se predali sudu.

.

Rođenja

• 1491. — Il Rosso Fiorentino, talijanski slikar.
• 1714. — Carl Philipp Emanuel Bach, njemački skladatelj i čembalist († 1788.).
• 1818. — Ruggiero Leoncavallo, talijanski skladatelj († 1919.).
• 1879. — Otto Hahn, njemački fizičar († 1965.).
• 1899. — Mato Lovrak, hrvatski književnik († 1974.).
• 1907. — Konstantin Karamanlis, grčki političar i državnik.
• 1912. — Vladimir Bakarić, hrvatski komunist i političar u socijalističkoj Jugoslaviji, neformalni gubernator Hrvatske, koji je punih 40 godina bio najmoćniji političar u Hrvatskoj († 1983.).
• 1929. — Hebe Camargo, brazilska glumica, pjevačica i TV voditeljica.
• 1949. — Antonello Venditti, talijanski kantautor.
• 1950. — Seid Memić Vajta, bosanskohercegovački pjevač.
• 1957. — Cynthia Rothrock, američka glumica.
• 1976. — Sergej Ćetković, popularni crnogorski pevač pop muzike.
• 1979. — Helena Minić Matanić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
• 1981. — Timo Boll, njemački stolnotenisač.
• 1983. — André Santos, brazilski nogometaš.
• 1984. — Saša Vujačić, slovenski košarkaš, crnogorskog porijekla.
• 1984. — Víctor Sada, španski košarkaš.
• 1995. — Marko Gudurić, srpski košarkaš.
• 1997. — Tijana Bošković, srpska odbojkašica.

.

Smrti

• 1702. — William III Oranski, holandski protestantski plemić, princ Oranja, stadholder Holandske republike, te kralj Škota, Engleske i Irske (* 1650.).
• 1723. — Christopher Wren, engleski naučnik i barokni arhitekt (* 1632.).
• 1869. — Hector Berlioz, francuski skladatelj (* 1803.).
• 1930. — William Howard Taft, predsjednik SAD (* 1857.).
• 1941. — Sherwood Anderson, američki književnik (* 1876.).
• 1996. — Mladen Stahuljak, hrvatski skladatelj i dirigent (* 1914.).
• 2004. — Robert Pastorelli, američki glumac (* 1954.).

.

Praznici

• Međunarodni dan žena.
• Sveti sveštenomučenik Polikarp Smirnski.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar