1669
- Ovo je članak o godini 1669.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1630-e 1640-e 1650-e – 1660-e – 1670-e 1680-e 1690-e |
| Godine: | 1666 1667 1668 – 1669 – 1670 1671 1672 |
| Gregorijanski | 1669. (MDCLXIX) |
| Ab urbe condita | 2422. |
| Islamski | 1079–1080. |
| Iranski | 1047–1048. |
| Hebrejski | 5429–5430. |
| Bizantski | 7177–7178. |
| Koptski | 1385–1386. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1724–1725. |
| • Shaka Samvat | 1591–1592. |
| • Kali Yuga | 4770–4771. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4305–4306. |
| • 60 godina | Yin Zemlja P(ij)etao (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11669. |
p • r • u | |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1669 (MDCLXIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u petak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
1669 na Wikimedijinoj ostavi
Događaji
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- 23. 1. - Dositej II postaje jerusalimski patrijarh (do 1707).
- januar-februar - Harambaša Stevan Popović i providur Jadranskog mora Askanio Đustinijani u luci Gruž gde "izlažu poniženjima" Dubrovčane - slučaj stigao i do pape Klementa IX koji je naterao Mlečane da odstupe[1].
- ca. februar - Hajduci dva puta haraju dubrovački Pelješac[2].
- 11. 3. - Počinje jedna od najrazornijih erupcija Etne koja će do aprila uništiti 10 sela i ispuniti luku Catanije.
- mart - Henry Morgan opljačkao Maracaibo.
April/Travanj – Jun/Lipanj
- april, početkom - Bajo Pivljanin i Vukosav Puhalović doterali mnogo roblja i stoke iz Hercegovine i sklonili se na Šipan, turska potera ispraznila tri dubrovačka sela - hajdučka haranja na dubrovačkoj i turskoj teritoriji se nastavljaju i sledećih meseci[2].
- april - Lava iz Etne je stigla do bedema Catanije, koji su uglavnom zaklonili grad.
- 1. 5. - Sultan zvanično proglasio savez sa ukrajinskim hetmanom Petrom Dorošenkom (tj. Kozački hetmanat mu je vazal).
- 29. 5. - Poslednji formalni sastanak Hanzeatske lige.
- 9. 6. - Johann Joseph von Herberstein postaje zapovjednik Hrvatske krajine (do 1689). Ban Petar Zrinski ogorčen, obnavlja plemićku urotu, tražiće potporu od sultana[3].
- 19. 6. - Michał Korybut Wiśniowiecki izabran za poljsko-litvanskog vladara (krunisan u septembru, vlada do 1673).
- 25. 6. - Kandijski rat, Opsada Kandije: zapovednik francuskog kontigenta François de Vendôme poginuo tokom noćnog okršaja.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- 25. 7. - Francuski kontraadmiralski brod Thérèse eksplodirao tokom bombardovanja turskih pozicija kod Kandije. Francuzi sledećeg meseca napuštaju opsadu.
- 4. 9. - Generalni kapetan Francesco Morosini predao Kandiju velikom veziru Ahmed-paši Ćupriliću nakon 21-godišnje turske opsade, uz slobodan prolaz. Papa Klement IX. se navodno razboleo nakon primljene vesti.
- Razgraničenje u Dalmaciji potpisano 1671, Mlečanima ostaje samo Klis sa okolinom (Poljica, Makarska?).
- 23. 9. - Car i kralj Leopold I. priznao status i povlastice isusovačke Akademije u Zagrebu, začetka Sveučilišta.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- 12. 11. - Franjo Bukovački odlazi u Tursku da dogovori savez sultana i Petra Zrinskog[4].
- 20. 12. - Počinje konklava za izbor novog pape koja će trajati četiri meseca.
Kroz godinu
- Požar u turskom Kninu, izgorelo 360 ljudi[5].
- Fratri u Sarajevu dobili spor protiv patrijarha koji je tražio novac od njih, po cenu sedam tovara aspri[6].
- Nikola Ogramić Olovčić izabran za bosansko-đakovačkog biskupa (do 1701).
- Knežija Šipan priključena Lopudu.
- Turci zapalili istočni deo Gute (danas Kolárovo u južnoj Slovačkoj).
- Jan Swammerdam objavio Historia Insectorum Generalis.
- Posthumno objavljene Pascalove Pensées ("Misli").
- Muteferika Sulejman-aga je osmanski izaslanik u Parizu, gde nastaje moda za turskim stvarima (turquerie), npr. kafom.
- Drama "Koriolan" (Il Coriolano) Krste Ivanovića u Pjačenci.
- Kineski car Kangxi započinje samostalnu vladavinu.
- Počinje Šakušainov ustanak, pobuna Ainua na japanskom Hokkaidu.
- Indija: mogulski car Aurangzeb ruši hinduističke hramove, npr. Kashi Vishwanath i Kesava Deo. U Bengalu vlada velika glad.
- Osnovana kineska farmaceutska kompanija Tongrentang.
- Portugalci napravili utvrđenje Fort of São José da Barra do Rio Negro na mestu današnjeg Manausa.
- c. - Alhemičar Hennig Brand otkrio fosfor.
Rođenja
- Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1669.
- 9. 8. - Jevdokija Lopuhina, prva supruga Petra Velikog († 1731)
- 27. 8. - Anne-Marie d'Orléans, kraljica-supruga Sardinije († 1728)
- 19. 10. - Wirich Philipp von und zu Daun, habsburški vojskovođa († 1741)
Smrti
- Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1669.
- 16. 5. - Pietro da Cortona, slikar (* 1596-7)
- 8. 9. - Matija Frkić, teolog i filozof (* 1583)
- 10. 9. - Henriette Marie de France, kraljica-supruga Čarlsa I (* 1609)
- 4. 10. - Rembrandt van Rijn, nizozemski barokni slikar (* 1606)
- 9. 12. - Klement IX., papa (* 1600)
Reference
- Literatura
