1606

Ovo je članak o godini 1606.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija: 1570-e  1580-e  1590-e  – 1600-e –  1610-e  1620-e  1630-e
Godine: 1603 1604 1605 – 1606 – 1607 1608 1609
Spomenik Žitvatoročkom miru
1606. po kalendarima
Gregorijanski 1606. (MDCVI)
Ab urbe condita 2359.
Islamski 1014–1015.
Iranski 984–985.
Hebrejski 5366–5367.
Bizantski 7114–7115.
Koptski 1322–1323.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1661–1662.
• Shaka Samvat 1528–1529.
• Kali Yuga 4707–4708.
Kineski
• Kontinualno 4242–4243.
• 60 godina Yang Vatra Konj
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11606.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1606 (MDCVI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1606 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

  • 10. 1. - Leonardo Donato je novi mletački dužd (do 1612), ubrzo nakon izbora, na poticaj Paola Sarpija, odbacuje papin protest zbog nepoštovanja svešteničkog imuniteta.
  • 15. 1. - Primirje u ratu Stefana Bočkaja i Habsburga.
  • 31. 1. - Guy Fawkes pogubljen u Londonu zbog Barutne zavere.
  • 26. 2. - Holanđanin Willem Janszoon je prvi Evropljanin koji se iskrcao u Australiji.
  • mart, početkom - Uskoci pod Ivanom Vlatkovićem uzeli bogat plen na Neretvi[1].
  • 10. 3. - U bici kod Gola poginuli etiopski car Jakob i koptski arhiepiskop Abuna Petros II, novi car je Susenios I (do 1632).
  • 10. 4. - Hrvatski sabor u Gradcu: razmatranje predloženog mira sa Bočkajem (protive se slobodi vjeroispovjedi), zahtjev za povratkom punovlasti bana od Drave do Jadrana, žalbe na krađe i razbojstva "Vlaha"; ban Ivan II. Drašković se odriče titule[2].
  • 10. 4. - Ustanovljena engleska Virginia Company radi osnivanja kolonija u Severnoj Americi.
  • 12. 4. - Usvojena prva savezna zastava Škotske i Engleske ().
  • april - Venecijanski interdikt: papa Pavao V. ekskomunicirao čitavo stanovništvo - ali mletačke vlasti naređuju svećenicima da održavaju službe; jezuiti napustili Veneciju do 1655.
  • maj - Pedro Fernandes de Queirós je tokom potrage za zamišljenom Južnom zemljom otkrio Nove Hebride.
  • 17. 5. - Vreme nevolja: Lažni Dimitrije ubijen u pobuni pristalica Vasilija Šujskog, koji postaje car Vasilije IV. - vlada do 1610. uz slab autoritet.
  • maj/jun - Guru Hargobind postaje šesti guru Sika nakon pogubljenja njegovog oca Guru Arjana.
  • 23. 6. - Bečki mir: Stefan Bočkaj i nadvojvoda Matija dogovorili ustavna i verska prava u Erdelju i Kraljevskoj Ugarskoj (ukinut 22. članak iz 1604.[3]), Bočkaj priznat za kneza.
  • 18. 8. - Holandsko-portugalski rat, portugalska pobeda kod rta Rachado (Portugalska Malaka).
  • avgust? - Španci na čelu sa markizom od Santa Cruza napali Drač.
  • septembar - Ustanak Ivana Bolotnjikova u Rusiji.
  • oktobar - Luís Vaz de Torres prvi Evropljanin koji je prošao kroz Torresov prolaz.
Požeški i pakrački sandžak oko 1606.
  • 11. 11. - Dugi rat (1593-1606): Žitvatoročki mir (Mir na ušću reke Žitave) između Habsburške monarhije i Osmanskog carstva: kraj habsburškog danka Turcima uvedenog 1547, Erdelj ostaje nezavisan; car i sultan prvi put imaju jednak status u ugovoru[4].
  • novembar, sredinom - Uskoci napali neki varoš na turskoj teritoriji ali izgubili 58 ljudi.
  • 9. 12. - Posle manje od pola godine pogubljen veliki vezir Derviš Mehmed-paša Bošnjak, sledi mu Kujudžu Murat-paša, takođe iz Bosne (do 1611).
  • 26. 12. - Prvo poznato izvođenje Šekspirovog "Kralja Lira".
  • 29. 12. - Umro Stefan Bočkaj, za njegovu smrt okrivljen i ubijen Mihály Káthay.

Kroz godinu

  • Mlečani posle tri godine vratili Lastovo Dubrovniku.
  • Isusovci osnovali rezidenciju u Zagrebu.
  • Novski Turci opustošili Dubu Konavosku, hercegovački sandžak-beg se spušta u Sutorinu[5].
  • Jelengrad kod Podgarića i Čazma oslobođeni od Turaka prema Žitvatoročkom miru.
  • Kuga u Požegi[6].
  • Franjevac Dominik Andrijašević i kaluđer Damjan Ljubibratić kao i bosanski plemići Nikola Drašković i Petar Brajković na carskim dvorovima u Gracu i Pragu traže pomoć u ime vojvode Grdana odn. patrijarha Jovana[7]. Andrijašević i Ljubibratić zaključili u Madridu sa španskim kraljem dogovor o ustanku Srba i Albanaca, vojvoda Grdan poslao pismo u Napulj gde se prave planovi protiv Turaka; nade se polažu i u savojskog vojvodu Karla Emanuela I[8].
  • Kontakti između uskoka i Španije, planovi da Španci preuzmu Senj ili zauzmu Klis sa uskocima[9].
  • Žigmund Rakoci dao Savi I Brankoviću teviško vladičanstvo u Erdelju[10].
  • Raja iz ohridskog kadiluka napušta sela zbog zelenašenja - sultan naređuje da se ne sme uzimati više od 15% kamate a zajmove smeju dati samo vakufi a ne pojedinci (simptom "prodiranja trgovačko-lihvarskog kapitala u seosku privredu")[11].
  • Živopisan manastir Piva.
  • Možda napisan Šekspirov Macbeth.
  • Objavljeno kriptografsko delo Steganographia Johannesa Trithemiusa (napisano oko 1499.).

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1606.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1606.

Reference

  1. ↑ Istorija s. n., 314
  2. ↑ Klaić, 452-3
  3. ↑ Klaić, 454
  4. ↑ Klaić, 456
  5. ↑ Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs
  6. ↑ Historija n. J., 627
  7. ↑ Klaić, 457
  8. ↑ Istorija s. n., 326-7
  9. ↑ Istorija s. n., 314-5
  10. ↑ Historija n. J., 532
  11. ↑ Historija n. J., 614
Literatura
  • Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
  • Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959