1822

Ovo je članak o godini 1822.

Godina 1822 (MDCCCXXII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 13. 1. (1. 1. po j.k.) - Grčki rat za nezavisnost: Prva nacionalna skupština u Epidauru proglasila nezavisnost od Osmanskog carstva (→ Prva helenska republika), donesen ustavni dokument, prvi predsednik izvršne vlasti je Aleksandros Mavrokordatos.

• 5. 2. (24. 1. po j.k.) - Poginuo Ali-paša Janjinski.
• 6. 2. - Kineska džunka Tek Sing potonula u Južnom kineskom moru, procenjuje se da je poginulo 1600 ljudi.
• 9. 2. - Haićanski predsednik Jean Pierre Boyer predvodi trupe koju su okupirale odnedavno nezavisnu Republiku Španski Haiti (dan. Dominikanska Republika) - ostrvo je pod jednom vladom do 1844.
• 27. 2. - U Beču štampan poslednji broj "Novina serbskih" (zabranjene, tj. oduzeto pravo daljeg izlaženja).

April/Travanj – Jun/Lipanj

• april - Počinje Hioski masakr: većina stanovnika ostrva Hios ubijena, porobljena ili umrla od bolesti, što izaziva reakciju kulturne Evrope.
• april - Solunski paša Mehmed Emin povratio Nausu.
• 25. 4. - Oslobođeni robovi iz SAD osnovali Christopolis, kasnije Monroviju u Liberiji.

• 19. 5. - Meksički kongres imenovao Agustína de Iturbidea za cara (krunisan u julu).
• 24. 5. - Ekvadorski rat za nezavisnost: Bitka na Pichinchi osigurava nezavisnost Ekvadora (Kraljevska Audijencija Quito).
• 26. 5. (Duhovi) - Požar u crkvi u norveškom mestu Grue - između 113 i 117 mrtvih.
• 28. 5. (j.k.?) - Iz Egipta stigla flota Hasan-paše - pali sela na Kritu.

• 6. 6. - Slučajno upucan Kanađanin Alexis St. Martin - zahvaljujući nastaloj fistuli, američki lekar William Beaumont će ispitivati proces varenja.
• 14. 6. - Charles Babbage predložio diferencijalnu mašinu.
• 18/19. 6. - Konstantinos Kanaris uništio admiralski brod Kara Ali-paše kod Hiosa.
• 24. 6. - Formirana prva beogradska opština (obščestvo).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 8. 7. - Pesnik Percy Bysshe Shelley se utopio na brodu pored Italije.
• 26. 7. - Guayaquilska konferencija: susret San Martína i Bolívara - izgleda da je oslobađanje ostatka Vicekraljevstva Peru prepušteno Bolivaru, San Martin se ubrzo povlači iz javnog života.

• 9. 8. (28. 7. po j.k.) - Bitka kod Dervenakije: uništena vojska Dramali Mahmut-paše koja je krenula na Peloponez (grčki komandant: Teodoros Kolokotronis).
• 12. 8. - Jak zemljotres u Siriji, velika razaranja u Alepu.
• 15 - 29. 8. - Poseta kralja Georgea IV Škotskoj: ustanovljena tradicija tartana i kilta.

• 7. 9. - Brazilsko Carstvo proglasilo nezavisnost od Portugala, prvi car je Pedro I, sin portugalskog kralja (proglašen u oktobru).
• 20 - 25. 9. - Bitka kod Specesa: osmanska flota ne uspeva probiti redove grčke.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 1. 10. - Portugal dobija ustav.
• 20. 10. - Počeo Veronski kongres velikih sila: Rusija, Austrija i Prusija dozvoljavaju buduću francusku intervenciju u Španiji protiv liberala, ne i Engleska.
• 25. 10. - Omar Vrioni i dr. započinju prvu opsadu Misolongija.
• 31. 10. - Meksički car Iturbide raspustio Kongres - dolazi do pobuna u provincijama.

• novembar - Jak zemljotres u Čileu.

• 11. 12. - Grci oslobodili Nafplio na Peloponezu nakon jednogodišnje opsade - postaće sedište Privremene vlade.
• decembar - Plan iz Casa Mate: generali Antonio López de Santa Anna i Guadalupe Victoria se dogovorili da uvedu republiku u Meksiku.

Kroz godinu

• Dio Kraljevine Ilirije od Save do Rijeke vraćen Banskoj Hrvatskoj.
• Glad u Crnoj Gori^[1].
• Šibenski episkop Venedikt Kraljević, ugrožen zbog pristajanja uz uniju, odlazi u Veneciju.
• Knez Miloš se plaši rata s Turcima, vladika Petar I u tom slučaju spreman za diverziju prema Albaniji i Hercegovini^[2].
• Jean-François Champollion objavio prvi prevod hijeroglifa (sa Kamena iz Rosette).
• Galilejev "Dijalog o dva glavna sistema sveta" (objavljen 1632) skinut sa Index librorum prohibitorum.
• Nakon Joanisa Kapodistrijasa ruski ministar ino. poslova je Karl Neselrode (čak do 1856).
• Ashleyjeva stotina je prva velika traperska ekspedicija uz Missouri.
• Traité des propriétés projectives des figures Jean-Victor Ponceleta se smatra začetkom moderne projektivne geometrije.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1822.

• 2. 1. - Rudolf Clausius, fizičar († 1888)
• 6. 1. - Heinrich Schliemann, arheolog († 1890)
• 4. 2. - Edward Fitzgerald Beale, vojnik i istraživač († 1893)
• 7. 2. - Đorđe Stratimirović (vojskovođa) († 1908)
• 16. 2. - Francis Galton, polimata († 1911)
• 4. 3. - Jules Antoine Lissajous, matematičar († 1880)
• 17. 3. - Muhamed Said-paša, vicekralj Egipta († 1863)
• 26. 3. - Ahmed Dževdet-paša, osmanski državnik, istoričar († 1895)
• 27. 4. - Ulysses S. Grant, vojnik i predsednik SAD († 1885)
• 24. 5. - Šime Ljubić, arheolog, povjesničar († 1896)
• 26. 5. - Edmond de Goncourt, književnik († 1896)
• 10. 6. - John Jacob Astor III, finansijer i filantrop († 1890)
• 17. 7. - Mihailo Barlovac, trgovac i političar († 1891)
• 20. 7. - Gregor Mendel, genetičar († 1884)
• 24. 7. - Dinko Vitezić, narodni preporoditelj († 1904)
• 10. 8. - Patrijarh srpski German (Anđelić) († 1888)
• 12. 9. - Jindřich Fügner, jedan od osnivača Sokola († 1865)
• 4. 10. - Rutherford B. Hayes, predsednik SAD († 1893)
• 6. 12. - Federico Antonio Galvani, dalmatinski političar († 1890)
• 8. 12. - Jakov Ignjatović, srpski književnik († 1889)
• 24. 12. - Charles Hermite, matematičar († 1901)
• 27. 12. - Louis Pasteur, mikrobiolog i hemičar († 1895)
• ? - Georgina Tesla, rođ. Mandić, majka Nikole Tesle († 1892)
• ? - Mithat-paša, osmanski državnik († 1883)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1822.

• 5. 2. - Ali-paša Janjinski, osmanski moćnik (* 1744)
• 20. 2. - Walking Stewart, putnik i filozof (* 1747)
• 22. 2. - Cincar Marko Kostić, vojvoda i knez (* 1777)
• 20. 4. - Allegra Byron, kćerka lorda Byrona (* 1817)
• 25. 6. - E. T. A. Hoffmann, književnik (* 1776)
• 8. 7. - Percy Bysshe Shelley, pesnik (* 1792)
• 12. 8. - Robert Stewart, Viscount Castlereagh, britanski ministar ino. poslova (* 1769)
• 25. 8. - William Herschel, astronom i kompozitor (* 1738)
• 30. 11. - Huršid-paša, osmanski vojskovođa
• 29. 12. - Petar Duka, austrijski general, mađarski baron (* 1757)
• ? - Leontije, bivši beogradski mitropolit
• ? - Mihailo Radović, vojvoda (* 1759)
• ? - Simon Georg Sina stariji, trgovac i bankar (* 1753)

Reference

Literatura

• Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
  • Peta knjiga prvi tom (5-1)

1822 na Wikimedijinoj ostavi