Modena

Modena Comune di Modena
Kolaž atrakcija grada
Zastava Grb
Koordinate: 44°39′N 10°56′E / 44.650°N 10.933°E / 44.650; 10.933
Država	Italija
Regija	Emilia-Romagna
Provincija	Modena
Frazioni	Albareto, Baggiovara, Bruciata, Ca' Fusara, Cittanova, Cognento, Collegara, Collegarola, Ganaceto, Lesignana, Marzaglia, Marzaglia Nuova, Navicello, Paganine, Portile, Saliceta San Giuliano, San Damaso, San Donnino, Tre Olmi, Vaciglio, Villanova
Vlast
- Gradonačelnik	Gian Carlo Muzzarelli
Površina
- Ukupna	183 km²
Visina	34 m
Stanovništvo (2011)
- Grad	179.149[1]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	41100
Pozivni broj	059
Službene stranice www.comune.modena.it
Karta
Modena class=notpageimage| Modena na karti Italije

Modena (ital. Modena) je grad u regiji Emiliji-Romagni (treći po veličini) u Sjevernoj Italiji, administrativno sjedište provincije Modene. Grad je 2011. imao 179.149 stanovnika.^[1] Modena je poznata kao "prestonica mašina" zbog fabrika najpoznatijih italijanskih proizvođača automobila kao što su Ferrari, Pagani, Maserati i De Tomaso. Katedrala u Modeni je na UNESKO-voj listi svetske baštine. Poznat je Univerzitet u Modeni, osnovan daleke 1683. i tradicionalno jak u medicini i pravu.

Geografija

Modena se nalazi u na prelazu iz središnje ka severnoj Italiji. Od prestonice Rima grad je udaljen 430 km severno, a od Milana 180 km jugoistočno.

Reljef: Modena se razvila u južnom delu Padske nizije. Grad je u ravničarskom području, ali se krajnje severne planine Apenina nalaze relativno blizu grada - 20 km južno. Grad leži na prosjesnoj nadmorskoj visini od 34 m.

Klima: Klima u Modeni je mješavina kontinentalne sa primetnim uticajem sredozemne sa mora. Stoga je u leto veoma toplo, a zimi je sneg česta pojava i veoma je hladno u odnosu na veći deo Italije južno.

Vode: Modena je ograničena sa dve reke: Secchia i Panaro, koje su pritoke reke Po. Reka Po, kao prva veća reka, nalazi se 40 km severno od grada.

Historija

Teritorija oko Modene (rimski Mutina) je nastanjena još od gvozdenog doba. Stanovnici su bili Ligurci, Etrurci i galski Boji. Ne zna se tačan datum osnivanja Modene, ali zna se da je postojala u 3. vijeku pne. Kada je Hanibal izvršio invaziju 218. pne. Gali Boji su se pobunili i opsedali su grad, koji je bio rimsko utvrđenje. Rezultat opsade nije poznat, ali grad je najverovatnije napušten nakon Hanibalove invazije. Mutina je ponovo osnovana kao rimska kolonija 183. pne. da bi se koristila kao vojna baza Marka Emilija Lepida. Ligurci su ga opljačkali 177. pne. Ponovo je izgrađen i ubrzo je postao najznačajnije središte Cispadanske Galije. Najznačajniji je postao i zbog strateškog značaja i zbog toga što je bio na raskršću značajnih puteva između Via Aemilije i puta za Veronu.

U 1. vijeku pne. Mutina je bila dva puta pod opsadom. Prvi put je 78. pne. Pompej opsedao Mutinu, u kojoj se branio Marko Junije Brut (vođa populara, koji se ne smije zameniti sa svojim sinom, Cezarovim ubicom). Grad se predao zbog gladi, a Brut je pobegao, da bi bio ubijen u Regijum Lepidumu. U građanskom ratu nakon ubistva Cezara grad je još jednom bio pod opsadom. U Mutini se vodio Mutinski rat. Marko Antonije je 44. pne. opsedao grad, a Oktavijan Avgust ga je oslobodio uz pomoć senata. Ciceron je Modenu u svojim filipikama zvao "najlepša Mutina". Sve do 3. vijeka Mutina je bila najznačajniji grad Emilije, a kada je palo Zapadno rimsko carstvo i Mutina je nazadovala. Stanovnici Modene veruju da je Modenu od Huna spasio sveti Geminianus, koji je postao episkop Modene. Spustio je maglu, koja je sprečila Hune da zauzmu grad. Stoga je on svetac - zaštitnik Modene. Modena se koristila kao vojna baza protiv varvara i u građanskim ratovima. Grad je napušten u 7. vijeku nakon velike poplave.

Izbeglice iz Mutine osnovale su novi grad nekoliko kilometara severozapadno. Tu je još uvek naselje Citanuova. Do kraja 9. vijeka Modena je obnovljena i utvrđena od strane episkopa. Kasnije grad je postao posed grofice grofice Matilde od Toskane i postao je slobodna komuna od 12. vijeka. U ratu između cara Fridrika II. i pape Grgura IX Modena je bila na strani cara. Od 1288. g. Modenom upravlja porodica Este. Od 1336. g. Este stalno vladaju Modenom i postaju vojvode. Kada je papa zauzeo Feraru 1598. g., tada su Este premestili sedište vojvodstva iz Ferrare u Modenu. Posle toga su gradili u 17. vijeku utvrđenje i palatu. U 18. vijeku Rinaldo od Este je dva puta napuštao Modenu zbog francuske invazije, a Francesco III od Este je izgradio mnoge javne zgrade u Modeni.

Kada je Modena postala deo Napoleonove Cispadanske Republike Napoleon je ponudio kompenzaciju Ercole III od Este, ali on je odbio i umro je u izbeglištu. Njegova kćer se udala za Ferdinanda od Austrije, sina Marije Terezije, pa je 1814. g. Modena predana njihovom sinu Francescu IV, vojvodi od Modene. Time je počelo razdoblje u kome je Modena došla pod austrijsku reakcionarnu i despotsku vlast. Austrijska vojska je ugušila pobunu 1830. g. Njegov jednako reakcionaran sin Francesco V isteran je iz Modene 1848. g. i ponovo ga je austrijska vojska vratila na vlast. U Modeni su 20. augusta 1859.g. predstavnici Modene objavili da je Modena postala deo kraljevine Italije. To je potvrđeno referendumom 1860. g.

Stanovništvo

2008. g. Modena je imala preko 180.000 stanovnika, gotovo 3 puta više kao na početku 20. vijeka, ali isto kao 1970. godine. Stagniranje stanovništva tokom proteklih decenija uzrokovano je primetnim preseljenjem stanovništva (mahom mladih porodica) u mirnija predgrađa sa višim kvalitetom života. Ovo se odraža se i na gradsko stanovništvo, koje je sve starije i sa niskim prirodnim priraštajem. Treba spomenuti i brojno privremeno stanovništvo u vidu brojne studentske populacije.

Grad danas ima značajan udeo imigrantskog stanovništva, doseljenika iz svih krajeva svega (10% gradskog stanovništva).

Glavne znamenitosti

• Katedrala u Modeni je na Uneskovoj listi svetske baštine. Grofica Matilda od Toskane je započela gradnju 6. juna 1099. Završena je 1184. Katedrala iz Modene je bila inspiracija za gradnju katedrala i opatija po Dolini Poa.
• Palazo Ducale započeta je 1634. Palata zuzima mesto nekadašnjega zamka od Este i bila je smeštena na periferiji grada, U palati se danas nalazi vojni muzej i dragocena biblioteka. Palata ima baroknu fasadu.
• Palazzo Comunale je sagrađena u 17. i 18. vijeku. Sada je to gradska većnica. Prepoznatljiva je po tornju sa satom iz 15. vijeka.
• Palazzo dei musei je primer arhitekture Este perioda Modene. Danas se tu nalaze glavni muzeji Modene. Tu je Estenze galerija sa radovima Tintoreta i Veronesea. Tu je i Biblioteca Estense koja predstavlja jednu od najznačajnijih biblioteka Italije.

Privreda

Modena je veliko industrijsko središte u kome je jako razvijena automobilska industrija, i to sportskih; Ferrari, Pagani, Lamborghini, Maserati i De Tomaso. Razvijena je i prehrambena industrija.

Poznate ličnosti

U Modeni je rođen Luciano Pavarotti.

Povezano

• Mutinski rat

Izvori

Vanjske veze

Modena na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanične stranice grada Modene
• Modenska katedrala - deo UNESKO-ve baštine^{[mrtav link]}
• Opis gradske katedrale Arhivirano 2004-03-16 na Wayback Machine-u

• p
• r
• u

Svjetska baština u Italiji

Agrigento (Dolina hramova) • Akvileja • Amalfijska obala • Bazilika Svetog Franje Asiškog i historijski centar Assisija • Botanički vrt u Padovi • Caserta (Palača u Caserti, Vanvitellijev akvadukt, San Leucio) • Castel del Monte • Etruščanske nekropole Banditaccia i Monterozzi • Cilento i Vallo di Diano (Paestum, Velia, samostan u Paduli) • Cinque Terre, Porto Venere i otoci Palmaria, Tino i Tinetto • Crespi d'Adda • Dolomiti (Alpe) • Etna • Liparski otoci • Ferrara • Historijski centar Firence • La Strade Nuove i kompleks Palazzi dei Rolli u Genovi • Langobardska središta u Italiji (Cividale del Friuli, Brescia, Castelsepriou, Spoleto, Campello sul Clitunno, Benevento, Monte Sant'Angelo) • Mantova i Sabbioneta • Sassi i park crkava u stijenama Matere • Medici vile i vrtovi • Torre Civica, Piazza Grande i Katedrala u Modeni • Monte San Giorgio¹⁾ • Historijski centar Napulja • Historijski centar Pienze • Katedralni trg u Pisi • Pompeji, Herkulanej i Oplontis (Torre Annunziata) • Prahistorijska naselja sojenica oko Alpa²⁾ • Raetinska pruga¹⁾ • Ranokršćanski spomenici u Ravenni (Mauzolej Gale Placidije, Neonov baptisterij, Arijanski baptisterij, Arhiepiskopska kapela, Bazilika Sant'Apollinare Nuovo, Teodorikov mauzolej, San Vitale i Bazilika Svetog Apolinarija u Classi) • Rezidencije Savojske dinastije • Historijski centar Rima uključujući Bazilika Svetog Pavla izvan zidina ³⁾ • Sacri Monti • San Gimignano • Siena • Sirakuza i Pantalica • Su Nuraxi • Santa Maria delle Grazie, Milano • Hadrijanova vila i Villa d'Este (Tivoli) • Trulli Alberobella • Urbino • Crteži doline Val Camonica • Kasnobarokni gradovi visoravni Val di Noto (Caltagirone, Catania, Militello in Val di Catania, Modica, Noto, Palazzolo Acreide, Ragusa, Scicli) • Val d'Orcia • Venecija i njezina laguna • Verona • Vicenza i Paladijeve vile • Villa Romana del Casale (Piazza Armerina)

Italijanska nematerijalna svjetska baština

Sardinijsko pastoralno pjevanje Canto a tenore • Mediteranska prehrana⁴⁾ • Tradicionalno sicilijansko lutkarsko kazalište Opera dei Pupi • Tradicionalna izrada violina u Cremoni

¹⁾ Zajednička svjetska baština Italije i Švicarske  ²⁾ Zajedno s pet ostalih alpskih zemalja   ³⁾ Zajednička svjetska baština Italije i Vatikana   ⁴⁾ Zajednička svjetska baština Italije, Grčke, Španjolske i Maroka