Agrigento

Agrigento
Panorama centra Panorama centra

Koordinate: 37°19′N 13°35′E / 37.317°N 13.583°E / 37.317; 13.583
Država	Italija
Regija	Sicilija
Provincija	Agrigento
Frazione	Fontanelle, Giardina Gallotti, Monserrato, Montaperto, San Leone, Villaggio La Loggia, Villaggio Mosè, Villaggio Peruzzo, Villaseta

Vlast
- Gradonačelnik	Lillo Firetto

Površina
- Ukupna	245 km²^[1]
Visina	230 m^[1]

Stanovništvo (2017)
- Grad	59.329^[1]
- Gustoća	242.6 st/km²^[1]

Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	92100
Pozivni broj	0922
Karta
Agrigento class=notpageimage\| Pozicija Agrigenta u Italiji

Agrigento (sicilijanski: Girgenti ili Giurgenti) je talijanski grad i općina (comune) od 59.329 stanovnika^[1] u Agrigentskoj provinciji na Siciliji.

Geografija

Agrigento se nalazi na jugozapadu Sicilije, udaljen oko 4 km obale Mediterana. Agrigento administrativni centar istoimene Agrigentske provincije i biskupsko sjedište.

Historija

Antičku koloniju (grčki: Akragas) osnovali su Dorani u 6. vijeku pne. Akragas je bio i rodno mjesto filozofa Empedokla.^[2] Godine 480. pne. Akragas je u savezu sa Sirakuzom kraj Himere pobijedio Kartažane. Kartažani razaraju grad 406. pne., a grad stradava i za Punskih ratova. Rimljani su 210. pne. zauzeli ga Akragas i prezvali u Agrigentum (latinski).

U srednjem vijeku osvajali su ga Bizantinci, Saraceni (koji ga prozivaju Kerkent) i Normani koji su osnovali biskupiju i podigli velebne crkve u 13. vijeku i katedralu u Agrigentu (14. vijek). Stanovnici Agrigenta su 1860. oduševljeno podržali Garibaldija u njegovom pothvatu za ujedinjenjem Italije (Risorgimento). Za Drugom svjetskog rata je kod Agrigenta u julu 1943 izvršen desant na Siciliju. Agrigento je stradao u strašnim klizištima tla 1944. i 1966. u kojima su poginule tisuće ljudi.

Arheološka zona Agrigento

Arheološka zona Agrigento
Svjetska baština – UNESCO

Italija
Registriran:	1997.
Vrsta:	kulturno dobro
Mjerilo:	i, ii, iii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

U Agrigentu se nalaze bogati arheološki ostaci, posebno iz doba antičke Grčke, poput zidina i sedam dorskih hramova iz 6. i 5. vijeka pne. poredanih na kamenoj terasi (Valle dei Templi tj. Dolina hramova) koji se od 1997. nalaze na UNESCO-vom popisu svjetske baštine.

Pored Tezejeva hrama u Ateni i Herina u Paestumu, Konkordijin hram u Agrigentu je najbolje sačuvan grčki hram. On je jedan od posljednjih sagrađenih u Velikoj Grčkoj (Magna Grecia), a njegovom očuvanju pomogla je činjenica da je pretvoren u kršćansku crkvu 597. te se u njenoj okolici nalaze brojne katakombe.

Ostali hramovi su ičuvani samo fragmentarno, zbog mnogih potresa i odnošenja kamena za druge potrebe. Najveći je bio hram Olimpijskog Zeusa koji je bio posvećen bitci na Himeri 480. pne. Vjeruje se kako je on bio najveći dorski hram ikada izgrađen. Hramovi posvećeni Hefestu, Heraklu i Asklepiju, kao i svetišta Demetre i Perzefone (poznati kao hramovi Kastora i Poluksa) su uništeni u požaru koji su zapalili Kartažani 406. pne.

Konkordijin hram
Herin hram
Junonin hram
Pali Atlas s hrama Olimpijskog Zeusa
Gradska vrata Porta di Ponte
Normanska katedrala sv. Gerlanda iz 14. st.
Barokna crkva sv. Lovre
Rodna kuća L. Pirandella

U okolici grada nalaze se i djela poput špiljskog Demetrinog hrama iznad kojeg je izgrađena crkva San Biagio, te helenistički nadgrobni spomenik znan kao Theronova grobnica, na koji je u 13. vijeku dodana crkva sv. Nikole. Od srednjovjekovnih građevina sačuvane su katedrala (14. vijek) i crkva Svete Marije od Grka (13. vijek) koja se nalazi na mjestu drevnog grčkog hrama, od čega je i dobila ime.

Ekonomija

U okolici grada razvijena je poljoprivreda, rudnici sumpora i potaše, prehrambena industrija i turizam.

Istaknute ličnosti

U Contradi Kaos, nedaleko od Agrigenta, rođen je Luigi Pirandello, dramatičar i dobitnik Nobelove nagrade za književnost.

Gradovi pobratimi

Povezano

Reference

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Italy: Sicilia” (engleski). City population. Pristupljeno 12. 2. 2019.
↑ Pjesnik Pindar slavio je Akragas kao najljepši grad

Vanjske veze

Agrigento na Wikimedijinoj ostavi

Turistički vodič kroz Dolinu hramova i Agrigento

Svjetska baština u Italiji

Agrigento (Dolina hramova) • Akvileja • Amalfijska obala • Bazilika Svetog Franje Asiškog i historijski centar Assisija • Botanički vrt u Padovi • Caserta (Palača u Caserti, Vanvitellijev akvadukt, San Leucio) • Castel del Monte • Etruščanske nekropole Banditaccia i Monterozzi • Cilento i Vallo di Diano (Paestum, Velia, samostan u Paduli) • Cinque Terre, Porto Venere i otoci Palmaria, Tino i Tinetto • Crespi d'Adda • Dolomiti (Alpe) • Etna • Liparski otoci • Ferrara • Historijski centar Firence • La Strade Nuove i kompleks Palazzi dei Rolli u Genovi • Langobardska središta u Italiji (Cividale del Friuli, Brescia, Castelsepriou, Spoleto, Campello sul Clitunno, Benevento, Monte Sant'Angelo) • Mantova i Sabbioneta • Sassi i park crkava u stijenama Matere • Medici vile i vrtovi • Torre Civica, Piazza Grande i Katedrala u Modeni • Monte San Giorgio¹⁾ • Historijski centar Napulja • Historijski centar Pienze • Katedralni trg u Pisi • Pompeji, Herkulanej i Oplontis (Torre Annunziata) • Prahistorijska naselja sojenica oko Alpa²⁾ • Raetinska pruga¹⁾ • Ranokršćanski spomenici u Ravenni (Mauzolej Gale Placidije, Neonov baptisterij, Arijanski baptisterij, Arhiepiskopska kapela, Bazilika Sant'Apollinare Nuovo, Teodorikov mauzolej, San Vitale i Bazilika Svetog Apolinarija u Classi) • Rezidencije Savojske dinastije • Historijski centar Rima uključujući Bazilika Svetog Pavla izvan zidina ³⁾ • Sacri Monti • San Gimignano • Siena • Sirakuza i Pantalica • Su Nuraxi • Santa Maria delle Grazie, Milano • Hadrijanova vila i Villa d'Este (Tivoli) • Trulli Alberobella • Urbino • Crteži doline Val Camonica • Kasnobarokni gradovi visoravni Val di Noto (Caltagirone, Catania, Militello in Val di Catania, Modica, Noto, Palazzolo Acreide, Ragusa, Scicli) • Val d'Orcia • Venecija i njezina laguna • Verona • Vicenza i Paladijeve vile • Villa Romana del Casale (Piazza Armerina)

Italijanska nematerijalna svjetska baština

Sardinijsko pastoralno pjevanje Canto a tenore • Mediteranska prehrana⁴⁾ • Tradicionalno sicilijansko lutkarsko kazalište Opera dei Pupi • Tradicionalna izrada violina u Cremoni

¹⁾ Zajednička svjetska baština Italije i Švicarske ²⁾ Zajedno s pet ostalih alpskih zemalja ³⁾ Zajednička svjetska baština Italije i Vatikana ⁴⁾ Zajednička svjetska baština Italije, Grčke, Španjolske i Maroka