1495

Ovo je članak o godini 1495.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 14. vijek – 15. vijek – 16. vijek
Decenija: 1460-e  1470-e  1480-e  – 1490-e –  1500-e  1510-e  1520-e
Godine: 1492 1493 1494 – 1495 – 1496 1497 1498
1495. po kalendarima
Gregorijanski 1495. (MCDXCV)
Ab urbe condita 2248.
Islamski 900–901.
Iranski 873–874.
Hebrejski 5255–5256.
Bizantski 7003–7004.
Koptski 1211–1212.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1550–1551.
• Shaka Samvat 1417–1418.
• Kali Yuga 4596–4597.
Kineski
• Kontinualno 4131–4132.
• 60 godina Yin Drvo Zec
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11495.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1495 (MCDXCV) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

  • 23. 1. - Alfonso II Napuljski abdicirao u korist sina Ferdinanda II, suočen s približavanjem francuske vojske i nezadovoljstvom podanika.
  • januar - Papa Aleksandar VI. prinuđen predati Džem Sultana francuskom kralju, ali on ubrzo umire.
  • 1. 2. - Ugarsko-hrvatski kralj Vladislav II. prešao iz Valpova u Viroviticu, nastavlja rat sa Lovrom Iločkim;
    • u Virovitici održan sabor o pitanjima obrane (odluka o "nekoj vrsti domobranstva" od 10.000 konjanika), Ivaniš Korvin postavljen za bana hrvatskih zemalja (poslednji boravak kralja Vladislava u Hrvatskoj).
  • 22. 2. - Talijanski rat 1494.–1495.: Šarl VIII ulazi bez otpora u Napulj, kralj Ferdinand II Napuljski beži na Ischiu pa Siciliju.
    • Šarl prepušta Konstantinu Arijanitu, ujaku Đurđa Crnojevića i Filipu Kominu, izaslaniku u Veneciji, planiranje rata protiv Turaka - ali Mlečani to sprečavaju i obaveštavaju Turke.
  • 27. 3. - Turski poslanici u Pečuhu zaključili primirje na tri godine sa Ugarskom.
  • 31. 3. - Proglašena anti-francuska Sveta, ili Venecijanska, liga na čelu sa papom Aleksandrom VI. (Venecija, Milano, Sveto rimsko carstvo, Španija) - zvanični cilj im je krusada protiv Turaka.
  • 3. 4. - Papa presudio u korist ugarskog kralja Vladislava II. razrešivši njegovu zaruku sa Matijinom udovicom Beatricom.
  • april, krajem - Sastanak Vladislava II. sa velikašima u Irigu - on sam će zadržati sve posede oduzete Lovri Iločkom, despoti Đorđe i Jovan moraju nadoknaditi štetu u gradovima koje su osvojili.
  • 12. 5. - Šarl VIII se krunisao za napuljskog kralja; nedugo zatim odlazi ostavljajući Gilberta de Montpensiera za vicekralja.
  • 26. 5. - De Córdobina španska vojska se iskrcala na Kalabriji kako bi vratila Ferdinandov napuljski presto.
  • 1. 6. - Prvi pomen škotskog viskija u dokumentima.
  • 28. 6. - Bitka kod Seminare: francuska pobeda nad špansko-napuljskim snagama.
  • lipanj i studeni - Slavonija plaća vanrednu daću (u četiri županije između Save i Drave izbrojeno 29.390 dimnjaka).
  • 3. 7. - Pretendent Perkin Warbeck se pokušava iskrcati u Engleskoj, ali mala vojska mu poražena pre nego što je to uspeo.
  • 6. 7. - Bitka kod Fornova blizu Parme: skupa taktička pobeda Venecijanskog saveza protiv Šarlove vojske.
  • 7. 7. - Ferdinand II se vratio na napuljsku teritoriju.
  • 21. 7. - Württemberg uzdignut od grofovije u vojvodstvo na Wormskom Reichstagu.
  • septembar - Radu IV Veliki je novi vlaški vojvoda (do 1508).
  • 9. 10. - Ugovor iz Vercellija: Novara, u kojoj je bio opsadnut vojvoda od Orleana, vraća se Milanu.
  • 25. 10. - Manuel I postaje kralj Portugala (do 1521).
  • 15. 11. - Bitka kod Aguerea, još jedna kastiljska pobeda nad Kanarcima.
  • 30. 11. - Rusko-švedski rat (1495–1497): Rusi prekidaju opsadu zamka Viborg nakon ogromne eksplozije (ili im se učinilo da vide Andrejin krst na dan njegovog praznika).

Tokom/tijekom godine

  • Drugi Novljanski brevijar (hrvatski glagoljski rukopis), Misal Jurja Topuskog i Lekcionar Bernardina Splićanina, prva datirana latinična hrvatska knjiga.
  • U štampariji Crnojevića odštampani Psaltir s posledovanjem, Trebnik i možda Četvorojevanđelje (1495-96).
  • Prvi pomen Bilaja u Bosni.
  • Ivan Keglević preuzima Bužim od umrlog Jurja Mikuličića.
  • Barbara Frankopan, udovica despota Vuka, se udala za Franju Berislavića.
  • Poslednji spomen bosanske kraljice Mare.
  • Stupa na snagu Poyningsov zakon kojim je irski parlament podređen engleskom.
  • U Svetom Rimskom Carstvu na Wormskom Reichstagu osnovan Reichskammergericht - Carski kameralni sud, proglašen "Večni mir" i uveden carski porez Gemeiner Pfennig.
  • Henry VII osnovao u Portsmouthu prvi suhi dok u modernoj Evropi.
  • Odštampano prvo medicinsko delo o "Francuskoj bolesti" čija je epidemija nastala među trupama u Napulju - širi se zatim Italijom i Evropom.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1495.
  • 6. 1. - Augustin Schurff, nemački fizičar i lekar († 1548)
  • 6. 3. - Luigi Alamanni, italijanski pesnik i državnik († 1556)
  • 8. 3. - Ivan Božiji, španski svetac († 1550)
  • 16. 4. - Peter Apian, nemački humanista († 1552)
  • 18. 9. - Ludwig X., bavarski vojvoda († 1545)
  • Pier Francesco Giambullari, italijanski pisac († 1555)
  • ca. Marcin Bielski, poljski književnik († 1575)
  • ca. Cuauhtémoc, poslednji astečki vladar († 1525)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1495.
  • 11. 1. - Pedro González de Mendoza, španski kardinal i državnik (* 1428)
  • 25. 2. - Džem-sultan, osmanski pretendent (* 1459)
  • septembar - Vlad IV Kaluđer, vlaški vojvoda
  • 14. 9. - Elizabeth Tudor, engleska princeza (* 1492)
  • 25. 10. - João II Savršeni, portugalski kralj (* 1455)
  • 6. 12. - Jakob Sprenger, navodni teoretičar "veštičarenja" (* 1435)
  • 18. 12. - Alfonso II Napuljski, bivši kralj (* 1448)
  • ca. Carlo Crivelli, italijanski slikar (* ca. 1435)
  • Marija Branković, kćerka Stefana B. i udovica Bonifacija Paleologa (* 1466)
  • Juraj Mikuličić, gospodar Bužima

Reference

  • Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
  • Grupa autora, Istorija Crne Gore