1642

Ovo je članak o godini 1642.

Događaji

14. 1. (4. 1. po j.k.) - Engleski kralj Čarls I ulazi u Parlament i bezuspešno pokušava uhapsiti petoricu poslanika - nakon ovoga odlazi iz Londona u Oksford.
zima 1641-42 - Mandžursko osvajanje Kine: Bitka Songjin je važna Qingovska pobeda nad vojskama Minga i zauzeće gradova Songshan i Jinzhou. Mandžurci će ove godine upadati i u provinciju Shandong.
januar - Uz dopune obnovljen Žitvatoročki mir između Habsburga i Osmanlija.
25. 1. - Zagrebački biskup bezuspešno protestuje kod čazmanskog kaptola zbog građenja manastira Lepavine; monasi ovog manastira kasnije tokom godine odlaze u Rusiju (1642-43) odakle donose knjige, među kojima i jevanđelje, poklon kijevskog mitropolita Petra Mogile^[1].
17. 2. - Aximski ugovor Holanđana i domorodaca u današnjoj Gani.
6. 3. - Bulom In eminenti papa Urban VIII. osuđuje jansenizam.
9. 3. - Habsburško-osmanlijski mir produljen na 20 godina, ali dolazi do komplikacija^[2].
25. 3. (15. 3. po j.k.) - Engleski parlament proglašava da je Ordinansa o Miliciji obavezujuća iako kralj nije dao pristanak.

30. 4. - Hrvatski sabor u Varaždinu, predstavljen novi podban Gašpar Orehovački^[2].
15. 5. - Šveđani zauzeli Olomouc u Moravskoj, njihovi konjanici viđeni u okolici Beča prije nego što su odbačeni^[2].
15. 5. - Maloletni Abbas II postaje šah Persije (do 1666).
17. 5. - Paul de Chomedey, sieur de Maisonneuve osnovao Montreal (prvobitno Ville Marie).
26. 5. - Tridesetogodišnji rat: bitka kod Honnecourta je težak francuski poraz od Španaca, ali pošto su ovi previše oprezni, ne iskorištavaju ga.

jul - Prvi Engleski građanski rat: prva veća akcija je kraljeva neuspešna Opsada Hulla, ne bi li se dokopao tamošnjeg arsenala.
avgust - Holanđani sasvim izbacili Špance sa Formoze.
22. 8. - Ferdinand III. potvrdio Vlaške statute^[3]. Iste godine donosi naredbu kojom se otežava pristup pravoslavnim sveštenicima^[4].
1. 9. (22. 8. po j.k.) - Engleski kralj Charles I diže kraljevsku bojnu zastavu na zamku Nottingham, čime proglašava rat svom Parlamentu - formalno počinje Prvi Engleski građanski rat.
12. 9.? - Naređeno zatvaranje pozorišta u Londonu, što predstavlja kraj Engleskog renesansnog pozorišta.
septembar - Turci povratili Azov, nakon što je ruski car Mihajlo I. naredio kozacima da ga napuste.
septembar - Baron Ivan Galer potvrđuje pravo vlasništva na neka zemljišta novoizgrađenom manastiru Lepavini^[5].

5. 10. - Vojvoda i veliki sudac Ivanićke Krajine Đurađ odbija zahtjev zagrebačkog biskupa da mu (katolički) predavci plaćaju žirovinu i desetinu - solidarnost krajišnika obiju vjera^[6]^[7].
23. 10. - Tridesetogodišnji rat: Bitka kod Breitenfelda je odlučna švedska pobeda u Saksoniji (Lennart Torstensson).
oktobar/novembar - Patrijarh Pajsije se u Peći sastao sa Trogiraninom Franom Leonardijem, misionarom Kongregacije, - ne prihvata unijaćenje^[8]^[9], ali i ne odbija kontakte sa Rimom^[10].
2. 11. (23. 10. po j.k.) - Bitka kod Edgehilla je prva postrojena bitka Engleskog građanskog rata - bez jasnog pobednika.
23. 11.? - Bitka kod Turnham Greena: parlamentarna vojska sprečila rojaliste da uđu u London.
24. 11. - Holandski moreplovac Abel Tasman otkrio ostrvo, prvobitno nazvano Van Diemenova zemlja a kasnije Tasmanija.
27. 11. - Kralj Ferdinand raspustio Ugarski sabor zbog mađarskih žalbi da se progone protestanti^[2].
2. 12. - Umro zagrebački biskup Benedikt Vinković.
4. 12. - Umro francuski prvi ministar kardinal Richelieu, nasleđuje ga kardinal Jules Mazarin (do 1661).
13. 12. - Abel Tasman je prvi Evropljanin koji je video Novi Zeland.

Turci utvrdili stari grad Perušić u Lici, ali ogulinski kapetan Gašpar Frankopan ga zauzeo, opustošio kraj oko Zavalja i vratio se sa 200 kršćana^[2].
Iseljavanje jednog broja "Vlaha" iz uže Hrvatske^[11].
U Veneciji otiskana Kita cvitya razlikova Ivana Ivaniševića.
Mustaj-beg Lički (Hasunović) postaje bihaćki kapetan (do 1676)^[12].
Patrijarh Pajsije napisao Žitije cara Uroša.
Bitoljski kadija na molbu turskih prvaka dozvoljava stranim trgovcima prodaju odijela i druge trgovačke robe, koja je jeftinija nego kod domaćih trgovaca^[13].
Prvi put se pominje Atli-beg po kome su nazvani Atlagići tj. Atlibegovići.
Rembrandt van Rijn završio sliku "Noćna straža".
Blaise Pascal počinje rad na računskoj mašini.
Pobunjenik Li Zicheng opseda Kaifeng - guverner grada probija nasipe ne bi li ga oterao ali u nastaloj poplavi gine većina stanovništva.
Lhasa je ponovo glavni grad Tibeta.
Portugalci potčinili kraljevinu Wehale na ostrvu Timor.
Medicina: Guillaume de Baillou je prvi opisao reumu a Johann Georg Wirsung glavni gušteračni vod.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1642.

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1642.

↑ Istorija s. n., 476
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic)
↑ Инвитаторија цара Леополда I и привилегије српске, rastko.rs
↑ Vladimir Ćorović, Verski pokreti, rastko.rs
↑ Manastir Lepavina (kratki istorijat), manastir-lepavina.org
↑ Historija n. J., 691-2
↑ Istorija s. n., 475
↑ Aleksandar Stamatović, Zetska episkopija i Crnogorska mitropolija do Petrovićkog perioda, rastko.rs
↑ Dr. Đoko Slijepčević, Borba protiv unijaćenja, svetosavlje.org
↑ Historija n. J., 568
↑ Historija n. J., 696
↑ Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs
↑ Historija n. J., 617

Rudolf Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic) (hr Wikisource)
Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5