1566

Ovo je članak o godini 1566.
Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija: 1530-e  1540-e  1550-e  – 1560-e –  1570-e  1580-e  1590-e
Godine: 1563 1564 1565 – 1566 – 1567 1568 1569
Bitka kod Sigeta, juriš Zrinskog
1566. po kalendarima
Gregorijanski 1566. (MDLXVI)
Ab urbe condita 2319.
Islamski 973–974.
Iranski 944–945.
Hebrejski 5326–5327.
Bizantski 7074–7075.
Koptski 1282–1283.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1621–1622.
• Shaka Samvat 1488–1489.
• Kali Yuga 4667–4668.
Kineski
• Kontinualno 4202–4203.
• 60 godina Yang Vatra Tigar
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11566.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1566 (MDLXVI) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

  • 7. 1. - Dominikanac Michele Ghislieri izabran za papu Pija V. (do 1572).
  • 15. 1. - Hrvatsko-slavonski sabor u Zagrebu: izbor poklisara za ugarski sabor, žalbe na potkapetana slavonske krajine Vida Haleka kao i na uskoke i Vlahe koji su "ubili Petra Orehovačkoga i počinjali druga razbojstva" itd[1].
  • 2. 2. - Ugarski sabor u Požunu (Bratislavi), mnoge žalbe plemstva, kralja Maksimilijana zastupao nadvojvoda Karlo.
  • 5. 4. - Plemićki zavet (ili kompromis) predstavlja peticiju regentkinji Habsburške Nizozemske Margareti od Parme protiv placard-a, tj. odredbi koje od protestantizma čine kapitalni prestup.
  • 14. 4. - Zamjenik vrhovnog kapetana krajine Herbart Auersperg provalio iz Ripača u kotar Lušci i poharao ga[2].
  • 29. 4. - Sultan Sulejman I kreće na svoj poslednji pohod, na Ugarsku (Đula, Siget i Jegar[3]).
  • 30. 4. - Njemački državni sabor odobrava ugarsko-hrvatskom kralju Maksimilijanu 1.700.000 forinti za predstojeći rat sa Turcima, dobija vojnike iz mnogih zemalja[2].
  • 5. 5. - Još jedan hrvatski sabor, o ratnim pripremama.
  • svibanj - Marin Držić u Firenci, urotnička pisma protiv dubrovačke vlasti.
  • 5. 6. - Budimski Arslan-paša Jahjapašić napao Palotu zapadno od Stolnog Biograda ali poslije deset dana mora uzmaknuti.
    • Kapetan Salm zatim do srpnja zauzeo Vesprem i Totis.
  • 29. 6. - Sultan stigao u Zemun gde ga je dočekao vazal Ivan Sigismund Zapolja.
    • Sultan nameravao krenuti na Eger, ali će krenuti na Siget nakon vesti da je Nikola Zrinski razbio jednu tursku vojsku.
    • Izgrađen most preko Drave kod Osijeka.
  • 1. 8. - Turska vojska doprla do Sigeta a sultan 6. kolovoza.
  • 3. 8. - Umesto pogubljenog Arslan-paše, novi budimski paša je Mustafa-paša Sokolović[4] - najdugovekiji je na tom položaju, do 1578.
  • 7. 8. - 8. 9. - Opsada Sigeta - Turci zauzeli grad nakon herojske obrane Nikole Šubića Zrinskog.
    • Nova sigetska varoš napuštena 9. 8. a stara 19. 8., pri čemu je poginulo dosta branitelja.
    • 26. 8. - Opći juriš: poginuli egipatski namjesnik Ali-paša i zapovjednik topništva Aliportuk.
    • 29. 8. - Opći juriš: zarobljen janičarski aga.
    • 2. 9. - Zapaljen lagum, branitelji se moraju povući u citadelu.
  • avgust - Beeldenstorm: kalvinisti u Nizozemskoj uništavaju religioznu umetnost.
  • 16. 8. - Valjda prvi poznati dokument o oslobađanju robova u Sarajevu: šerijatski sud je oslobodio dve devojke iz Žrnovice kod Skradina koje su pre tri meseca oteli "Vlasi" i zatim prodali u Bosni.[5]
  • 29. 8. - Kraljevska vojska iz Topuskog napada Novi na Uni (zapaljena varoš) i Kostajnicu, haraju do Save i Požeškog sandžaka; u bici kod Novigrada razbijene turske vojske i poginuo livanjski sandžak Holi-beg i zarobljen požeški Usraim-beg[6].
  • 3. 9. - Đula se morala predati Pertev-paši, Turci zauzimaju i Jenö i Vilagoš.
  • 6. 9. ? - Osmanski sultan Sulejman Veličanstveni umro pred Sigetom nakon 46 godina vladavine.
    • Veliki vezir Mehmed-paša skriva to i obaveštava Selima.
  • 7. 9. - Juriš Zrinskog iz zapaljene tvrđave i pogibija. Turci zauzimaju tvrđavu ali mnogi ginu u eksploziji baruta[7].
  • oko 24. 10. - Veliki vezir Mehmed-paša Sokolović tokom povratka konačno objavio Sulejmanovu smrt, u Beogradu se sastao sa novim sultanom Selimom II, podelom novca sprečena pobuna[8][9].
    • Selim zvani Pijanica (vl. do 1574), politiku uglavnom vodi Mehmed-paša - počinje lagano opadanje Osmanskog carstva.
  • decembar - Sultan i paše s vojskom stigli u Carigrad, novi nemir janičara umiren podelom novca, dok je isto potraživanje spahija i najamnika rešeno silom[10].

Tokom/tijekom godine

Careva džamija u Sarajevu
  • U današnjem obliku izgrađena Careva džamija u Sarajevu.
  • Ferhat Sokolović postavljen za kliškog sandžaka (do 1574).
  • Mnogi zapisi o teškom stanju hrišćana u Turskoj, dosta preveravanja[9].
  • Franjo Tahi preuzeo svoju polovicu Susedgrada i Stubice i počeo proganjati kmetove koji su se borili prošle godine protiv njega[11].
  • ljeto - Flota Pijale paše u Boki, hara po Jadranu[12].
  • 974 po Hidžri (juli 1566 - juli 1567) - Završen Stari most u Mostaru.
  • Osmanlije (Pijale paša) zauzele otok Hios Đenovljanima, od Mlečana uzeti Andros i Naksos.
  • Giuseppe Arcimboldo naslikao "Četiri elementa" i "Pravnika".

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1566.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1566.

Reference

  1. ↑ Klaić, 256
  2. ↑ 2,0 2,1 Klaić, 258
  3. ↑ Klaić, 260
  4. ↑ Znameniti Srbi Muslomani, str. 13
  5. ↑ "Politika", 23-26. april 1938, str. 32
  6. ↑ Klaić, 263
  7. ↑ Klaić, 262
  8. ↑ Klaić, 264
  9. ↑ 9,0 9,1 Vladimir Ćorović, Preokret u držanju Srba, rastko.rs
  10. ↑ Znameniti Srbi Muslomani, str. 16
  11. ↑ Klaić, 286
  12. ↑ Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs


  • Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
  • Миленко М. Вукићевић, Знаменити Срби Мусломани, Београд 1906 (rastko.rs)