Bio je sin cara Franje Stjepana Lotarinškog i kraljice Marije Terezije, rođen u palači Schönbrunn13. ožujka1741. Nakon što mu otac umire 1765., Josip II. (kao najstariji sin) postaje njegov nasljednik i car Svetog Rimskog Carstva, a austrijske nasljedne zemlje, Ugarsku s Hrvatskom, te Češku, nasljeđuje 1780. godine, iako je još od 1765. godine bio majčin suvladar. Iako je nekoliko majčinih reformi inicirano s njegove strane, znalo se da je njegova majka glavna, tako da Josip kao suvladar nije imao previše ovlasti i autoriteta. Iako je de facto vladao Ugarskom i Hrvatskom, pravna je valjanost te vlasti upitna jer se nikada nije okrunio krunom sv. Stjepana. Njegovo odbijanje krunidbe zapravo je bilo u skladu s njegovim reformama i ideji stvaranja jedinstvenog naroda.
Pompeo Batoni: Car Josip II. i veliki vojvoda Leopold od Toskane (1769.)
Josip II. je bio jedan od prvih političara na Balkanu koji je u obzir dovodio ideju o stvaranju jedinstvenog naroda. Želio je sve narode Monarhije ujediniti u jedno i na taj način stvoriti snažnu (ujedinjenu) snagu. Ovo je jedan od razloga zbog kojih se odbio kruniti krunom sv. Stjepana, smatrajući kako jednistveni narod ne bi trebao praviti razlike vezane uz određene obrede koji se tiču samo jednog od sastavnih naroda te cjeline. Taj mu je potez donio veliku nepopularnost među Mađarima i probudio je mađarski nacionalizam, zbog čega će i izgubiti podršku istih.
Po dolasku na vlast, 1780. godine, Josip II. je počeo s brojnim i radikalnim reformama. Držao se načela prosvijećenog apsolutizma i na taj način provodio svoju vladavinu.[1] Njegove reforme bile su izrazito radikalne i donijele su mu velik broj političkih oponenata, što je na koncu rezultiralo primoravanjem povlačenja gotovo svih reformi pred samu smrt.
Već 1781. godine donosi Patent o vjerskoj toleranciji koji je, po prvi puta, omogućio slobodu vjerovanja i dao je puno veća pravima svim nekatoličkim vjerama, a to se u velikoj mjeri odnosilo na židove, čiji je pravni status čak i u to toba bio mizeran. Ovim će ediktom dobiti puno veća prava. Iste godine donosi i Patent o ukidanju kmentstva kojim na cijelom austrijskom dijelu monarhije ukida kmetstvo. Sličan zakon biti će i u kolovozu 1785. donešen za područje Ugarske, a tako je postao važeći i za Hrvatsku (iako će u Hrvatskoj kmetstvo službeno biti ukinuto tek 25. travnja1848. od strane bana Josipa Jelačića). Ukidanjem kmetsva zamjerio se plemićima koji su mo do tada pružali potporu.[2] Na gospodarskom se planu držao načela fiziokratizma Françoisa Quesnayja, a kako bi se pokazao kao bolji vladar sam je često znao dolaziti kod seljaka i pomagati prilikom obrade zemlje.
Uvelike je oslabio moć i autoritet Crkve. Ukinuo je velik broj samostana diljem Monarhije (zemlju bi iskoristio za, npr. gradnju škola), ali je isto tako i oduzimao zemljišta Crkvi i iskorištavao ih u provjetiteljske svrhe (našto što će se raditi i nakon Francuske revolucije). Oduzeo je Crkvi primat nad obrazovanjem te je isto povjerio školama i svjetovnim profesorima. Ovi potezi oduzeli su mu potporu svećenstva, tako da je Josip II. u posljednjim godinama vladavine ostao bez ičije potpore u ključnim trenutcima.
Državna politika zasnivala mu se na stvaranju jedinstvenog naroda i provođenju sustavne germanizacije. Provođenje germanizacije imalo je (barem za one narode kojima je nametnuta) negativan učinak što se na koncu pokazalo porazno za cara Josipa II. Svim je časnicima dao rok od 3 godine da nauče govoriti njemački jezik. Provođenje ove reforme nije se pokazalo uspješnom te je Josipu donijelo više neprijatelja nego saveznika.
U posljednjim godinama svoje vladavine, Josip ulazi u Dubički rat, manji sukob Monarhije i Osmanlija održan u sklopu Rusko-turskog rata1787. - 1792. Car nije imao previše uspjeha u tom ratu, zbog čega i jest potražio potporu onih koji su mu nekoć bili odani (plemstvo, Mađari, Crkva). No, naišao je ja odbijanje, odnosno na osvetu jer je svojim reformama "pogoršao" unutardržavno stanje. Kada je uvidio da mu nitko ne želi pomoći, Josip II. je "kupio" pomoć obećavši kako će povući sve svoje reforme - tada je stigla i pomoć. Josip II., veliki reformator, tako je morao povući sve svoje reforme, izuzev Patenta o vjerskoj toleranciji i Patenta o ukidanju kmetstva. Kako je većinu vremena proveo na bojištu u Dubičkom ratu, Josip II. je tamo bio otrovan od strane protivnika jezuita i razbolio se, po povratku u Beč, umro od posljedica trovanja 20. veljače1790. Car tako nije doživio kraj rata kojeg je započeo (kao ni Franjo Josip I. stotinjak godina kasnije), a ovaj je završen već sljedeće godine, Svištovskim mirom iz 1791., kojega je potpisao Josipov brat, Leopold II.
U dvama brakovima, s princezama Izabelom Marijom od Bourbon-Parme (ženidbeni savez) i Marijom Josipom od Bavarske (nakon smrti prve supruge, Josip II. se više nije želio ženiti, ali je iz političkih razloga morao stupiti u drugi brak),[3] imao je samo dvije kćeri koje su umrle još kao djevojčice.[4] Naslijedio ga je njegov brat, Leopold II., koji je, povukavši ostatak bratovih reformi, vladao od 1790. do 1791.
Izvori
↑Derek Beale, Joseph 11: Against the World, 1780-1790, Cambridge University Press, 2009
↑McKay, Hill, Buckler, Ebrey, Beck, A History of World Societies p.551
Filip II. Španjolski* •Maksimilijan II.• Ferdinand II. • nadvojvoda Ferdinand* • nadvojvoda Ivan* • nadvojvoda Ivan • nadvojvoda Ferdinand* • Karlo II.
6. generacija
Karlo, princ Asturije* • nadvojvoda Ferdinand •Rudolf V.• nadvojvoda Ernest •Matija• Maksimilijan III. • Albert VII. • nadvojvoda Wenzel • nadvojvoda Fridrik • nadvojvoda Karlo • Ferdinand, princ Asturije* • nadvojvoda Ferdinand • nadvojvoda Karlo Lovro* • Diego, princ Asturije* •Filip III. Španjolski* •Ferdinand III.• nadvojvoda Karlo • nadvojvoda Maksimilijan Ernest • Leopold V. • nadvojvoda Karlo
7. generacija
nadvojvoda Karlo •Filip IV. Španjolski* • nadvojvoda Filip • nadvojvoda Ivan-Karlo • nadvojvoda Albert • nadvojvoda Karlo* • Ferdinand IV. • nadvojvoda Ferdinand* • nadvojvoda Alfonso Mauricio • Leopold Vilim • Ferdinand Karlo • Žigmund Franjo
8. generacija
Baltazar Karlo, princ Asturije* • Ferdinand IV. Ugarski • nadvojvoda Franjo Ferdinand* • nadvojvoda Filip August • nadvojvoda Maksimilijan Toma •Leopold VI.• nadvojvoda Karlo Josip • nadvojvoda Ferdinand Josip Alojzije • Filip Prosper, princ Asturije* • nadvojvoda Ferdinand Toma* • Karlo II. Španjolski*
9. generacija
nadvojvoda Ferdinand Wenzel • nadvojvoda Ivan Leopold • Josip I. • nadvojvoda Leopold Josip •Karlo III.
10. generacija
nadvojvoda Leopold Josip • nadvojvoda Leopold Ivan
11. generacija
Josip II.** • nadvojvoda Karlo Ludovik** •Leopold VII.** • nadvojvoda Ferdinand** • Maksimilijan Franjo, nadbiskup-elektor Kölna**
12. generacija
car Franjo I.** • Ferdinand III., veliki vojvoda Toskane** • Karlo, vojvoda Tešina** • Aleksandar Leopold, palatin Ugarske** • Josip, palatin Ugarske** • nadvojvoda Antun Viktor** • nadvojvoda Ivan** • nadvojvoda Rainier Josip** • nadvojvoda Ludovik** • kardinal-nadvojvoda Rudolf** • nadvojvoda Josip Franjo*** • Franjo IV., vojvoda Modene*** • nadvojvoda Ferdinand Karlo Josip*** • nadvojvoda Maksimilijan*** • Karlo, primas Ugarske***
13. generacija
car Ferdinand I.• Franjo Leopold, veliki princ Toskane** • Leopold II., veliki princ Toskane** • nadvojvoda Josip Franjo • nadvojvoda Franjo Karlo • nadvojvoda Ivan Nepomuk • Albert, vojvoda Tešina • Stjepan, palatin Ugarske • nadvojvoda Karlo Ferdinand • Franjo V., vojvoda Modene*** • nadvojvoda Fridrik Ferdinand • nadvojvoda Ferdinand Karlo Viktor*** • nadvojvoda Rudolf • nadvojvoda Leopold Ludovik • nadvojvoda Ernest Karlo • nadvojvoda Aleksandar • nadvojvoda Žigmund Leopold • nadvojvoda Rainer Ferdinand • nadvojvoda Vilim Franjo • nadvojvoda Henrik Antun • nadvojvoda Maksimilijan Karlo • nadvojvoda Josip Karlo
14. generacija
car Franjo Josip I.•Maksimilijan I. Meksički• nadvojvoda Karlo Ludovik • nadvojvoda Ludovik Viktor • Ferdinand IV., veliki vojvoda Toskane** • nadvojvoda Karlo Salvator** • nadvojvoda Rainier** • nadvojvoda Ludovik Salvator** • nadvojvoda Ivan Salvator** • nadvojvoda Karlo • nadvojvoda Franjo Josip • Fridrik, vojvoda Tešina •nadvojvoda Karlo Stjepan• nadvojvoda Eugen • nadvojvoda Josip August • nadvojvoda Ladislav
15. generacija
krunski princ Rudolf •nadvojvoda Franjo Ferdinand*** • nadvojvoda Oton Franjo • nadvojvoda Ferdinand Karlo • nadvojvoda Leopold Ferdinand** • nadvojvoda Josip Ferdinand** • nadvojvoda Petar Ferdinand** • nadvojvoda Henrik Ferdinand** • nadvojvoda Robert Ferdinand** • nadvojvoda Leopold Salvator** • nadvojvoda Franjo Salvator** • nadvojvoda Albert Salvator** • nadvojvoda Rainier Salvator** • nadvojvoda Ferdinand Salvator** • Albert Franjo, vojvoda Tešina •nadvojvoda Karlo Albert•nadvojvoda Lav Karlo•nadvojvoda Vilim• nadvojvoda Josip Franjo • nadvojvoda Ladislav Josip • nadvojvoda Matija
16. generacija
car Karlo I.• nadvojvoda Maksimilijan Eugen • nadvojvoda Gottfried** • nadvojvoda Juraj** • nadvojvoda Rainier** • nadvojvoda Leopold Marija** • nadvojvoda Antun** • nadvojvoda Franjo Josip** • nadvojvoda Karlo Pio** • nadvojvoda Franjo Karlo** • nadvojvoda Hubert Salvator** • nadvojvoda Teodor Salvator** • nadvojvoda Klement Salvator** • nadvojvoda Josip Arpád • nadvojvoda Stjepan • nadvojvoda Géza • nadvojvoda Mihovil Koloman
17. generacija
krunski princ Oton• nadvojvoda Robert*** • nadvojvoda Feliks • nadvojvoda Karlo Ludovik • nadvojvoda Rudolf • nadvojvoda Ferdinand Karlo • nadvojvoda Henrik Marija • nadvojvoda Leopold Franjo** • nadvojvoda Guntram** • nadvojvoda Radbot** • nadvojvoda Ivan** • nadvojvoda Juraj** • nadvojvoda Stjepan** • nadvojvoda Dominik** • nadvojvoda Fridrik Salvator** • nadvojvoda Andrija Salvator** • nadvojvoda Marko** • nadvojvoda Ivan** • nadvojvoda Mihovil** • nadvojvoda Franjo Salvator** • nadvojvoda Karlo Salvator** • nadvojvoda Josip Karlo • nadvojvoda Andrija Augustin • nadvojvoda Nikola Franjo • nadvojvoda Ivan Jakob • nadvojvoda Edvard Karlo • nadvojvoda Pavao Rudolf
18. generacija
nadvojvoda Karlo• nadvojvoda Juraj • nadvojvoda Lovro*** • nadvojvoda Gerhard*** • nadvojvoda Martin*** • nadvojvoda Karlo Filip • nadvojvoda Rajmund Josip • nadvojvoda Stjepan • nadvojvoda Rudolf • nadvojvoda Karlo Kristijan • nadvojvoda Karlo Petar • nadvojvoda Simeon • nadvojvoda Ivan • nadvojvoda Maksimilijan Henrik • nadvojvoda Filip Joakim • nadvojvoda Ferdinand Karlo • nadvojvoda Konrad • nadvojvoda Žigmund** • nadvojvoda Juraj** • nadvojvoda Guntram** • nadvojvoda Leopold** • nadvojvoda Aleksandar Salvator** • nadvojvoda Tadej Salvator** • nadvojvoda Kazimir Salvator** • nadvojvoda Matija** • nadvojvoda Ivan** • nadvojvoda Bernhard** • nadvojvoda Benedikt • nadvojvoda Josip Albert • nadvojvoda Pavao Lav • nadvojvoda Fridrik Ciprijan • nadvojvoda Benedikt Aleksandar • nadvojvoda Nikola • nadvojvoda Santiago • nadvojvoda Pavao Benedikt
19. generacija
nadvojvoda Ferdinand Zvonimir • nadvojvoda Karlo Konstantin • nadvojvoda Amadeo*** • nadvojvoda Joakim*** • nadvojvoda Bartolomej*** • nadvojvoda Emanuel*** • nadvojvoda Lujo*** • nadvojvoda Feliks Karlo • nadvojvoda Andrija Franjo • nadvojvoda Pavao Ivan • nadvojvoda Karlo Kristijan • nadvojvoda Ivan • nadvojvoda Toma • nadvojvoda Franjo Ludovik • nadvojvoda Mihovil • nadvojvoda Josip • nadvojvoda Emerik • nadvojvoda Emerik • nadvojvoda Kristof • nadvojvoda Aleksandar • nadvojvoda Lovro Karlo • nadvojvoda Vilim • nadvojvoda Ivan • nadvojvoda Ludovik • nadvojvoda Filip • nadvojvoda Nikola • nadvojvoda Konstantin • nadvojvoda Jakob Maksimilijan • nadvojvoda Leopold Amadeo** • nadvojvoda Maksimilijan** • nadvojvoda Leopold** • nadvojvoda Konstantin Salvator** • nadvojvoda Pavao Salvator**
Ugarski i hrvatski kralj
Car Svetog Rimskog Carstva 
