Hrvatsko domobranstvo

Hrvatsko domobranstvo, skraćeno Domobrani, je naziv za redovne oružane snage Nezavisne države Hrvatske.

Osnovane su u aprilu 1941. godine, nedugo nakon sloma Kraljevine Jugoslavije u aprilskom ratu i osnivanja NDH. Dozvolu za njihovo osnivanje su dale njemačke okupacione snage.

Ispočetka je trebalo da budu ograničene na 16 pješadijskih bataljona i 2 konjička eskadrona, odnosno maksimalno 16.000 ljudi. Međutim, izbijanje ustanka na području NDH, je Nijemce natjeralo da dozvole ekspanziju Hrvatskog domobranstva. Ono je svoj maksimum pred kraj 1943. kada se u njihovim redovima nalazilo 130.000 ljudi.

Uz kopnene snage, Hrvatsko domobranstvo je raspolagalo i s omanjim zrakoplovstvom, kao i mornaricom koja je zahvaljujući Rimskim ugovorima s fašističkom Italijom bila simboličnog karaktera.

Iako je bila najbrojnija i najbolje opremljena od svih domaćih pro-osovinskih formacija na prostoru bivše Jugoslavije, Hrvatsko domobranstvo je od samih početaka bilo opterećeno ozbiljnim problemima zbog kojih nije mogla biti efikasna oružana sila. Vlasti NDH, nepovjerljive prema bivšim jugoslavenskim oficirima, vodeće su položaje prepustile uglavnom umirovljenim i za moderni rat uglavnom nespremnim austro-ugarskim kadrovima. Domobranstvo se za resurse i utjecaj moralo boriti s Ustaškom vojnicom. Nezadovoljstvo režimom NDH se u domobranima relativno brzo počelo ispoljavati kroz defetizam, a već od 1942. su domobranski redovi infiltrirani od strane partizanskih simpatizera.

Što se tiče čistih hrvatskih vojnih formacija, one su u borbama potpuno zatajile. Jedna od direktnih posledica tog zatajivanja hrvatskih jedinica sastoji se u tome, da moral i borbena snaga bandita stalno jača. Svoju ocenu hrvatske vojske dao je i nemački general u Hrvatskoj, Glez fon Horstenau. On je naglasio, da su se hrvatske jedinice u većini slučajeva, kad su se našle u ozbiljnoj borbenoj situaciji i većem iskušenju, pokazale kao nepouzdane. One imaju uspeh samo onda, kad se oslanjaju ili, kada stoje pod nemačkom kontrolom.^[1]

– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 2. jula 1943.

Domobranima smo, kao što je poznato, uzimali samo oružje i odeću i slali ih kućama. Oni su to i zaslužili, retko kad su pružali otpor, najčešće su se odmah predavali. Neki i po nekoliko puta.^[2]

– Mirko Tepavac

1944. dolazi do masovnih prebjega domobranskih jedinica, pa i domobranskih generala, u partizanske redove. Hrvatsko domobranstvo je formalno prestalo postojati krajem 1944. godine kada su ga vlasti NDH spojile s Ustaškom vojnicom u Hrvatske obrambene snage.

Veliki broj domobrana je stradao u blajburškom masakru pred i neposredno nakon završetka rata, a mnogi od njih su u Titovoj Jugoslaviji uživali status građana drugog reda (iako je bilo iznimaka od kojih je najpoznatiji popularni sportski komentator Mladen Delić).

Reference

Hrvatsko domobranstvo na Wikimedijinoj ostavi

• p
• r
• u

Drugi svjetski rat u Jugoslaviji

Sukobljene
strane

Saveznici	Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije  • Komanda Srednjeg Istoka  • Crvena armija
Osovina	Wehrmacht  • Italijani (do 1943.)  • Bugari (do 1944.)  • Ustaše i Domobrani  • Nedićevci i Ljotićevci  • Četnici ili JVuO (počeli kao Saveznici)  • Slovenski domobrani  • Balisti

Vođe
i vojskovođe

Saveznici	Josip Broz Tito  • Arso Jovanović  • Peko Dapčević  • Koča Popović  • Sava Kovačević  • Ivo Lola Ribar  • Moša Pijade  • Kosta Nađ  • Edvard Kardelj  • Milovan Đilas  • Fitzroy MacLean  • Henry Maitland Wilson  • Fjodor Tolbuhin
Osovina	Alexander Löhr  • Maximilian von Weichs  • Franz Böhme  • Hans Felber  • Glaise-Horstenau  • Pirzio Biroli  • Mario Roatta  • Ante Pavelić  • Slavko Kvaternik  • Mladen Lorković  • Milan Nedić  • Dimitrije Ljotić  • Kosta Pećanac  • Dragoljub Mihailović  • Momčilo Đujić  • Pavle Đurišić  • Sekula Drljević  • Lav Rupnik

Tok rata

1941. Ustanak	Aprilski rat  • Okupacija Jugoslavije  • Ustanak (u NDH  • u Crnoj Gori  • u Srbiji  • u Sloveniji)  • Bitka za Loznicu  • Užička Republika  • Operacija Mačva  • Sastanak u Divcima  • Operacija Užice  • Pljevaljska bitka  • Olovo
1942. Bihaćka Republika	Borbe za Istočnu Bosnu  • Operacija Trio  • Bitka na Kozari  • Pohod u Zapadnu Bosnu  • Bitka za Kupres  • Borbe za Livno  • Borbe za Jajce  • Operacija Alfa  • Bihaćka operacija  • Bihaćka Republika
1943. Kapitulacija Italije	Operacija Weiss  • Bitka za Prozor  • Bitka na Neretvi  • Ofanziva NOVJ u Lici  • Operacija Schwarz  • Bitka na Sutjesci  • Kapitulacija Italije  • Bitka za Split  • Bitka za Tuzlu  • Antiosovinska ofanziva JVuO (Višegrad)  • Bitka za Sanski Most  • Romelova ofanziva  • Bitka za Glinu  • Bitka za Livno  • Operacija Kugelblitz  • Zimske operacije
1944. Bitka za Srbiju	Bitka za Ivanjicu  • Februarski pohod  • Operacija Bura  • Prodor NOVJ u Srbiju  • Desant na Korčulu  • Desant na Drvar  • Bitka za Podgorač  • Bitka za južnu Srbiju  • Andrijevička operacija  • Durmitorska operacija  • Operacija Ratweek  • Bitka na Jelovoj gori  • Bitka za Prijedor  • Bitka za Banja Luku  • Bitka za Brač  • Beogradska operacija  • Bitka za Travnik  • Batinska bitka  • Bitka za Koprivnicu  • Bitka za Knin  • Proboj Armijske grupe E iz Grčke  • Proboj četnika i Nemaca iz Srbije (iz Crne Gore)  • Četnička ofanziva u istočnoj Bosni
1945. Oslobođenje	Sremski front  • Mostarska operacija  • Sarajevska operacija  • Bosanska golgota • Bitka na Lijevča polju  • Karlovačka operacija  • Riječka operacija  • Tršćanska operacija  • Bitka na Zelengori  • Blajburška predaja

Ratni zločini

(spisak osuđenih)

Logori	Jasenovac  • Sajmište  • Banjica  • Jadovno  • Jajinci  • Topovske šupe  • Stara Gradiška  • Šabac  • Niš  • Lepoglava  • Jastrebarsko
Pokolji	Blagaj  • Vrginmost  • Drvar  • Grahovo  • Glina  • Skela  • Šabac  • Kraljevo  • Kragujevac  • Valjevo  • Novi Sad  • Drakulić  • Zabiokovlje  • Imotski-Ljubuški  • Gata  • Prozor  • Bijelo Polje  • Priboj-Pljevlja-Čajniče-Foča  • Vranić  • Rača  • Drugovac  • Blajburg

Vidi još: Holokaust • Narodnooslobodilačka borba • Osovinske operacije • Saveznici i Jugoslavija • Napadi na garnizone NDH • Antipartizanske operacije u NDH • Kolaboracija četnika • Demografski gubici