1667

Ovo je članak o godini 1667.

Godina 1667 (MDCLXVII) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• januar? - Ćor Ali-paša novi bosanski namesnik - nakon nerodne godine u zemlji vlada glad, vojska je bez plate i preti pobunom^[1].
• 9. 2. - Andrusovsko primirje okončava Rusko-poljski rat (1654-67): Rusiji potvrđena Levoobalna Ukrajina i Smolensk, dobila i Kijev (privremeno, što će postati trajno). Opadanje Poljske i uspon Rusije.
• 23. 3. - Umro Ugarski Palatin Ferenc Wesselényi, jedan od učesnika urote plemstva.
• 31. 3. - Lisabonski ugovor: Francuska i Portugal sklopile savez protiv Španije.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 6. 4. (Velika srijeda) - "Velika trešnja": katastrofalan potres u Dubrovniku razara grad, strada i Kotor i druga mesta u okolini, osetio se od Albanije do Venecije^[2].
• 9. 4. - Prva umetnička izložba (Salon) u Louvreu.
• 24. 5. - Počinje Rat devolucije: Luj XIV napada habsburšku Špansku Nizozemsku i Franche-Comté.
• 9 - 14. 6. - Drugi anglo-holandski rat: Napad na Medway je najgori poraz engleske Kraljevske mornarice ikad, Holanđani odvukli admiralski brod Royal Charles.
• 15. 6. - Jean-Baptiste Denys izveo prvu transfuziju krvi, sa ovce na čoveka (ovakva varijanta će biti zabranjena 1670.).
• 20. 6. - Kardinal Giulio Rospigliosi je novi papa Klement IX. (do 1669).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• jul, krajem - Kandijski rat u Egeju: neuspešni turski napad na Kiteru^[3].
• 31. 7. - Ugovorom iz Brede okončan sukob Engleske i Holandije - Englezima ostaje bivša Nova Holandija a Holanđanima otok Run i Surinam.
• 2. 9. - U Parizu uvedeno osvetljavanje ulica.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• oktobar - Objavljen "Izgubljeni raj" Johna Miltona.
• 18. 10. - Johanes I postaje etiopski car (do 1682).
• 23. 11. - Portugalski kralj Afonso VI se pod pritiskom brata Pedra odrekao vršenja vlasti.
• 25. 11. - Razorni zemljotres potresao istočni Kavkaz, procenjeno 80.000 mrtvih.
• decembar - Zubački vojvoda Grujica Vuković hara konavoskim selima sa svojim plemenom i turskim "mladićima"-"zlićima"^[4].

Kroz godinu

• Stojan Janković pobegao iz turske tamnice ubivši Halil-bega Durakovića^[5].
• Martin Borković novi zagrebački biskup (do 1687).
• Marčanski vladika Gavrilo Mijakić otišao u Rim^[6].
• Vasilije Ostroški u poseti patrijarhu Maksimu u Peći, žali se na nasilje kneza Raiča^[7].
• Osnovana Pariska opservatorija.
• Početak aktivnosti Stenjke Razina.
• Završen Veliki moskovski sabor, početak aktivne borbe protiv staroveraca.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1667.

• april/maj - John Arbuthnot, lekar, polimata († 1735)
• 26. 5. - Abraham de Moivre, matematičar († 1754)
• 6. 8. - Johann Bernoulli, matematičar († 1748)
• 11. 8. - Anna Maria Luisa de' Medici, poslednja iz familije († 1743)
• 30. 11. - Jonathan Swift, književnik († 1745)
• 9. 12. - William Whiston, matematičar, istoričar († 1752)
• ? - Damat Ali-paša, veliki vezir († 1716)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1667.

• 23. 3. - Ferenc Wesselényi, Ugarski Palatin (* 1605)
• poč. aprila? - Vinčencij Vico Pucić, pesnik i fizičar^[8]
• 25. 4. - Ivan Zakmardi, protonotar hrvatskog kraljevstva (* ca. 1600)
• 22. 5. - Aleksandar VII., papa (* 1599)
• 7. 7. - Nicolas Sanson, kartograf (* 1600)
• 2. 8. - Francesco Borromini, arhitekta (* 1599)
• 18. 10. - Fasilides Etiopski, car (* 1603)
• 28. 11. - Jean de Thévenot, svetski putnik (* 1633)

Reference

Literatura

• Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5

1667 na Wikimedijinoj ostavi