1651

Ovo je članak o godini 1651.

Godina 1651 (MDCLI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1651 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 1. 1. - Čarls II Stjuart krunisan u Škotskoj (prvi put).
• siječanj - veljača - U Zagrebu vijeća veliki "oktavalni sud", prvi put poslije 15 godina^[1].
• 31. 1. - Ruski car Aleksej darovnom poveljom odobrava lepavinskim kaluđerima da svake sedme godine dolaze po milostinju^[2][3].
• februar - Turci (Alaga Šabanović) poharali selo Bani na padinama Bjelotine i Vitaljinu u Boki Kotorskoj^[4].
• februar - Girolamo Foscarini je novi generalni providur u Zadru. Leonardo Foscolo je izabran za komandanta na Kritu, kuda je otišao sa 600 dalmatinskih morlaka^[5].
• 22. 2. i 4/5. 3. - Poplava svetog Petra - pogođena prvo Nemačka, zatim Holandija, poplavljen Amsterdam.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• proljeće - Sukob između bana Nikole Zrinskog i tasta grofa Gašpara Draškovića, koji mu traži natrag grad Trakošćan i dvorac Klenovnik koji su bili miraz umrle Nikoline supruge Euzebije^[1].
• maj - Crnogorski i brdski glavari obećali paši u Skadru da će ga služiti^[6].
• 8. 6. - Desetogodišnji Tokugawa Ietsuna je novi japanski šogun (do 1680); tokom godine nezadovoljni ronini digli neuspešnu Keiansku pobunu.
• 12. 6. - U Rimu predstavljena Berninijeva Fontana dei Quattro Fiumi ("Fontana četiri reke").
• 28 - 30. 6. - Velika Bitka kod Berestečka: poljsko-litvanska pobeda nad Bogdanom Hmeljnickim i njegovim krimskotatarskim saveznicima.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 3. 7. - Hrvatski sabor u Zagrebu, između ostalog odlučeno da će se na sabore pozivati i grad Senj; izabrani i povjerenici za "glavnu komisiju" u Beču povodom vlaškog pitanja ali ova se nije sastala^[1].
• 10. 7. - Kandijski rat: mletačka flota pobedila tursku između Parosa i Naksosa^[7].
• jul - Katalonski ustanak: počinje 15-mesečna španska Opsada Barcelone koju drže Katalonci i Francuzi.
• jul - Bosanski paša poslao 5.000 vojnika na Ravne kotare - Ilija Smiljanić i Janko Mitrović ih porazili kod Biljana i Kožlovca da bi kasnije tokom meseca opustošili nekoliko turskih sela u Lici^[5].
• 26. 7. - Jaka oluja u Zagrebu, izlio se potok Medvešćak - 52 utopljenih^[1].
• leto - Turci i Crnogorci na čelu sa skadarskim sandžakom Jusufbegovićem poharali Grbalj^[8].
• kolovoz - Pohod Zrinskog do Kostajnice, na povratku pobijedio Turke kod potoka Moševnice i na još jednom mjestu^[1].
• 21. 8. - Pod pritiskom trgovaca i zanatlija smenjen veliki vezir Melek Ahmed-paša koji je smanjio količinu srebra u novcu (koji se kovao u Beogradu, Albaniji i Bosni)^[9].
• 3. 9. - Ubijena Kösem Sultan^[10], baka sultana Mehmeda IV - njegova majka Turhan Hatice Sultan postaje uticajna.
• 3. 9. - Bitka kod Worcestera je odlučujuća pobeda parlamentaraca nad Čarlsom II i poslednja veća bitka Trećeg Engleskog građanskog rata. Čarls u oktobru beži u Francusku.
• 27. 9. - Ferdinand Maria je novi izborni knez Bavarske (do 1679).
• 27. 9. - Veliki vezir Abaza Sijavuš-paša I je već smenjen i poslat u Bosnu, nasleđuje ga evnuh Gürcü Mehmed-paša.
• 28. 9. - Ugovor iz Bile Cerkve: mir između Poljaka i Kozaka.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• oktobar - Cromwellovo osvajanje Irske: engleski parlamentarci zauzeli Limerick.
• 19. 10. - Engleski parlament donosi Navigacijski akt (ili Plovidbeni zakon): engleska trgovina će se voditi engleskim brodovima; kratkoročno dovodi do neprijateljstva sa Holandijom a dugoročno do britanske dominacije morima.

Kroz godinu

• Thomas Hobbes napisao Leviathana (društveni ugovor i apsolutna vlast).
• Ilija Smiljanić pobijedio Turke kraj Korlata.
• Petar Zrinski pobijedio Turke kod Široke Kule u Lici^[1].
• Dotiskano "Blago jezika slovinskoga..." Jakova Mikalje.
• Nikola VII. Zrinski napisao knjigu lirike Adriai tengernek syrenaia ("Sirena Jadranskoga mora").
• U Čabru otvorena ljevaonica željeza i kovnica.
• Vasilije Ostroški prelazi s čela Trebinjske na Onogošku (nikšićku) eparhiju (tj. spojenu zapadno- i istočnohercegovačku eparhiju^[11])^[12].
• Patrijarh srpski Gavrilo I Rajić određuje budimljanskog episkopa Pajsija za izaslanika papi, ali ovaj bude ubijen od Turaka nakon što ga je odao pridvorni kaluđer^[13] (znak opozicije patrijarhovoj politici među sveštenstvom^[14]).
• Diego Velázquez završio sliku Venera sa ogledalom.
• Luj XIV (13 godina) proglašen punoletnim.
• Umro ujedinitelj Butana Shabdrung Ngawang Namgyal - lokalni guverneri (penlopi) kriju to sledećih 54 godine da se zemlja ne raspadne.
• Rojalistički guverner Barbadosa Francis Willoughby osnovao koloniju u Surinamu.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1651.

• 23. 7. - Ivan Tanzlingher Zanotti, leksikograf († 1732)
• 6. 8. - François Fénelon, nadbiskup i književnik († 1715)
• 1. 9. - Natalija Nariškina, majka Petra Velikog († 1694)
• septembar - William Dampier, istraživač († 1715)
• Ivan Antun Zrinski, hrvatski plemić († 1703)
• ? - Mustafa Ejubović, književnik († 1707)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1651.

• 7. 4. - Lennart Torstensson, švedski vojnik (* 1603)
• 8. 6. - Tokugawa Iemitsu, japanski šogun (* 1604)
• 3. 9. - Kösem Sultan, baka sultana Mehmeda IV (* ca. 1589)
• 27. 9. - Maximilian I., izborni knez Bavarske (* 1573)
• 7. 11. (28. 10. po j.k.) - Jov Počajivski, ukrajinski svetac (* ca. 1551)
• 20. 11. - Mikolaj Potocki, poljski vojnik (* 1595)
• ? - Nil Mirotočivi, pravoslavni svetac (* ca. 1601)

Reference

Literatura

• Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
• Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5