1346

1346. po kalendarima

Gregorijanski	1346. (MCCCXLVI)
Ab urbe condita	2099.
Islamski	746–747.
Iranski	724–725.
Hebrejski	5106–5107.
Bizantski	6854–6855.
Koptski	1062–1063.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1401–1402.
• Shaka Samvat	1268–1269.
• Kali Yuga	4447–4448.
Kineski
• Kontinualno	3982–3983.
• 60 godina	Yang Vatra Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11346.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1346 (MCCCXLVI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju u julijanskom kalendaru (1. januar/siječnja).

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 6. 1. - Papa traži od kralja Dušana "da prestane s progonjenjem katolika i da vrati kotorskoj biskupiji neka oduzeta mesta".^[1][2]
• januar - U povelji svetogorskom manastiru Ivironu, Dušan se prvi put potpisuje kao car^[3] (proglasio se u Seru prošlog meseca, možda na Božić).
• januar - Građanski rat u Vizantiji: Jovan Kantakuzin sklapa bračni savez sa Osmanlijom Orhanom, daje mu kćerku Teodoru (venčanje na leto).
• 23. 1. - Mletačka opsada Zadra: novi zapovjednik brodovlja Petar Civrano raskinuo lanac na ulazu u zadarsku luku.^[4]

• 2. 2. - Papa Klement šalje bulu u Napulj, da se moraju kazniti krivci za ubistvo Andrije, vojvode Kalabrijskog, brata ugarskog kralja Ljudevita.^[5]
• februar - Drugi Smirnski križarski pohod: Humbert II de Viennois odnosi pobedu nad Turcima kod Mitilene. Utvrdiće varoš Smirnu (Umur Beg drži tvrđavu), imao je sukob sa Đenovljanima.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 1. 4. - Stogodišnji rat: Jean, vojvoda od Normandije, započeo je opsadu Aiguillona u Gaskonji (do avgusta).
• januar - 9. 4.? - Arhiepiskop Joanikije II proglašen je za patrijarha na crkvenom saboru u Skoplju (do 1354), kome su prisustvoali i bugarski patrijarh i ohridski arhiepiskop.^[6]
• 13. 4. - Papa Klement VI. je proglasio cara Ludwiga za heretika i raskolnika i proglasio ga zbačenim - julu će organizovati izbor novog.

• 16. 4., Uskrs - Srpski kralj Dušan se krunisao za cara. Mali Uroš je krunisan za kralja.
• 19. 4. - Knez Monaka Karlo Grimaldi zauzima Menton - pod vlašću je kneževine do 1792. i 1814-48.
• proljeće - Ugarski kralj Ljudevit je pokušavao preko Dujma Frankapana nagovoriti Pavla II Bribirskog da mu preda Ostrovicu, ali Mlečani su to omeli, uz pomoć njegovog sinovca Mladena III, koji se pridružio Mlečanima u opsadi Zadra.^[7]
• proleće? - Dok vladar Zlatne Horde Džani Beg opseda đenovsku Kafu/Feodosiju na Krimu, u njegovoj vojsci je epidemija kuge, leševi se katapultiraju u grad (nije jasno da li je ovo bio način prenosa). Izveštava se o velikoj smrtnosti na prostoru Horde između Dona, Volge i Kavkaza.

• 16. 5. - Opći mletački juriš na Zadar je odbijen.
• 19. 5. - Obrušio se deo Aja Sofije, istočna polukupola, u Carigradu (posledica pukotina od potresa iz 1344).
• 21. 5. - Jovan Kantakuzin je krunisan za vizantijskog cara u Jedrenu, od strane jerusalimskog patrijarha Lazara.
  • Ove godine: despot Dobrudže Balik je poslao 1.000 ljudu u pomoć carigradskom namesništvu, ali Kantakuzenove snage su ih porazile.

• 15. 6. - Đenovci na čelu sa Simoneom Vignosom su se iskrcali na vizantijskom Hiosu i povratili ostrvo koje je bilo u đenovskoj vlasti do 1329 - citadela je pala u septembru.
• lipanj - Kralj Ljudevit je u logoru kod Zemunika sa ne manje od 30.000 vojske, 15-tog dolazi pred Zadar.^[8]
• jun? - Kantakuzin se približio Carigradu, došao je u Selimvriju/Silivri, odakle je Teodora ispraćena u osmansku Bitiniju.
  • U Carigradu nema dovoljno hrane, bogati građani beže u Galatu; Ana Savojska i patrijarh Jovan XIV pokušavaju ubiti Kantakuzina ali ne uspevaju.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 1. 7. - Kraljeva vojska preduzima juriš na mletačku bastidu kod Zadra, ovi ih pobjeđuju u protunapadu. Ban Nikola Banić je teže ranjen.^[9] Zadrani krive bosanskog bana Stjepana za izdaju (on zaista održava veze sa Mlečanima).^[10]
• 3. 7. - Na povratku kući, kralj Ljudevit pokušava osvojiti Ostrovicu, ali ni to ne uspijeva.^[11] Odbio je mletačku ponudu od 100.000 dukata za Dalmaciju, odn. 60.000 za Zadar.
• 11. 7. - Petorica carskih izbornika je u Rhensu kod Koblenza izabralo češkog princa Karla za "Kralja Rimljana" (biće reizabran 1349, nakon smrti cara Ludwiga).

• 12. 7. - Stogodišnji rat: engleski kralj Edward III se iskrcao na poluotoku Kotanten, sljedećih mjesec dana napreduje kroz Francusku uz paljevine i pljačku - tzv. chevauchée.
• 26. 7. - Englezi zauzeli Caen: masakr oko 5.000 vojnika i civila i petodnevna pljačka.
• krajem jula? - Planirani sastanak cara Dušana i ugarskog kralja Lajoša, došlo je do sporazuma.^[12]
• srpanj/kolovoz - Nikola Seč je postavljen za novog bana Slavonije i Hrvatske, umjesto ranjenog Banića (do 1349).
• leto - Saruhanski emir je poslao 6.000 ljudi u pomoć Ani Savojskoj, ali ovi pljačkaju Trakiju i pridružuju se Kantakuzinu.

• 10. 8. - Mlečani izdajom zauzeli tvrđicu sv. Mihajla na otoku Ugljanu, posljednje uporište izvan zidina.
• 10. 8. - Jaume Ferrer je krenuo sa Majorke u potragu za "Zlatnom rekom", Senegalom - nije se vratio.
• 12. 8. - Engleska armija je stigla do Poissyja na 30 km od Pariza - paljevine sežu do 3 km od prestonice. Edward od 16-tog maršira na sever.
• kolovoz - Umro je ostrovički knez Pavao II. Bribirski, oporučno ostavlja mjesto maloljetnom sinu Jurju III., kojemu je za skrbnika postavio brata Grgura, i mletačku općinu kao zaštitnicu (dječak se sa majkom i sestrama nalazi u Modrušu, kod ujaka Dujma Frankopana).^[13]
• 20. 8. - Vojvoda od Normandije konačno prekida opsadu Aiguillona, nakon više kraljevih poziva zbog situacije na severu i nereda u sopstvenim redovima.

• 26. 8. - Stogodišnji rat: Bitka kod Crécyja je razorni poraz Francuza. Kralj Filip je ranjen, poginulo je preko 1.500 plemića, među kojima i Rudolph/Raoul, vojvoda od Lorene.
  • Poginuo je i slepi češki kralj Jan Luksemburški, nasleđuje ga sin Karlo, koji je ranjen. Ove godine je već izrađena kruna svetog Vaclava.

• 4. 9. - Englezi započinju opsadu Calaisa, uspješno završenu 11 mjeseci kasnije.
• 4. 9. - Mlečani za sada ne prihvataju Kotromanićev predlog za savez, jer očekuju sporazum sa ugarskim kraljem oko Zadra - ali ubrzo se čuje da ovaj sprema novu vojsku.^[12]
• 12. 9. - Citadela Hiosa se predala Đenovljanima, uz garanciju prava Grcima (ukinuta sledeće godine nakon pobune). Simone Vignoso narednih dana zauzima i Staru i Novu Fokeju na anadolskoj obali, koje su takođe nekada pripadale đenovskoj porodici Zaccaria. Tzv. Maona Hiosa i Fokeje traje do 1566.
• 12. 9. - Anglo-gaskonjske snage erla od Lancastera kreću u ofanzivu na jugozapadu Francuske, nailaze na slab otpor.
• septembar - Mamelučki sultan Egipta Al-Kamil Sha'ban je zbačen i ubijen. Nasleđuje ga brat Al-Muzaffar Hajji, s kojim će mamelučki emiri uraditi isto sledeće godine.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 4. 10. - Lancasterove snage su zauzele i opljačkale Poitiers, ubijeno je preko 600 meštana. Lancaster se zatim vraća u Gaskonju, a mnoge francuske provincije ostaju u rasulu.
• oktobar - U Napulju je umrla titularna latinska carica Catherine de Valois-Courtenay, čiju vlast su priznavale latinske države u Grčkoj. Titulu nasleđuje njen sin Robert Tarantski (do 1364).
• 17. 10. - Bitka kod Neville's Crossa: Englezi su porazili škotsku invaziju kod Durhama, zarobljen je škotski kralj David II (do 1357).
• 19. 10. - Umro je hafsidski sultan Tunisa Abu Yahya Abu Bakr II. Vlast uzima sin Abu Hafs Umar, koji se zatekao u blizini i uspeo poraziti i ubiti drugog brata koji je bio označeni naslednik - ali zbačen je manje od godinu dana kasnije.
• jesen - Dušan se nalazi na prostoru Romanije, tj. grčkim krajevima svog carstva.^[14] Mlečani žele da izmire bosanskog bana i cara Dušana, ali ovaj ističe da ban drži njegovu pokrajinu, Hum, nudi arbitražu i primirje od tri godine.^[15]

• 25. 11. - Zadarsko veliko vijeće se odlučuje predati, jer u gradu je zavladala velika glad, ovoga dana je bilo i sukoba sa pučanima koji su zahtjevali mir. Ovo je bila godina oskudice hrane i drugde u Hrvatskoj.^[16]
• 26. 11. - Karlo je krunisan u Bonnu za Kralja Rimljana, pošto ga Aachen ne priznaje.

• 15. 12. - U Veneciji potpisan sporazum o miru i bezuvjetnoj mletačkoj vlasti u Zadru, uz sigurnost osobe i imetka. Opsada je stajala Mlečane do tri milijuna dukata.^[17]
• 21. 12. - Mletačka opsada Zadra: grad se predaje Mlecima.

Kroz godinu

• Uglješa Mrnjavčević se pominje u Trebinju - Dubrovčani mu poklanjaju 50 dukata za njegovu "dobronamernost".^[18]
• Dujam Babonić je kupio kamengradski posed u oblasti Sane.^[19]
• Danski kralj je prodao Reval/Tallinn i druge posede u severnoj Estoniji, npr. Narvu, Livonskom redu (Narvu drže do 1558, Reval do 1561).
• Na Rodosu je umro Veliki majstor Vitezova jovanovaca Hélion de Villeneuve, zamenjuje ga Dieudonné de Gozon (do 1353). Za njih dvojicu se vezuje legenda o zmaju.
• Umro je gruzijski kralj Đorđe V, nasleđuje ga sin David IX.
• Raspadanje Čagatajskog kanata: Qazan Khan ibn Yasaur je poginuo u bici sa pobunjenikom Amir Qazaghanom. Kanat se pretvara u labavu konfederaciju plemena na čelu sa Qazaghanom (do 1358) i nominalnim kanovima.
• c. - Poslednji vladar južnoindijskog Hojsala carstva Veera Ballala IV je stradao u sukobu sa Madurajskim sultanatom. Hojsalu smenjuje Vidžajanagarsko carstvo (do 1646), prvi vladar je Harihara I.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1346.

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1346.

• 10 - 21. 8. - Pavao II. Bribirski, ostrovički knez
• oktobar - Catherine de Valois-Courtenay, "latinska carica" (* ca. 1303)
• Grigorije Sinait, pravoslavni svetitelj

Reference

Literatura

• Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
• Ćorović, Historija Bosne I