Pergam

Pergam i njegov višeslojni kulturni krajolik
Svjetska baština – UNESCO
Turska Pergam Lokacija Pergama u Turskoj
Registriran:	2014. (38. zasjedanje)
Vrsta:	Kulturno i prirodno dobro
Mjerilo:	i, ii, iii, iv, vi
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Pergam (antgrč. Pérgamon, lat. Pergamum) je antički grad u sjeverozapadnom dijelu Male Azije, nedaleko od današnje Bergame u Turskoj.

Za vrijeme helenizma bio je razvijeno utvrđeno središte Pergamske države. Sam grad bio je podijeljen na donji grad s tržnicama, srednji grad s gimnazijem i svetištima, te gornji grad s Ateninim hramom iz 3. st. pne. Najveći uspon Pergam je doživio u doba vladanja kraljeva Atala I. Sotera i Eumena II.

Pergamska biblioteka (s oko 200.000 svitaka) ubrajala se, uz aleksandrijsku, u vodeće knjižnice helenističkog kulturnog kruga. Otkrili su je njemački arheolozi prilikom iskapanja 1878.-1886. Pergament (pergamena), pisaći materijal dobiven preradom kože ovaca ili koza je dobio ime upravo prema gradu Pergamu. Naime, u 2. st. pne., zbog naraslih potreba novoosnovane kraljevske knjižnice i nakon što su egipatski vladari zabranili izvoz papirusa u taj grad, Pergam je bio primoran povećati proizvodnju pergamenta.

U 19. vijeku otkriven je i Zeusov žrtvenik u Pergamu, podignut 180. pne. u slavu zajedničke pobjede Pergama, Rimljana i Rodosa nad sirijskim vladarom Antiohom III. (189.-182. pne.). Cijeli hram je zapravo pobjeda skulpture nad arhitekturom; građevina je podređena kiparskim ukrasima slobodnih skulptura dotad neviđene pokretljivosti i reljefa dramatičnih situacija borbe bogova i giganata, kao i prizorima iz života Telefa, legendarnog utemeljitelja Pergama. Zeusov žrtvenik je danas rekonstruiran u Staatliche Museen u Berlinu (Pergamonmuseum).

U gradu se nalaze i ostaci rimskih zdanja kao što su kazalište, stadion i amfiteatar. Izvan grada je Asklepijevo svetište.

Galerija

• 
  Gradske zidine Pergama
• 
  Atenin hram
• 
  Pergamska agora
• 
  Izvorna lokacija Zeusova žrtvenika u Pergamu
• 
  Zeusov žrtvenik iz Pergama, Nacionalni muzej u Berlinu.

Pergam na Wikimedijinoj ostavi

• p
• r
• u

Svjetska baština u Turskoj

Evropski lokaliteti

Historijski dijelovi Istanbula: Konstantinov hipodrom, Aja Sofija, Aja Irena, Cisterna Bazilike, Crkva Hora, Teodozijeve zidine, džamije Ahmedija, Sulejmanija, Šehzada, Jeni, i palača Topkapi Saraj • Džamija Selimija i njezin društveni kompleks

Azijski lokaliteti

Çatal Höyük • Velika džamija i bolnica u Divriğiju • Nacionalni park Göreme i spomenici u stijenama Kapadocije • Ruševine Hattuše • Antički grad Hierapolis s terasama Pamukkale • Ruševine Ksantosa s Letinim svetištem Letoon • Monumentalne grobnice u brdima Nemruta • Historijski centar Safranbolua • Troja

Nematerijalna baština

Tradicija Âşıklık • Kazalište sjena Karadžoz • Keşkek • Kırkpınar ili rvački festival • Umjetnost javnog pripovjedanja Meddah • Ceremonija Mevlevi Sema • Proslava nove godine Novruz¹⁾ • Semah, ritual Alevi-Bektaşi vjernika • Tradicijski Sohbet skupovi

¹⁾ Slavi se u još desetak država sa značajnim udjelom iranskog stanovništva.