Majdanpek

Majdanpek


Panorama Majdanpeka

Osnovni podaci
Država  Srbija
Upravni okrug Borski
Opština Majdanpek
Stanovništvo
Stanovništvo (2022) 10071
Geografija
Koordinate 44°25′17″N 21°56′05″E / 44.421333°N 21.934833°E / 44.421333; 21.934833
Nadmorska visina 498 m
Majdanpek na mapi Srbije
Majdanpek
Majdanpek
Majdanpek (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod 19250
Pozivni broj 030
Registarska oznaka BO


Koordinate: 44° 25′ 17" SGŠ, 21° 56′ 05" IGD

Majdanpek je gradsko naselje u opštini Majdanpek u Borskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 10071 stanovnik (prema popisu iz 1991. bilo je 11760 stanovnika).

Geografija

Majdanpek, gornji deo grada

Majdanpek se nalazi u dolini reke Mali Pek, a okružuju ga planine, među kojima se ističe planina Starica.

Istorija

Majdanpek je tipično rudarski grad; da nije rudnika, uska dolina Malog Peka, nepodesna za druge oblike tradicionalne privrede - bila bi pusta, kao što je bivala uvek pusta kada je rudnik na duže vreme prestajao sa radom. Iako rudarstvo u samome mestu traje, sa kraćim ili dužim prekidima, oko 7.000 godina, današnje ime grada se prvi put pominje 1560. godine u jednom turskom dokumentu, ali u obliku Medani Pek. Ovo ukazuje na to da je u predtursko vreme rudnik bio pod srpskom vlašću, jer se u osnovi ojkonima "Medani Pek" nalazi reč med - poznati starosrpski naziv za bakar! Pod nazivom Medani Pieck naselje će se pojavljivati na evropskim kartama, i u drugim zapadnim izvorima, sve do prve polovine XVIII veka. Tada počinje postepeno da ga potiskuje konkurentni turski oblik sa osnovom na arapskoj reči madän ("rudnik, ruda"), koji je u Srbiji odomaćen u obliku majdan sa istim značenjem. Drugi deo imena grada jeste hidronim Pek, koji podstiče, prema istraživanjima Muzeja u Majdanpeku, još iz dorimskih vremena. Ime ove reke može se osnovano povezati sa grčkom rečju pékos, koja je nekada označavala ovčje runo.

Istorijske su pretpostavke da su Grci, još krajem II milenijuma stare ere, eksploatisali zlatonosne reke današnje severne Srbije, među kojima je, kao najzlatonosniji, svakako bio i Pek. A za samo ispiranje zlata Grci su koristili ovčje runo koje su polagali u korito reke. Ova drevna ispiračka tehnika, koju su Grci, prema Herodotu, preuzeli od Kolhiđana, zadržala se među stanovnicima doline Peka sve do skorašnjih vremena. Današnje ime Majdanpeka je, dakle, po poreklu istorijska mešavina starogrčkih, staroslovenskih i arapsko-turskih izraza, čije je krajnje značenje: "rudnik bakra na zlatonosnoj reci" ...

Da je Majdanpek istovremeno i drevno rudište, svedoče lokaliteti Rudna Glava i Praurija, koje arheometalurzi datuju u vreme ranog eneolita (V milenijum stare ere). Rudna Glava je nepuna 24 km jugoistočno od Majdanpeka, a Praurija se nalazi u samome krugu današnjeg rudnika.

Demografija

U naselju Majdanpek živi 7804 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 35,8 godina (35,0 kod muškaraca i 36,5 kod žena). U naselju ima 3631 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,77.

Ovo naselje je u uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija
Godina Stanovnika
1948. 1919 [1]
1953. 2244
1961. 3746
1971. 8065
1981. 9489
1991. 11760 11726
2002. 10350 10071
Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi
  
 8631 85.70%
Vlasi
  
 386 3.83%
Crnogorci
  
 139 1.38%
Hrvati
  
 39 0.38%
Jugosloveni
  
 39 0.38%
Makedonci
  
 31 0.30%
Muslimani
  
 19 0.18%
Rumuni
  
 17 0.16%
Bugari
  
 12 0.11%
Goranci
  
 11 0.10%
Bošnjaci
  
 5 0.04%
Slovenci
  
 4 0.03%
Rusi
  
 3 0.02%
Mađari
  
 3 0.02%
Albanci
  
 3 0.02%
Česi
  
 1 0.00%
Rusini
  
 1 0.00%
Romi
  
 1 0.00%
Bunjevci
  
 1 0.00%
nepoznato
  
 309 3.06%


Stanovništvo prema polu i starosti [2]
m ž
? 44
  
  
 41
80+ 11
  
  
 22
75-79 38
  
  
 80
70-74 106
  
  
 125
65-69 172
  
  
 186
60-64 182
  
  
 200
55-59 271
  
  
 269
50-54 436
  
  
 426
45-49 488
  
  
 547
40-44 434
  
  
 468
35-39 347
  
  
 428
30-34 347
  
  
 345
25-29 346
  
  
 335
20-24 398
  
  
 350
15-19 434
  
  
 463
10-14 350
  
  
 352
5-9 312
  
  
 270
0-4 246
  
  
 202
prosek 35.0 36.5
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 490 651 1116 3127 3046 3917 3631
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova
Broj domaćinstava 725 887 818 944 214 33 9 1 - - 2.77
Domaćinstva
Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 4054 1433 2292 101 198 30 4285
Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova
Broj domaćinstava 1116 2323 450 360 36
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija Proizvodnja i snabdevanje... Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 2227 17 - 1189 435 70 52 60 26 32
Ženski 1971 11 - 393 569 42 26 188 113 18
Oba 4198 28 - 1582 1004 112 78 248 139 50
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 16 23 97 40 54 50 - - 66
Ženski 44 15 107 100 226 63 - - 56
Oba 60 38 204 140 280 113 - - 122

Kultura i obrazovanje

U Majdanpeku se svake godine, u organizaciji Centra za kulturu, održavaju međunarodne manifestacije iz oblasti likovnih umetnosti: MajdanArt i Žene slikari.

Mladi muzičari iz Majdanpeka stiču svoje prvo muzičko obrazovanje u Muzičkoj školi "Ranko Krivić".

Vidi još

  • FK Majdanpek

Poznate ličnosti

  • Dejan Petković - "Rambo" , bivši vrhunski fudbaler

Reference

  1. ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
  2. ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Portal Srbija
Majdanpek na Wikimedijinoj ostavi
  • Zvanična prezentacija opštine Majdanpek
  • Prezentacija grada Majdanpeka Arhivirano 2010-03-24 na Wayback Machine-u
  • Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
  • Satelitska mapa (Wikimapia)
  • Gugl satelitska mapa (Maplandia)
  • Plan naselja na mapi (Mapquest)
  • RTV Majdanpek
  • Fotografije grada
  • Turistička organizacija Opštine Majdanpek Arhivirano 2010-12-26 na Wayback Machine-u
  • Turistička agencija Mirno More
  • Centar za kulturu Majdanpek Arhivirano 2009-06-26 na Wayback Machine-u
  • Globalno selo Arhivirano 2009-10-29 na Wayback Machine-u
  • Muzička škola "Ranko Krivić" Arhivirano 2009-09-06 na Wayback Machine-u
  • Kulturne institucije u Majdanpeku


Naseljena mesta opštine Majdanpek

Boljetin • Vlaole • Golubinje • Debeli Lug • Donji Milanovac • Jasikovo • Klokočevac • Leskovo • Majdanpek • Miroč • Mosna • Rudna Glava • Topolnica • Crnajka