Kranj

Kranj
Panorama grada Panorama grada

Koordinate: 46°14′N 14°22′E / 46.233°N 14.367°E / 46.233; 14.367
Država	Slovenija
Pokrajina	Gorenjska
Statistička regija	Gorenjska Regija
općina	Mestna občina Kranj

Površina
- Ukupna	26.3 km²^[1]
Visina	386

Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	37.151^[1]
- Urbana gustoća	1 412.6 stan./km²^[1]

Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	6230
Službene stranice www.kranj
Karta
Kranj

Kranj (njemački: Krainburg, latinski: Carnium) je četvrti po veličin grad u Sloveniji od 37.151 stanovnika^[1], on je i administrativni centar Mestne občine Kranj.

Geografija

Kranj leži na sjeverozapadu Slovenije na ušću rijeke Kokre u Savu, udaljen oko 20 km od centra Ljubljane. Istočno od grada steru se visoke Kamniške Alpe.

Sve donedavno bio je sjedište Gorenjske, a tokom svoje duge historije bio je neformalna prijestolnica historijske pokrajine Kranjske - srca Slovenije i njezinog duha. Po gradu je dobila ime i nekadašnja habsburgška Vojvodina Kranjska

Historija

Kranj se u pisanim dokumentima prvi put spominje za kasne Antike u 5. - 6. vijeku pod latinskim imenom Carnium, kasnije se spominje se pod imenima Creina, Chreina, Krainburg.^[2]

To staro keltsko naselje doživjelo je svoju drugu renesansu u 7. vijeku, za velike seobe naroda, tad je izgrađena prva utvrda i naselje oko nje. Arheološkim iskapanjima na tom lokalitetu pronađena je najveća staroslavenska nekropola na tlu Slovenije.^[2]

Nakon gubitka samostalnosti krajem 9. vijek početkom 10. vijeka tadašnja utvrda Krainburg postala je prijestolnica takozvane Kranjske krajine, iz koje je u 14. vijeku nastala Vojvodina Kranjska, sa sjedištem u Ljubljani. Krainburg je u 13. vijek dobio prava sajmovanja pa se razvio kao trgovačko - obrtničko mjesto poznato po obradi željeza.^[2]

Sve do novoga vijeka grad je zadržao svoje bedeme i jasno izraženi obrambeni karakter srednjovijekovnog burga.^[2]

Znamenitosti

Najveće znamenitosti Kranja su župna crkva sv. Kancijana i drugova iz 14. vijeka i dvorac Kieselstein (Grad Kieselstein) iz 13. vijeka, koji je tokom svoje historije promjenio puno vlasnika, i bio često restauriran, posljednji put 1952. po nacrtima arhitekta Jože Plečnika.

Poznati sugrađani

France Prešeren (1800. -1849.), pjesnik i književnik
Ernst Mally (1879. -1944.), filozof
Peter Škrjanec, muzikolog, dirigent
Borut Petrič (1961. -), plivač
Dušan Mravlje (1953. -), ultramaratonac
Roman Kejžar (1966. -), atletičar
France Štiglic (1919. -1993.), filmski redatelj

Gradovi prijatelji

Kranj ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima^[3];

Hrvatska, Osijek
Italija, Rivoli
Srbija, Senta
Srbija, Zemun
Austrija, Bad Eisenkappel
Italija, Doberdò del Lago
Turska, Büyükçekmece (Istanbul)

Privreda

Kranj je od sredine 19. vijeka izrastao u značajni industrijski centar; najznačajniji privredni pogoni u gradu su tvornica guma Sava i elektronike Iskra.

Pored grada nalaze se dva najpoznatija slovenska skijališta Kranjska Gora i Krvavec.

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 „Slovenia: Gorenjska” (engleski). City population. Pristupljeno 05. 05. 2014.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „Mesto Kranj” (slovenski). Mestna občina Kranj. Pristupljeno 05. 04. 2014.
↑ „Mesto Kranj” (slovenski). Mestna občina Kranj. Pristupljeno 05. 04. 2014.