Bled

Bled
Panorama grada na jezeru Panorama grada na jezeru

Koordinate: 46°22′N 14°06′E / 46.367°N 14.100°E / 46.367; 14.100
Država	Slovenija
Pokrajina	Gorenjska
Statistička regija	Gorenjska
općina	Občina Bled

Površina
- Ukupna	13.6 km²^[1]
Najveća visina	646^[2]
Najmanja visina	501^[2]

Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	5 192^[1]
- Urbana gustoća	381.8 stan./km²^[1]

Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	4260
Službene stranice www.bled
Karta
Bled

Bled (njemački: Veldes) je grad od 5 192 stanovnika^[1], administrativni centar istoimene Občine Bled na sjeverozapadu Slovenije.

Bled je poznato lječilište i odmaralište još od kraja 19. vijeka, tako da je i danas jedna od najvećih turističkih atrakcija Slovenije.

Geografske karakteristike

Bled leži udaljen oko 50 km sjeverozapadno od centra Ljubljane, 25 km od austrijske granice, u kotlini Bledskog jezera na nadmorskoj visini između 501 - 646 metara.^[2] U samom gradu ima nekoliko termalnih izvora (23°C) koji se danas koriste za zagrijavanje bazena u hotelima Toplice, Park i Golf.^[2]

Historija

Prostor oko Bledskog jezera bio je naseljen još od mezolita. Arheološkim iskapanjima (1948. do 1951.) na lokalitetu Pristava ispod Bledskog grada, otkriveno je 80 grobova iz željeznog doba starih od 800 do 600. pne.^[3]

Tokom 7. vijeka, zbio se prvi val slavenske kolonizacije bledske kotline, a od 9. do 10. vijeka drugi, pronađeni artefakti iz tog perioda čuvaju se u gradskom muzeju.^[3]

Car Svetog Rimskog Carstva Heinrich II poklonio je 1004. Bled sa okolicom bresanonskom biskupu Albuinu, a 1011. i bledski dvorac.^[3] Nakon tog su se na Bledskom gradu redali mnogi plemići kao vazalni feudalci biskupa. Sredinom 14. vijeka su se bresanonski biskupi odrekli neposrednog upravljanja nad svojim feudom i prepustili ga porodici von Kreigh koji su i dotad upravljali njime.^[3] Nakon tog nastupio je period u kojem su se redali raznorazni upravljači i zakupci.

Nakon što je Bled skoro 800 godina bio vlasništvo bresanonskih biskupa - 1803., dekretom, bečke dvorske kancelarije postao je državno vlasništvo.^[3]

Od 1803. do 1813. Bled je pod vlašću napoleonovih Ilirskih provincija, nakon tog je ponovno austrijski, pa ga je - 1838. car Ferdinand I. vratio bresanonskoj biskupiji.^[3] Kako taj posjed ukidanjem kmetstva nije donosio više bog zna kakav prihod, biskupi su ga 1858. prodali Viktoru Ruardu vlasniku jeseničke željezare.^[3] On ga više nije tretirao kao jedinstveni posjed, već ga je počeo u dijelovima prodavati. Zemljište oko jezera i dvorac. prodao je 1882. bečkom veletrgovcu Adolfu Muhru, on se održao kao vlasnik sve do propasti Austro-Ugarske. Ali ga je 1919. prodao bledskom hoteljeru Ivanu Kendi, tako je Bled postao slovensko vlasništvo, kog je 1937. preuzela tadašnja Zadružna gospodarska banka, a nakon tog odkupila Dravska banovina.

Za vrijeme Drugog svjetskog rata dvorac Bledski grad je koristio Treći Reich za štab wehrmachta i sjedište civilne uprave.^[3]

Današnji Bled kao jedinstveno urbano naselje, nastao je početkom 19. vijeka kad su se spojila dotadašnja sela u podnožju bledskog dvorca; Vasi Grad, Mlino, Rečica, Želeče i Zagorice, koja su izrastala od srednjeg vijeka.^[3]

Turizam

Početci razvoja turizma na Bledu sežu u 1855. kad je tadašnji švicarski alternativac Arnold Rikli odabrao Bled za svoju metodu liječenja vodom i boravkom na svježem zraku (to je u to doba bila prava moda).^[4] On je 1895. izgradio prvo drveno kupalište, uz pomoćni objekt u kom su bile njegova ordinacija, kuhinja i blagovaonica. Kako mu je posao dobro krenuo - 1899. izgradio je novo veće kupalište.^[4]

Razvoju Bleda išla je na ruku izgradnja željezničke pruge Tarvisio - Ljubljana 1870., jer je tad izgrađena stanica u obližnjem Lescu pa je postao dostupniji. Uz to pomogla mu je i reklama; 1903. je dobio zlatnu medalju kao najbolje lječilište na nekakvom sajmu u Beču, a 1906. dobio je predikat austrougarske top destinacije.^[4]

Bled je bio najelitnije jugoslavensko ljetovalište između dva rata, kog su ne samo zbog stare slave, već i zbog ljetne rezidencije Karađorđevića, posjećivali svi koji su htjeli biti en vogue.^[4] To je nastavio biti i nakon Drugog svjetskog rata jer ga je i Josip Broz Tito odabrao i koristio kao svoju ljetnu rezidenciju (Vila Bled)^[4], naročito u prvim dekadama nakon rata.

Gradovi partneri

Austrija, Velden am Wörthersee
Italija, Bressanone

Galerija slika

Bled noću
Crkva na otoku
Zamrznuto jezero
Promenada uz jezero

Panorama grada i jezera

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 „Slovenia: Gorenjska” (engleski). City population. Pristupljeno 26. 04. 2014.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „O Bledu” (slovenski). Občina Bled. Pristupljeno 25. 04. 2014.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 „Bled skozi čas” (slovenski). Občina Bled. Pristupljeno 25. 04. 2014.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 „Zgodovina turizma” (slovenski). Občina Bled. Pristupljeno 25. 04. 2014.