Bijelo Polje

Za ostale upotrebe, v. Bijelo Polje (razvrstavanje).

Bijelo Polje
Panorama Bijelog Polja
Osnovni podaci
Opština	Bijelo Polje
Stanovništvo
Stanovništvo ((2003))	15883
Geografija
Koordinate	43°01′27″N 19°44′26″E / 43.024166°N 19.740666°E / 43.024166; 19.740666
Nadmorska visina	720 m
Bijelo Polje Bijelo Polje (Crne Gore)
Ostali podaci
Poštanski kod	84000
Pozivni broj	050
Registarska oznaka	BP

Koordinate: 43° 01′ 27" SGŠ, 19° 44′ 26" IGD Bijelo Polje je grad u opštini Bijelo Polje u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2003. bilo je 15883 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 16586 stanovnika).

Geografski položaj

Bijelo Polje se nalazi u dolini koju preseca planinska reka Lim. Nekada je to zaista bilo polje, s proleća prekriveno cvetovima bele rade, cveta koji je i polju i tamošnjem naselju odredio ime – Bijelo Polje. To je i značenje turske reči Akovo za varoš, nekada poznatu stanicu Dubrovačkih karavana, koja se zvala Nikolj–pazar.

Od svih gradova na severu Crne Gore, Bijelo Polje ima najpovoljniji geografski položaj. Nalazi se na raskrsnici važnih puteva: na pruzi Beograd–Bar, na magistrali koja od Beograda vodi prema moru, dobre su veze Bijelog Polja i prema Pljevljima i Žabljaku, uz kanjon Tare, prema Beranama, Plavu i Rožajama i dalje Ibarskom magistralom prema Srbiji.

Istorija

Arheološka istraživanja ubedljivo govore o postojanju naselja u ovom kraju još u dalekoj prošlosti. Bjelopoljski kraj bio je naseljen još u neolitu (5.000 do 3.000 godina prije n. e.). U selu Bijedići-Trnje, pronađenja je keramika koja pripada Vinčanskoj kulturi, mlađeg neolita.^[1] Međutim, u selo Majstorovina kod Bijelog Polja, pronađena je kamena sjekira koja potiče iz neolita. Ostaci materijalne kulture pronađeni su i u selima Voljavac i Ostrelj a potiču iz bronzanog doba (2.000 do 1.000 godina prije n. e.). Dakle, u Voljavcu je pronađena sjekira (čekić), a u Ostrelju je pronađena sjekira albansko-dalmatinskog tipa.^[2] Na osnovu pronađenih predmeta u samom gradu možemo tvrditi da su na području današnjeg Bijelog Polja postojale naseobine praistorijskog doba. Svakako, lokalitet Samograd koji je na pola puta Berana i Bijelog Polja posjeduje materijal iz sredine bronzanog doba i starijeg gvozdenog doba.^[3] U Rakonjama, jednom od prigradskih naselja, 1975. godine pronađena je glačana kamena sjekira, koja datira iz srednjeg bronzanog doba. Sve ovo dokazuje da je na ovom prostoru čovjek obitovao i u starijem gvozdenom dobu i da su to proizvodi ilirskih plemena čija je teritorija zahvatala i oblast Bijelog Polja.

Ostaci ilirsko–rimske kulture nađeni su na lokalitetu pored crkve Svete Bogorodice u Voljavcu. Takođe su pronađeni i tragovi kultnog mjesta u Zatonu, 15 km od Bijelog Polja i nadgrobni spomenici u Dubovu.

Sudeći po arheološkim nalazima na samom području grada, moguće je govoriti o postojanju jedne rimske naseobine na obali Lima, u neposrednoj blizini današnjeg centra Bijelog Polja. U naselju Pruška pronađen je bakarni rimski novčić cara Probusa iz druge polovine polovine 2. vijeka. Na lokalitetu latinskog groblja postojale su nadgrobne ploče iz vremena 2. do 3. vijeka n. e. Negdje pred Drugi svetski rat, otkriven je na ovom lokalitetu žrtvenik sa natpisom od čvrstog bijelog kamena, podignut rimskom božanstvu Herkulu. Ovaj žrtvenik se danas čuva u crkvi Svetog Nikole u Nikoljcu. Vjerovatno je na području Bijelog Polja u doba Rimljana postojao grad (Municipijum) sa određenom samoupravom.

U Bijelom Polju se nalazi Gimnazija Miloje Dobrašinović.

Demografija

U naselju Bijelo Polje živi 11500 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 33,2 godina (32,2 kod muškaraca i 34,1 kod žena). U naselju ima 4244 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,74.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno.

Statistike

Grafika promene broja stanovnika tokom 20. veka Godina Stanovnika 1948. 3547 [4] 1953. 4029 1961. 5856 1971. 8925 1981. 11927 1991. 16586 16464 2003. 15883 17358 2011. Etnički sastav prema popisu iz 2003.[5] Srbi    6225 40.19% Bošnjaci    3305 20.80% Crnogorci    3179 20.01% Muslimani    2377 14.96% Romi    43 0.27% Hrvati    27 0.16% Albanci    22 0.13% Jugosloveni    15 0.09% Makedonci    14 0.08% Nemci    8 0.05% Rusi    6 0.03% Slovenci    5 0.03% nepoznato    186 1.17% Stanovništvo prema polu i starosti [6] m ž ? 61       74 80+ 43       93 75-79 84       147 70-74 148       192 65-69 238       294 60-64 257       333 55-59 293       329 50-54 577       537 45-49 618       644 40-44 536       654 35-39 486       525 30-34 469       493 25-29 639       643 20-24 718       751 15-19 767       744 10-14 634       630 5-9 625       574 0-4 528       505 prosek 493 143 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2003. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2003. Broj domaćinstava 947 990 1445 2172 2961 4152 4395 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2003. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 4244 549 610 635 1051 811 355 143 52 17 21 Domaćinstva Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 5934 2220 3382 157 88 87 6453 Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 1910 3434 769 268 72 Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija Proizvodnja i snabdevanje... Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze Muški 2365 49 - 3 411 64 102 359 134 216 Ženski 1926 28 - - 412 24 8 382 84 31 Oba 4291 77 - 3 823 88 110 741 218 247 Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato Muški 24 40 461 155 103 134 - 1 109 Ženski 30 42 228 245 273 78 - - 61 Oba 54 82 689 400 376 212 - 1 170

Đalovića pećina

Na području opštine Bijelo Polje postoji više od stotinu pećina i jama. Među njima je i jedna od najlepših na svetu, na zapadnom obodu Pešterske visoravni nedaleko od manastira Podvrh i sela Bistrica, a usečena je u krečnjački masiv Đalovića klisura. Po njoj je dobila ime, mada lokalno stanovništvo voli da je zove Pećina nad Vražijim firovima. Naime, ulaz se nalazi iznad Vražijih firova, stepenasto povezanih kotlastih udubljenja ispunjenih vodom.

Do sada je istraženo oko 17 km , a speleolozi procenjuju da ih u utrobi Peštera očekuje bar još 200 kilometara dubokih kanala. Sve je puno ukrasa, stalaktita, jezera i dvorana veličine fudbalskog igrališta. Tako je u dvorani “Katedrala” priroda izvajala stalagmit od 18 metara.

Od prostranog ulaza, put kroz pećinu vodi kroz negostoljubivi “Kanal sa jezerima”. Ovaj deo je prilično težak za savladavanje jer osim stalnih i periodičnih jezera ima dosta oštrih kosina i vertikala. Još uvek je erozivno aktivan i nema mnogo pećinskih ukrasa. Na “Kružnom toku”, u dvorani “Slavija”, može se preko “Prusikovog saliva” popeti na gornji nivo pećine. Kad se prođe “Bunar duhova”, desni smer vodi u splet kanala koji se zovu “Veliki” i “Mali lavirint”, dok levi prolaz otkriva očaravajuću dvoranu “Velikog crvenog saliva” i vodi u pet kilometara dug “Dugi kanal”. Na pojedinim mestima visina kanala dostiže čak 60 metara, što bi odgovaralo zgradi od 20 spratova. Posebnu pažnju zavređuju i delovi “Veliki brat”, “Dvorana zelenih jezera”, “Puževe galerije”, “Brijač”, kao i “Kristalna odaja” sa veoma lepim i retkim pećinskim sedimentima.

Slavni ljudi

• Şakir Bayhan, leksikograf
• Dragomir Brajković, književnik
• Miodrag Bulatović, pisac,
• Rifat Burdžović - Tršo, narodni heroj
• Radomir Đalović, fudbaler
• Ilijas Dobardzić, lirik, pripovjedač
• Anto Drobnjak, bivši profesionalni fudbaler
• Predrag Drobnjak, košarkaš
• Rasim Hadrović Polimski, slikar
• Duško Ivanović, košarkaški trener i pravnik
• Lenka Jurišević, narodni heroj
• Milutin Mima Karadžić, glumac
• Moamer Kasumović, glumac
• Redžep Kijametović, pisac, nastavnik i prosvetni inspektor
• Refik Kolić, folk pjevač
• Aleksije Lazović, slikar
• Simeon Lazović, slikar
• Katica Lješković - Janković, rukometašica
• Avdo Međedović, narodni pjevač i guslar
• Fuad Muzurović, bivši fudbaler i trener
• Nikola Peković, NBA košarkaš
• Damir "Dado" Polumenta, pjevač
• Sakib "Šako" Polumenta, folk pjevač
• Radivoje Rabrenović, crnogorski i jugoslovenski novinar
• Risto Ratković, pjesnik, dramski pisac i prvi Crnogorski romansijer
• Fadil Šabović, pjevač grupe Nervozni Poštar
• Blažo Šćepanović, pesnik
• Ćamil Sijarić, pisac
• Marko Vešović, književnik
• Vasilije Vuković, folk pjevač

Reference

Spoljašnje veze

Bijelo Polje na Wikimedijinoj ostavi

Portal Crna Gora

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Sajt opštine Bijelo Polje