1440

1440. po kalendarima

Gregorijanski	1440. (MCDXL)
Ab urbe condita	2193.
Islamski	843–844.
Iranski	818–819.
Hebrejski	5200–5201.
Bizantski	6948–6949.
Koptski	1156–1157.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1495–1496.
• Shaka Samvat	1362–1363.
• Kali Yuga	4541–4542.
Kineski
• Kontinualno	4076–4077.
• 60 godina	Yang Metal Majmun (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11440.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1440 (MCDXL) bila je prijestupna godina koja počinje u petak (1. 1. po julijanskom kalendaru).

Događaji

Januar/Siječanj

• januar ? - Promletački vojvoda Paštrovića Radič Grubačević ubio s braćom dvojicu protivnika i pobegao u Kotor - kotorski knez kasnije miri (ali privremeno).
• siječanj - Ugarska kraljica Elizabeta nerado pristala na brak sa poljskim kraljem Vladislavom (Lazara Brankovića odsečno odbila zbog razlike u veri) - cilj rešenje razmirica oko Češke i sprečavanje poljsko-turskog saveza.
• 10. 1. - Kraljica Elizabeta dala Kostajnicu rođaku Ulrihu.

Februar/Veljača

• 1. 2. - Car Jovan VIII Paleolog i dr. se vratili u Carigrad sa Firentinskog koncila.
• 2. 2. - Fridrih III. izabran za kralja Nemačke (brat pokojnog Alberta II).
• 21. 2. - Osnovan Pruski savez protiv Monaške države Tevtonskih vitezova.
• 22. 2. - Rođen Ladislav V. Posmrtni, sin pokojnog ugarsko-hrvatskog kralja Alberta II..

Mart/Ožujak

• 6. 3. - Vladislav I. prihvatio ugarsku krunu na insistiranje ugarsko-hrvatske delegacije (ugovori utanačeni dva dana kasnije).
• ožujak, krajem - Kraljica Elizabeta dala zatočiti Matka Talovca i Emerika Marczala, Vladislavljeve pristalice.

April/Travanj

• 9. 4. - Kristofer Bavarski izabran za kralja Danske (u naredne dve godine i Švedske i Norveške, v. Kalmarska unija).

• april - oktobar ? - Murat II pola godine opseda Beograd (prva turska opsada grada), komandant odbrane vranski prior Ivan Talovac, koriste rane puške; za to vreme haranja od Erdelja do ist. Slavonije, odvedeno mnogo roblja.

Maj/Svibanj

• 5. 5. - Novi carigradski patrijarh je Mitrofan II, pristalica Unije.
• 15. 5. - Narod i sveštenstvo Carigrada, predvođeni Markom Efeškim odbijaju učestvovati na liturgiji patrijarha Mitrofana na kojoj se pominje papa - Marko beži u Efes.
  • Kraljica Elizabeta krunisala Ladislava Posthumnog u Stolnom Biogradu, želeći da preduhitri Vladislava.
• 21. 5. - Vladislav ušao u Budim, Elizabeta pokušava da organizuje otpor (ali Ulrih Celjski zarobljen u Gjuru krajem meseca).
• maj - Despot Đorđe Branković napušta Ugarsku (tj. zemlju svog zeta Ulriha Celjskog) i odlazi na mletačku teritoriju.

Jun/Lipanj

• 29. 6. - Sabor velikaša u Budimu: krunisanje Ladislava ništetno, za kralja izabran Vladislav.
  • Bitka kod Anghiarija tokom Lombardijskih ratova: Italijanska liga (Firenca, papa, Venecija) pobedila Milansko Vojvodstvo (bitku ovekovečio Leonardo da Vinci).

Jul/Srpanj

• 17. 7. - Vladislav I. okrunjen za ugarsko-hrvatskog kralja krunom iz grobnice Sv. Stjepana (uobičajenu krunu uzela Elizabetina prijateljica) - ubrzo počinje građanski rat u Ugarskoj i Hrvatskoj.

Avgust/Kolovoz

• avgust? - Despot Đurđe preko Šibenika i Dubrovnika stiže u svoje posede u Zeti (oko Budve i Bara) koji su pod pritiskom turskog vazala Stefana Vukčića i Crnojevića; za to vreme kralj Vladislav I. ga optužio za veze sa Turcima i oduzeo mu veći deo imovine.
• 29. 8. - Kralj Vladislav potvrđuje "Kovinske privilegije" Srbima na adi Čepel kod Pešte^[1].

Oktobar/Listopad

• ca. 1. 10. - Elizabetine pristalice poražene kod Bataszeka na Dunavu.
• 26. 10. - U Francuskoj pogubljen Gilles de Rais, serijski ubica dece.
• oktobar - Posle osmomesečne opsade Stefan Vukčić uzeo Omiš i Poljicu banu Matku.

Novembar/Studeni

• 2. 11. - Počinje Stari ciriški rat između kantona Cirih i suseda.

Decembar/Prosinac

• decembar - Bosanski kralj Tvrtko II nudi zemlju Mlečanima (ali oni to ne žele).

Tokom/tijekom godine

• Prvi pomen Cetinja.
• Gost Radivoj, Kosačin velikaš, gradi dva mala utvrđenja uz most u Mostaru.
• Stefan Vukčić napada ugarski Omiš, a zet Radoslav Pavlović mu traži nazad neke teritorije.
• zima - Od 7000 zarobljenih u Srbiji, 3000 umire od hladnoće i divljih zveri^[2].
• Oko ove godine Srbi se doseljavaju na primorje (npr. Šibenik) iz cetinskog kraja^[3].
• 1439/40 - Šestodnevnik Nikona Jerusalimca za Jelenu Balšić.
• Lorenzo Valla dokazao lažnost "Konstantinove darovnice".
• Francuski kralj Šarl VII ugušio pobunu plemića ("Pragerija").
• Moctezuma I je novi vladar Tenochtitlána.
• Kralj Henry VI osnovao Eton College.
• Prva poznata redakcija Poljičkog statuta (spomenik "bosančice").
• Približno vreme nastanka Karte Vinlanda.
• Izgoreo albanski Lješ.
• Bogorodičina crkva u Gorici na Skadarskom jezeru, zadužbina Jelene Balšić.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1440.

• 22. 1. - Ivan III., moskovski veliki knez († 1505)
• 13. 2. - Hartmann Schedel, nemački historik († 1514)
• 22. 2. - Ladislav V. Posmrtni, hercog Austrije, kralj Ugarske i Češke († 1457)
• Serafin Bunić, dubrovački književnik
• Kabir, indijski mistik († 1518)

Rođeni oko 1440.

• Blaž Baromić, glagoljski tiskar
• Ivan Duknović, hrvatski kipar († ca. 1509)
• Paskoje Miličević, dubrovački arhitekt († 1516)
• Johann Amerbach, nemački štampar († 1513)
• Mauro Codussi, talijanski kipar i arhitekt († 1504)
• Pedro Arias Dávila, španski konkvistador († 1531)
• Anton Koberger, nemački štampar († 1513)
• Fiorenzo di Lorenzo, italijanski slikar († 1522)
• Garci Rodríguez de Montalvo, španski pisac († ca. 1504)
• Piero Pacini, italijanski štampar († 1513)
• Geert van Wou, holandski zvonolivac († 1527)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1440.

• 10. 1. - Eustache Marcadé, francuski pisac
• 9. 3. - Sveta Franciska Rimska (* 1384)
• 20. 3. - Sigismund Kęstutaitis, veliki vojvoda litvanski (* ca. 1365)
• 23. 9. - Lorenzo di Giovanni de’ Medici (Lorenco Stariji), firentinski bankar
• Itzcoatl, vladar Tenochtitlana
• Petar Cipiko, trogirski humanista
• pribl. - Laurens Janszoon Coster, holandski pionir štamparstva

Reference

• Svezak drugi: dio drugi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Druga knjiga: Od gubitka Dalmacije do Matije Korvina (1409-1457), Vjekoslav Klaić (archive.org)