Hatay Arkeoloji Müzesi

Hatay Arkeoloji Müzesi, Antakya'da konumlanmış önemli bir kültürel kuruluştur. Antik döneme ait eşsiz eserlerin sergilendiği bu müze, 28 Aralık 2014 tarihinde kayda değer bir başarıya imza atmıştır: Dünya'nın en geniş mozaik sergileme alanına sahip olması. Bünyesinde barındırdığı zengin arkeolojik koleksiyon ile bu müze, antik çağın izlerini günümüze taşırken, ziyaretçilere benzersiz bir tarihî deneyim sunmaktadır. 28 Aralık 2014 itibarıyla Dünya'nın en büyük mozaik sergileme alanına sahip müzedir.^[1] 2023 yılında meydana gelen Gaziantep-Kahramanmaraş depremlerinde kısmen zarar gören müze, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından alınan önlemler doğrultusunda ekstra güvenlik personeli ve kameralarla gözetim altına alınmıştır.^[2][3]

Eski Arkeoloji Müzesi

Antakya Cumhuriyet Meydanı'nda, Asi Nehri'nin kıyısında ve köprü yakınında bulunan Hatay Arkeoloji Müzesi, tarihî öneme sahip bir konuma sahiptir. Faaliyet gösterdiği dönemde dünyanın en büyük üçüncü mozaik müzesi unvanını taşırken, aynı zamanda önemli bir mozaik eser koleksiyonuna ev sahipliği yapmıştır. Müzede sergilenen eserler, Hitit, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait olup, Harbiye, Antakya, Atçana, Seleukia Pieria ve İskenderun gibi bölgelerden gelmektedir. Bu eserlerin çoğu, 1932-1939 yılları arasında gerçekleştirilen kazı çalışmaları neticesinde keşfedilmiştir.^[4]

Antakya'da 1932-1939 yılları arasında kazı çalışmalarına Princeton Üniversitesi'nin oluşturmuş olduğu The Committee for the Excavationandits Vicinity adlı komitenin kazı çalışmaları, Antakya' da başlamış, sürdürülmüş ve eserler çeşitli Ülkeler'e dağılmış durumdadır. Bu eserler Ülkelerin çeşitli müzelerinde saklanmakta veya sergilenmektedir. Kazı çalışmalarını başlatan Princeton Üniversitesi, Sanat Müzesi'nde zengin mozaik eserleri bünyesinde barındırmaktadır. Princeton Üniversitesi, New Jersey'de bulunan özel bir araştırma üniversitesidir.^[5][6]

Hatay Arkeoloji Müzesi'nin inşaatı, 1934 yılında başlayarak o dönemde dünyanın en büyük ikinci arkeoloji müzesi olma unvanını kazanmasını sağladı. Bu inşaat çalışmaları, 1932'de Antakya ve çevresinde başlatılan kazı çalışmalarından esinlenerek ve Fransız arkeolog Claude Prost'un önerisiyle başlatıldı. Müze binası 1938'de tamamlandı ve bir yıl sonra Hatay, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir vilayeti haline geldi. Müze, 23 Temmuz 1948'de ziyarete açıldı. 1975'te müze, bir revizyondan geçti. ^[7]

Hatay Arkeoloji Müzesi'nin koleksiyonu, sekiz sergi salonu ve bahçesinde sergilenmiştir. Sergilenen eserler, bulundukları mekânlara uygun bir düzenleme ile sergilenmiştir. Salonlar geniş pencerelerle donatılmıştır, bu sayede doğal ışığın bolca içeri girmesi sağlanmıştır. Sergi salonlarında kullanılan etiketler Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmıştır. ^[8]

Yeni Arkeoloji Müzesi

2011 yılında inşaatına başlanan yeni müze, toplamda 32.754 metrekarelik bir kapalı alana sahiptir ve 10.700 metrekarelik bir sergi alanı ile dünyanın en geniş mozaik sergileme alanına ev sahipliği yapmaktadır. Yeni müze binası, 28 Aralık 2014 tarihinde düzenlenen resmi bir törenle dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu tarafından açılmıştır.^[9] Yeni Müze binasında çeşitli dönemlerin kültürleri, mozaikleri, tarihinin de içerisinde bulunduğu dokuz farklı temada sergileme alanına sahip olması, belirgin özelliği olarak eşsiz bir Müze olarak karşımıza çıkmaktadır. ^[10]

4 Mayıs 2015 tarihli basın haberlerinde, taşınma sürecinde gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarında önemli hatalar ve kayıplar olduğu iddiaları yer almıştır.^[11] Bu iddialar üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada, müzedeki restorasyon çalışmalarının tamamen durdurulduğu ve bir inceleme komisyonunun kurulduğu duyurulmuştur. Ancak, bakanlık, iki gün sonra yaptığı açıklamada, söz konusu iddiaların asılsız olduğunu ve eserlerde herhangi bir tahribat olmadığını belirtmiştir. Bir gün sonra, iddia edilen eserlerin basına gösterilerek, iddiaların gerçeği yansıtmadığı ve çarpıtıldığı vurgulanmıştır.^[12]

2023 Deprem Sonrası

2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası yenilenmesine ihtiyaç duyulmuştur.^[13] Deprem sonrası müzedeki bazı tarihî eserler 150 mühürlü kutu içinde, olası deprem riskine karşı, Kırşehir'e getirilerek koruma altına alındı. Kırşehir Müzesinin deposuna kaldırılan tarihî eserlerin Ankara ve Hatay'dan gelecek uzmanlarca incelenmesi kararlaştırıldı.^[14]

Depren sonrasında meydana gelen hasar mozaiklere ve diğer önemli eserlere zarar vermemesi açıklamalarında bulunulmuştur. Mozaik panolar koruma altına alınmıştır. 400'e yakın taşınabilir eserler Kırşehir Müzesi'ne gönderilmiştir.

Artçı depremlerin devam etmesi durumunda heykellerin zarar görmemesi açısından, çelik kafesler hazırlanmış ve koruma altına alınmıştır.^[15]

Koleksiyon

Kral Şuppiluliuma'ya ait heykel, Antakya Lahdi, sivriltilmiş kafatasları, Tanrıça İştar Heykelciği ve Antakya Tykhe'si bulunmaktadır.^[16]

Müzenin koleksiyonunda Paleolitik Çağ'dan günümüze kadar bölgenin sanat ve kültürünü yansıtan eserler yer alıyor.

14 bine yakın sikke, binden fazlaca mühür vardır. 120' ye yakın eşsiz mozaikler, panolar halinde sergilenmektedir. Mozaiklerde genellikle işlenen konular olarak; efsaneler, mitolojik kahramanlar, tanrılar ve kahramanların başından geçen olaylar sahnelenmiştir.

Mozaik olarak; Soteria, Khresis, Büfe, Kemgöz, Amazon, Epikosmesis, Narkisos, Maskeli, Kuşlar, Ladon Psalis örnek olarak verilebilir. ^[17]

Antakya Lahdi olarak adlandırılan, 3. yüzyıldan kalma, kapağında tamamlanmamış bir uzanmış figür bulunan, muhteşem bir şekilde oyulmuş mermer mezardır.

Mozaikler, heykeller, lahitler, yazıtlar ve ilk çağlardan günümüze kadar tüm dönemleri kapsayan geniş ve dünya çapında bir sikke koleksiyonuna sahiptir.^{[18] [19]}

Galeri

• 
  Kem Göz Evi mozaiği
• 
  Yakto Mozaiği
• 
  Soterya Mozaiği

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Hatay Arkeoloji Müzesi Resmi Sitesi