Plastični Isus

1971 (1971)

Zemlja

Plastični Isus je jugoslovenski igrani film snimljen 1971. godine u režiji Lazara Stojanovića, poznat kao jedino ostvarenje jugoslovenske kinematografije zbog koga je njegov autor završio u zatvoru, odnosno kao svojevrsni simbol početka novog talasa političke represije u komunističkoj Jugoslaviji 1970-ih.

Napravljen je kao autorov diplomski rad na beogradskom FDU, a po žanru pripada drami. Protagonist, koga tumači Tomislav Gotovac, je mladić koji iz Zagreba dolazi u Beograd snimiti film, ali mu to ne polazi za rukom i umesto toga se upušta u niz ljubavnih veza sa ženama pre nego što ga jedna od njih ubije u nastupu ljubomora. Uz igrane film sadrži i niz dokumentarnih segmenata vezanih uz život u tadašnjoj Jugoslaviji, pre svega u kontekstu nedavnih studentskih demonstracija i kult ličnosti vezanih uz tadašnjeg jugoslovenskog vođu Tita; na filmu je također zabeleženo i venčanje Stojanovićevog bliskog prijatelja Ljubiše Ristića kome su prisustvovali neke od najistaknutijih ličnosti tadašnje Partije, JNA i Državne bezbednosti. Kao i mnogo poznatiji WR: Misterije organizma, sa kojim se često upoređuje, Plastični Isus je nastojao koristio eksplicitno seksualno sadržaj; to je uključivalo scene u kojima se Gotovac kao prvi potpuno gol muškarac u jugoslovenskom filmu, ljubi druge muškarce, a postoji i scena u kojoj odrasli muškarac masturbira gledajući dete.

Tadašnjem režimu su, međutim, daleko više smetale scene u kojima se sugerira da je Titov kult ličnosti srodan Hitlerovoj nacističkoj propagandi, odnosno komunistički partizani izjednačuju sa u ratu poraženim ustašama i četnicima. Film je i pre službene premijere zabranjen i stavljen u bunker. Stojanović je optužen za "neprijateljsku propagandu" i 1973. godine osuđen na tri godine zatvora, a njegovi profesori Aleksandar Petrović i Živojin Pavlović izbačeni sa posla. Zabrana Plastičnog Isusa se često smatra uvodom u obračun Titovog režima sa tzv. liberalima u SK Srbije, odnosno filmski pokretom tzv. Crnog talasa, a nakon koga su započele tzv. "olovne godine" u srpskoj i jugoslovenskoj politici i kulturi.