Opidum

Opidum (latinski: oppidum, množ. oppida) je naziv kojim su Rimljani opisivali veća - polu-urbana ili urbana - naselja na područjima zapadne i Centralne Evrope pred kraj Željeznog doba. Ona se obično vezuju uz Kelte i njihovu kulturu, ali su ih gradili i njima susjedni narodi. Nakon što se stabliziralo Rimsko Carstvo, izraz opidum je ušao u službenu terminologiju kao administrativno središte u provincijama.

Opidumi su se obično gradili na vrhovima brežuljaka, odnosno nastajali su od manjih utvrđenja koja bi se kasnije ogradila rovom, palisadom, grudobranom ili kamenim zidom. U međuprostorima su se gradile kuće za stanovnike, odnosno civilni objekti. Kao takvi, opidumi su igrali važnu ulogu u postepenoj urbanizaciji sjevera Evrope. Rimljanima su često služili kao dio infrastrukture za urbanizaciju i romanizaciju novoosvojenih provincija.

Primjeri

U Francuskoj

  • Alezija
  • Bibracte (Mont Beuvray), 135 ha
  • Corent,
  • Gergovia, 75 ha
  • Montlaurès
  • Oppidum d’Altimurium kraj Murviel-lès-Montpelliera
  • Oppidum d'Ensérune
  • Pech Maho
  • Salon-de-Provence
  • Toulouse

U Belgiji i Nizozemskoj

  • Oppidum Aduaticorum/Atuatucorum (Namur), Valonija, Belgija
  • Canteleux, Huissignies, Chièvres, Valonija, Belgija
  • Cheslé, Bérisménil, Samrée La Roche-en-Ardenne, Valonija, Belgija
  • Chession, Han-sur-Lesse, Rochefort, Valonija, Belgija
  • Flobecq, Valonija, Belgija
  • Gilly-Ransart, Charleroi, Valonija, Belgija
  • Gougnies, Gerpinnes, Valonija, Belgija
  • Orchimont, Vresse-sur-Semois, Valonija, Belgija
  • Sinsin, Somme-Leuze, Valonija, Belgija
  • Titelberg, Luksemburg

U Njemačkoj

  • Heidengraben, 1400 ha
  • Kelheim, 600 ha
  • Manching, 380 ha
  • Donnersberg, 240 ha
  • Glauberg,
  • Alcimoennis,

U Centralnoj i Istočnoj Evropi

  • Basel-Münsterhügel, Švicarska
  • Závist, Češka, 170 ha
  • Stradonice, Češka
  • Přerovská hůra, Češka
  • Bratislava, Slovačka
  • Devín, Slovačka
  • Mukačevo, Ukrajina

U Iberiji

  • Iruña-Veleia, Španija
  • Mesa de Miranda, Španija
  • Óbidos, Portugal

Na Britanskom Otočju

  • Traprain Law, Škotska
  • Verlamion, Engleska
  • Nanstallon, Cornwall

U srednjovjekovnoj Kraljevini Mađarskoj, oppidum se koristio kao službeni izraz za trgovišta (mezőváros na mađarskom), koja su bila slabijeg statusa od slobodnih kraljevskih gradova ali važnija od sela.[1]

Izvori

  1. ↑ Budapest Review of Books, Volume 7 * Number 2 * Spring 1997 Arhivirano 2011-07-19 na Wayback Machine-u

Literatura

Opidum na Wikimedijinoj ostavi
  • Collis, John (1984) Oppida, earliest towns north of the Alps. Sheffield
  • Garcia, Dominique (2004) La Celtique Méditeranée: habitats et sociétés en Languedoc et en Provence, VIIIe - IIe siècles av. J.-C. chapter 4 La « civilisation des oppida » : dynamique et chronologie. Paris, Editions Errance. ISBN 2-87772-286-4
  • Sabatino Moscati (ed.), Otto Hermann Frey (ed.), Venceslas Kruta (ed.), Barry Raftery (ed.), Miklos Szabo (ed.) (1998) The Celts, Rizzoli