Freetown

Freetown
Pogled na centar grada i poznato Pamukovo drvo
Koordinate: 8°29′N 13°14′W / 8.483°N 13.233°W / 8.483; -13.233
Država	Sijera Leone
Regija	Zapadni Sierra Leone
Distrikt	Zapadni urbani distrikt
Površina
- Ukupna	137.8 km²
Visina	84
Stanovništvo (2004.)
- Urbano područje	772.873[1]
- Područje utjecaja	875.000[2]
Vremenska zona	GMT (UTC0)
Karta
Freetown class=notpageimage| Freetown na karti Sierra Leonea

Freetown je glavni i najveći grad države Sierra Leonea, od 772.873 stanovnika.^[1] Freetown je administrativni centar regije Zapadni Sierra Leone i Zapadnog distrikta.

Freetown je mjesto u kojem djeluje jedna od najstarijih afričkih školskih institucija Fourah Bay College (osnovan 1827.^[2]), danas dio Univerziteta Sierra Leone (osnovan 1969.), u gradu djeluje i Njala University College (1964) a u nedalekom gradu Goderichu Milton Margai College (1960). Fourah Bay College nije bio važan za Siera Leone, već i za sve zemlje Zapadne Afrike, u kojima se govori engleski jezik.

Historija

Do stjenovitog poluotoka na kom se nalazi današnji Freetown, prvi je doplovio portugalski moreplovac Pedro de Sintra koji je istraživao taj dio obale 1462, on ga je nazvao Serra Leôa (hrvatskosrpski: Lavlje planine) iz tog je izvedeno današnje ime poluotoka i zemlje Sierra Leone.^[2]

Tu je bila odlična prirodna luka, koju su do polovice 17. vijeka koristili samo portugalski trgovci robovima, a od tad i britanski, francuski, holandski i danski trgovci.^[2]

Prvo naselje na terenu današnjeg grada niklo je oko 1787. kad ga je odabrao engleski abolicionist Granville Sharp, južno od estuarija rijeke Sierra Leone, kao utočište za oslobođene afričke robove, koji su živjeli u bijedi po Engleskoj (gdje su ih zvali Siromašni crnci).^[2]Pravi osnivač grada je britanski poručnik John Clarkson koji je 1792. iskrcao prve naseljenike iz Nove Škotske na mjestu, gdje je danas najstariji dio grada Settler Town. John Clarkson i Kompanija Sierra Leone preuzeli su na sebe teret, povratka oslobođenih crnih robova iz Nove Škotske koji su se borili za Britance u Američkom ratu za nezavisnost, tako da je Freetown prvo naselje oslobođenih robova, osnovano 50 godina prije Monrovije. Zatim je nastao val naseljavanja Marona (Maroons, odbjeglih robova s Jamajke), i drugih crnih robova sa zaplijenjenih brodova trgovaca robljem. Oni su se od 1780 počeli naseljavati u dijelu grada koji se od tad zove Maroon Town. Njihovi potomci, poznati kao Krio (creoli), sad su brojniji od lokalnih doseljenika iz unutrašnjosti, Mende i Temne. Freetown je 1821. postao administrativno sjedište za sve britanske zapadnoafričke posjede, taj položaj je zadržao (uz neznatne promjene) do 1874. Freetown je službeno postao grad 1893., a od 1961. glavni grad nove države Sierra Leone.^[2]

Geografija i klima

Freetown leži na krajnjem zapadu države Sierra Leonea na vrhu brdovitog Poluotoka Sierra Leone koji zatvara duboki zaljev rijeke Sierra Leone na obali Atlanskog oceana.^[2] Grad je administrativno podjeljen na osam općina (varda); East I, East II, East III, Central I, Central II, West I, West II i West III, vjerski je podjeljen na dvije podjenako brojne zajednice muslimana i kršćana.

Freetown kao i ostatak Sierra Leonea ima vruću tropsku klimu, sa kišnom sezonom od maja do oktobra, koja počne i završava sa snažnim olujama. Prosječna temperatura se kreće od 21 °C do 31 °C tokom cijele godine. Najvlažnije i nešto hladnije je od novembra do februara kad zapuše harmatan, vjetar iz Sahare.

Znamenitosti

Najvrijednije znamenitosti Freetowna su Palača pravde, Ropska vrata, Crkva sv. Ivana (podignuta 1820), Portugalski vrtovi, anglikanska Katedrala sv. Georgija (dovršena 1852) i džamija u Foulah Townu (izgrađena 1930-tih). Grad ima brojne plaže i slikovite tržnice i Muzej Sierra Leone smješten u bivšem željezničkom kolodvoru Cotton Tree Railroad Station, koji pored velikog broja tradicionalnih drvenih i kamenih skulptura ima i vrijedni kamen Ruiter (kamen koji je dlijetom ukrasio holandski brodolomac 1664., jedan od najstarijih dokaza prisutnosti Evropljana u Africi).

Transport i privreda

Zbog izvrsne prirodne luke (najdublja u tom dijelu Afrike) Freetown je bio izuzetno važna pomorska baza za Drugog svjetskog rata.^[2] Danas se luka najviše koristi za transport poljoprivrednih proizvoda; palmino ulje i zrnje, kakao, kava, đumbir i oračići kola. Freetown je trgovačko i transportno središte zemlje, sa slabo razvijenom industrijom, koja se uglavnom svodi na radionice za rezanje i brušenje dijamanata, par tvornica konditorskih proizvoda, boja i obuće, mlinova za rižu i pogone za pakiranje riba.^[2]Izgradnjom brane Guma 1961. riješen je dugogodišnji problem opskrbe Freetowna vodom i električnom energijom. Freetown ima dva aerodroma Hastings Airfield (udaljen 16 km jugoistočno od centra grada) za domaće letove i Međunarodni aerodrom Lungi, s druge strane rijeke Sierra Leone.

Gradovi prijatelji

•  SAD Kansas City
•  UK Kingston upon Hull
•  SAD New Haven

Bilješke

Povezano

• Sierra Leone
• Popis gradova u Sierra Leoneu

Eksterni linkovi

Freetown na Wikimedijinoj ostavi

• Freetown na portalu Encyclopædia Britannica (en)
• Freetown na stranici Visit Sierra Leone Arhivirano 2009-09-01 na Wayback Machine-u (en)
• Luka Freetown, na portalu ports.com (en)