1969. na filmu

Bitka na Neretvi, najskuplji jugoslavenski film u povijesti, koštao je između 4,5 i 12 milijuna $
Godine na filmu
1870-e
1880-e
1890-e
1890 • 1891 • 1892 • 1893 • 1894
1895 • 1896 • 1897 • 1898 • 1899
1900-e
1900 • 1901 • 1902 • 1903 • 1904
1905 • 1906 • 1907 • 1908 • 1909
1910-e
1910 • 1911 • 1912 • 1913 • 1914
1915 • 1916 • 1917 • 1918 • 1919
1920-e
1920 • 1921 • 1922 • 1923 • 1924
1925 • 1926 • 1927 • 1928 • 1929
1930-e
1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934
1935 • 1936 • 1937 • 1938 • 1939
1940-e
1940 • 1941 • 1942 • 1943 • 1944
1945 • 1946 • 1947 • 1948 • 1949
1950-e
1950 • 1951 • 1952 • 1953 • 1954
1955 • 1956 • 1957 • 1958 • 1959
1960-e
1960 • 1961 • 1962 • 1963 • 1964
1965 • 1966 • 1967 • 1968 • 1969
1970-e
1970 • 1971 • 1972 • 1973 • 1974
1975 • 1976 • 1977 • 1978 • 1979
1980-e
1980 • 1981 • 1982 • 1983 • 1984
1985 • 1986 • 1987 • 1988 • 1989
1990-e
1990 • 1991 • 1992 • 1993 • 1994
1995 • 1996 • 1997 • 1998 • 1999
2000-e
2000 • 2001 • 2002 • 2003 • 2004
2005 • 2006 • 2007 • 2008 • 2009
2010-e
2010 • 2011 • 2012 • 2013 • 2014
2015 • 2016 • 2017 • 2018 • 2019

1969. godina bila je vrlo značajna za filmsku umjetnost te je uključivala razne klasike, kao što su Divlja horda, Ponoćni kauboj, Butch Cassidy i Sundance Kid, Goli u sedlu, Z, Kes, Vojska sjene, Moja noć kod Maud, I konje ubijaju, zar ne?, Zaljubljene žene, Fellinijev Satyricon, Pogrebna parada ruža, Talijanski posao, Medeja, Dodir Zena, Mumija, Bob & Carol & Ted & Alice, Krava i Skřivánci na niti.

Na području Jugoslavije, značajniji filmovi bili su Kada čuješ zvona, Lisice, Sedmina, Rani radovi i Bitka na Neretvi, najskuplji jugoslavenski film u povijesti.

Filmovi

Događaji

  • 10. januar - Francuske vlasti zabranjuju prikazivanje argentinskog dokumentarnog filma La Hora de los Hornos pod izgovorom da njegov sadržaj, koji prikazuje demonstracije u svijetu prethodne godine, potiče nasilje.
  • maj - Na Kanskom festivalu prikazan Andrej Rubljov, sovjetski biografski film u režiji Andreja Tarkovskog; jedno od najambicioznijih ostvarenja tadašnje sovjetske kinematografije je nakon kratkotrajnog prikazivanja u Moskvi zbog "problematičnog" sadržaja bilo provelo nekoliko godina u bunkeru, ali su ga sovjetske vlasti ipak odlučile prikazati zbog prethodnih najava o prikazivanju u Cannesu i nastojanja da se zaustave bojkoti i protestne akcije izazvane invazijom na Čehoslovačku prethodne godine; film, koji će biti prikazan u znatno skraćenom i cenzuriranom izdanju se nakon Cannesa vraća u bunker gdje će provesti još nekoliko godina.
  • 25. maj - U SAD prikazan Ponoćni kauboj, dramski film Johna Schlesingera, koji zbog za tadašnje standarde izuzetno eksplicitnog prikaza seksualnosti, ali i dotadašnjih tabu-tema kao što su homoseksualnost i muška prostitucija, od strane cenzorskog odbora MPAA dobija najstroži rejting X, predviđen za filmove namijenjene isključivo odrasloj publici; usprkos toga će steći popularnost, ali i sljedeće godine dobiti Oscara za najbolji film, postavši jedini film s takvim rejtingom kome je to uspjelo; zahvaljujući tome do prije par godina neprihvatljivi seksualno eksplicitan sadržaj postaje dio hollywoodskog mainstreama.[1]
  • 18. jun - Premijerno prikazana Divlja horda, epski vestern film američkog režisera Sama Peckinpaha koji izaziva kontroverze svojim naturalističkim, i za dio javnosti uznemirujućim, prikazom nasilja, pri čemu se posebno ističe korištenje eksplozivnih vrećica sa umjetnom krvlju koje simuliraju efekt metaka koji pogađaju ljudsko tijelo; usprkos toga, kao i problema sa cenzurom zbog kojih je integralna verzija postala dostupna tek nekoliko decenija kasnije, Divlja horda, u kojoj je na inovativan i izuzetno efektan način korištena montaža, dobija pohvale od većine kritičara i odmah je proglašen jednim od klasika žanra, odnosno najboljih filmova svog vremena.
  • 21. jun - Francuska premijera alžirskog filma Le Vent des Aurès, posvećenog borbi Alžira za nezavisnost, otkazana pod pritiskom i prijetnjama bivših francuskih doseljenika (pieds noirs).
  • 1. jul - U Danskoj stupa na snagu zakon kojim je službeno ukinuta filmska cenzura, te tako Danska postaje prva zemlja u kojoj je de facto i de iure legalizirana proizvodnja i distribucija pornografskih filmova.
  • 6. jul - Na Berlinskom filmskom festivalu glavnu nagradu, Zlatni medvjed, osvajaju Rani radovi, jugoslavenski film Želimira Žilnika koji se isticao eksplicitnim političkim angažmanom, ali i eksplicitnom kritikom tadašnjeg režima; taj će događaj predstavljati najveći uspjeh jugoslavenske kinematografije tokom sljedećih decenija.
  • 14. jul - Premijerno prikazani Goli u sedlu, nezavisno producirani film ceste u režiji Dennisa Hoppera koji je usprkos niskog budžeta postigao izuzetan uspjeh, a od Jacka Nicholsona, iako se on pojavljuje u maloj ulozi, učinio veliku zvijedzu, te kao svojevrsna antiteza filmova koje rade tadašnji veliki studiji dao novi zamah pokretu "Novi Hollywood"[1]; često se navodi kao vrhunac kontrakulture u tadašnjem Hollywoodu, iako će i među kasnijim generacijama dobiti svojevrsni kult status.
  • 26. jul - Premijerno prikazan Bugged by a Bee, kratki animirani film u produkciji studija Warner Bros. i posljednji u originalnoj seriji Looney Tunes.
  • 3. august - U Borbi, glasilu Saveza komunista Jugoslavije objavljen članak pod naslovom Crni val u našem filmu, a u kome se novinar Vladimir Jovičić kritički osvrće na opus tada najistaknutijih jugoslavenskih sineasta, smatrajući kako oni, iako su postigli velike uspjehe na međunarodnim festivalima, pružaju "iskrivljenu sliku domaćeg društva"; izraz "Crni val" će, pak, nekoliko godina kasnije preuzeti poklonici samih tih režisera kako bi opisali svojevrsni pokret u jugoslavenskom filmu u drugoj polovici 1960-ih i početkom 1970-ih.
  • 6. august - The Learning Tree, igrani film u kome je crni fotoreporter u produkciji Warner Bros. režirao vlastiti autobiografski roman postaje prvo cjelovečernje ostvarenje velikog hollywoodskog studija koje je režirao crnac.[1]
  • 8/9. august - U losanđeleski dom poznatog režisera Romana Polanskog, gdje je njegova trudna supruga, glumica Sharon Tate, održavala zabavu, upada grupa militantnih hipija iz tzv. Mansonove porodice i masakrira petoro uzvanika; iako će se počinitelji tog zločina tek naknadno pronaći, zločin duboko pogađa ne samo Polanskog (koji je u to vrijeme bio u inzoemstvu) nego i cijeli Hollywood, čiji se brojni predstavnici počinju distancirati od kontrakulture koju su dotada bili zdušno prihvatili.
  • 7. oktobar - U Sarajevu održana svečana premijera spektakularnog partizanskog filma Bitka na Neretvi, snimljenog u međunarodnoj koprodukciji sa Italijom i Zapadnom Njemačkom, koji će postati poznat kao najskuplji jugoslavenski film u historiji:[2] procjene o njegovom proračunu kreću se od najmanje 4,5 pa čak i do 12 milijuna $ (prilagođeno po inflaciji, to bi danas bio ekvivalent od 70 milijuna $).[3]
  • 27. oktobar - Održana sjednica Predsjedništva CK SKJ na kojoj je donesen zaključak prema kome "pojedini jugoslavenski filmovi imaju tendenciju degradacije revolucije i njenih tekovina"; taj se događaj tradicionalno smatra prvim javnim suprostavljanjem odnosno negativnom reakcijom vlasti prema Crnom valu, iako će formalne zabrane i represija započeti tek za tri godine.
  • 16. decembar - U Zagrebu premijerno prikazane Lisice, film Krste Papića koji se prvi put izravno dotiče tematike političke represije u tadašnjoj državi, iako u vrijeme raskida Tita i Staljina. [4] Pažnju će izazvati i dotada nezamislivo naturalističkim prikazom života u malom mjestu, koji uključuje i prve eksplicitne scene silovanja, ali i lezbijske aktivnosti u hrvatskoj i jugoslavenskoj kinematografiji.[5]
  • 27. decembar - Premijerno prikazana Medeja, film Pier Paola Pasolinija poznat kao jedini filmski nastup najslavnije operne pjevačice 20. stoljeća, Marije Callas.
  • Sony na tržište izbacuje prvi rekorder videokaseta za kućnu upotrebu.[1]
  • Sidney Poitier, Paul Newman i Barbra Streisand uspostavljaju First Artists Production Company, pokušaj da stvore vlastiti studio uz pomoć kojeg bi imali kontrolu nad vlastitim projektima. Idućih godina pridružuju im se Steve McQueen i Dustin Hoffman.[1]
  • Dariuš Mehrdžui režira dramu Krava kojom započinje "novi val" iranske kinematografije.[6]
  • Češki redatelj Jiří Menzel režira Skřivánci na niti, komediju, koja, iako je radnjom smještena u Čehoslovačku 1950-ih, tadašnje vlasti shvaćaju kao alegorijski napad na prosovjetski komunistički režim uspostavljen nakon invazije Varšavskog pakta te mu zabranjuju na prikazivanje; iz bunkera izlazi tek nakon Baršunaste revolucije kojom su 1989. komunisti zbačeni sa vlasti da bi nedugo potom na Berlinskom festivalu trijumfirao osvojivši Zlatni medvjed.

Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima

Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima
Rang Naslov Studio Glumci Zarada
1. Butch Cassidy and the Sundance Kid 20th Century Fox Paul Newman, Robert Redford, Katharine Ross $102,308,889[7]
2. Midnight Cowboy United Artists Jon Voight, Dustin Hoffman $44,785,053[8]
3. Easy Rider Columbia Peter Fonda, Dennis Hopper, Jack Nicholson $41,728,598[9]
4. Hello, Dolly! 20th Century Fox Barbra Streisand, Walter Matthau $33,208,099[10]
5. Bob & Carol & Ted & Alice Columbia Natalie Wood, Robert Culp, Dyan Cannon, Elliott Gould $31,897,253[11]
6. Paint Your Wagon Paramount Lee Marvin, Clint Eastwood $31,678,778[12]
7. True Grit Paramount John Wayne, Glen Campbell, Kim Darby $31,132,592[13]
8. Cactus Flower Columbia Walter Matthau, Ingrid Bergman, Goldie Hawn $25,889,208[14]
9. Goodbye, Columbus Paramount Richard Benjamin, Ali MacGraw $22,939,805[15]
10. On Her Majesty's Secret Service United Artists George Lazenby, Diana Rigg, Telly Savalas $22,774,493[16]


Rođenja

datum ime nacionalnost i zanimanje godina smrti
1. januar Sophie Okonedo britanska glumica
1. januar Verne Troyer američki glumac 2018
6. januar Norman Reedus američki glumac
14. januar Jason Bateman američki glumac
17. januar Naveen Andrews britanski glumac
17. januar Lukas Moodysson švedski režiser
21. januar Karina Lombard američka glumica
22. januar Olivia d’Abo britanska glumica
28. januar Kathryn Morris američka glumica
1. februar Brian Krause američki glumac
5. februar Michael Sheen britanski glumac
11. februar Jennifer Aniston američka glumica
12. februar Darren Aronofsky američki režiser
17. februar Danis Tanović bosanskohercegovački režiser
22. februar Thomas Jane američki glumac
28. februar Robert Sean Leonard američki glumac
1. mart Javier Bardem španski glumac
11. mart Terrence Howard američki glumac
27. mart Pauley Perrette američka glumica
28. mart Brett Ratner američki glumac
6. april Paul Rudd američki glumac
25. april Renée Zellweger američka glumica
1. maj Wes Anderson američki režiser
14. maj Cate Blanchett australijska glumica
19. maj Thomas Vinterberg danski režiser
22. maj Michael Kelly američki glumac
25. maj Anne Heche američka glumica 2022
1. jun Teri Polo američka glumica
11. jun Peter Dinklage američki glumac
13. jun Ken Jeong američki glumac
28. jun Ayelet Zurer izraelska glumica
17. jul F. Gary Gray američki režiser
24. jul Jennifer Lopez američka glumica
27. jul Maria Grazia Cucinotta italijanska glumica
18. august Christian Slater američki glumac
28. august Jack Black američki glumac
28. august Jason Priestley kanadsko-američki glumac
28. august Nebojša Glogovac srpski glumac 2018
25. septembar Catherine Zeta-Jones britanska glumica
29. septembar Erika Eleniak američka glumica
1. oktobar Zach Galifianakis američki glumac
8. oktobar Jeremy Davies australijski glumac
15. oktobar Dominic West britanski glumac
22. oktobar Spike Jonze američki režiser
25. oktobar Vesna Tominac Matačić hrvatska glumica
4. novembar Matthew McConaughey američki glumac
10. novembar Ellen Pompeo američka glumica
13. novembar Gerard Butler britanski glumac
18. novembar Davor Janjić bosanskohercegovački i jugoslavenski glumac 2022
20. novembar Callie Thorne američka glumica
30. novembar Amy Ryan američka glumica
14. decembar Natascha McElhone britanska glumica
19. decembar Kristy Swanson američka glumica
21. decembar Julie Delpy francuska glumica
29. decembar Jennifer Ehle američka glumica

Smrti

datum ime nacionalnost i zanimanje godina rođenja
2. februar Boris Karloff britanski glumac 1887
4. februar Thelma Ritter američka glumica 1902
23. april Krzysztof Komeda poljski kompozitor 1931
27. maj Jeffrey Hunter američki glumac 1925
31. maj Hilde Körber austrijska glumica 1906
8. jun Robert Taylor američki glumac 1911
19. jun Natalie Talmadge američka glumica 1896
22. jun Judy Garland američka glumica i pjevačica 1922
5. jul Leo McCarey američki režiser 1898
10. jul Bogumił Kobiela poljski glumac 1931
15. jul Peter van Eyck njemački glumac 1911
7. august Joseph Kosma mađarsko-francuski kompozitor 1905
9. august Sharon Tate američka glumica 1943
26. august Martin Miller češki glumac 1899
19. septembar Rex Ingram američki glumac 1895
22. decembar Josef von Sternberg austrijsko-američki režiser 1894
30. decembar Jiří Trnka čehoslovački filmski animator 1912

Debiji


Nagrade

Kategorija/Organizacija Zlatni globus BAFTA Nagrade Udruženja njujorških filmskih kritičara Oscar
Drama Mjuzikl ili komedija
Najbolji film Anne of the Thousand Days The Secret of Santa Vittoria Midnight Cowboy Z Midnight Cowboy
Najbolji redatelj Charles Jarrott
Anne of the Thousand Days		 John Schlesinger
Midnight Cowboy		 Costa-Gavras
Z		 John Schlesinger
Midnight Cowboy
Najbolji glumac John Wayne
True Grit		 Peter O'Toole
Goodbye, Mr. Chips		 Dustin Hoffman
Midnight Cowboy i Mary and John		 Jon Voight
Midnight Cowboy		 John Wayne
True Grit
Najbolja glumica Geneviève Bujold
Anne of the Thousand Days		 Patty Duke
Me, Natalie		 Maggie Smith
The Prime of Miss Jean Brodie		 Jane Fonda
They Shoot Horses, Don't They?		 Maggie Smith
The Prime of Miss Jean Brodie
Najbolji sporedni glumac Gig Young
They Shoot Horses, Don't They?		 Laurence Olivier
Oh! What a Lovely War		 Jack Nicholson
Easy Rider		 Gig Young
They Shoot Horses, Don't They?
Najbolja sporedna glumica Goldie Hawn
Cactus Flower		 Celia Johnson
The Prime of Miss Jean Brodie		 Dyan Cannon
Bob & Carol & Ted & Alice		 Goldie Hawn
Cactus Flower
Najbolji adaptirani scenarij Anne of the Thousand Days
Bridget Boland, John Hale, Richard Sokolove		 - - Midnight Cowboy
Waldo Salt
Najbolji izvorni scenarij Midnight Cowboy
Waldo Salt		 Bob & Carol & Ted & Alice
Paul Mazursky, Larry Tucker		 Butch Cassidy and the Sundance Kid
William Goldman

Zlatna palma, Cannes:

If..., režija Lindsay Anderson, UK

Zlatna arena, Pula:

Nizvodno od sunca, Škubonja Fedor

Zlatni medvjed, Berlin:

Rani radovi, režija Želimir Žilnik, Jugoslavija

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Film History Milestones - 1969”. Filmsite. 
  2. ↑ „Bitka na Neretvi”. filmski programi. 
  3. ↑ „Bitka na Neretvi je naša!”. Politika. 8. ožujka 2013. Arhivirano iz originala na datum 2015-12-11. Pristupljeno 12. svibnja 2013. 
  4. ↑ D. Marković. „Lisice”. Filmski leksikon. 
  5. ↑ „40 godina filmskog seksa u Hrvata”. Globus. 22. XII 2009. 
  6. ↑ „A different lens”. China Daily. 2007. 
  7. ↑ „Box Office Information for Butch Cassidy and the Sundance Kid”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012. 
  8. ↑ „Box Office Information for Midnight Cowboy”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012. 
  9. ↑ „Box Office Information for Easy Rider”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  10. ↑ „Box Office Information for Hello, Dolly!”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  11. ↑ „Box Office Information for Bob & Carol & Ted & Alice”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  12. ↑ „Box Office Information for Paint Your Wagon”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  13. ↑ „Box Office Information for True Grit”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  14. ↑ „Box Office Information for Cactus Flower”. The Numbers. Pristupljeno February 25, 2012. 
  15. ↑ „Goodbye, Columbus, Box Office Information”. The Numbers. Pristupljeno May 26, 2012. 
  16. ↑ „Box Office Information for On Her Majesty's Secret Service”. Box Office Mojo. Pristupljeno February 25, 2012. 

Vanjske veze

1969. na filmu na Wikimedijinoj ostavi