Železnička stanica Beograd–glavna

Železnička stanica Beograd–glavna
Glavni stanični ulaz.
Zemlja	Srbija
Mesto	Beograd
Adresa	Savski trg 2
Koordinate	44°48′31″N, 20°27′20″E
Koridor	10
Železničke linije	Beograd—Subotica Beograd—Niš Beograd—Bar Pruga Beograd—Šid
Druge linije	autobus (9 dnevnih linija: 46, 51, 91, 92, 511, 551, 552, 553, 601; 2 noćne linije: 51, 601) tramvaj (9 linija: 2, 3, 7, 7L, 9, 9L, 12, 12L, 13)
Struktura	u nivou
Perona	6
Koloseka	10
Pristup biciklima	da
Otvorena	1. septembra 1884.
Elektrifikovana	1970.
Pristup invalidima
Vlasnik	Železnice Srbije

Železnička stanica Beograd–glavna je glavna beogradska železnička stanica. Građena je između 1882. i 1885. po planovima arhitekte Dragutina Milutinovića, ima status spomenika kulture od velikog značaja i tu okreću 46 (Glavna železnička stanica–Mirijevo), 51 (Glavna železnička stanica–Bele vode), 91 (Glavna železnička stanica–Ostružnica /Novo naselje/), 92 (Glavna železnička stanica–Ostružnica /Karaula/) 511 (Glavna železnička stanica–Sremčica), 551 (Glavna železnička stanica–Velika Moštanica), 552 (Glavna železnička stanica–Umka), 553 (Glavna železnička stanica–Rucka), 601 (Glavna železnička stanica–Surčin) i noćna linija 601 (Glavna železnička stanica–Dobanovci). ^[1]

Istorijat

Povezana je neposredno sa izgradnjom prve srpske železničke pruge Beograd—Niš, dovršene 1884. godine. Zgrada je izgrađena po uzoru na železničke stanice velikih evropskih zemalja i stoji kao monumentalno zdanje. Mesto gde je stanica izgrađena zvalo se Ciganska bara i kasnije Bara Venecija. Prvi voz sa ove stanice krenuo je ka Zemunu uz dvorske počasti, 20. avgusta (1. septembra) 1884. godine u 15 časova.^[2] Prvi putnici bili su kralj Milan, kraljica Natalija i prestolonaslednik Aleksandar Obrenović, na putu ka Beču. Svečanom otvaranju stanice prisustvovalo je više od 200 inostranih zvanica i više hiljada građana.^[3] Prva kompozicija ka Nišu krenula je tri dana kasnije, dok je prva redovna linija krenula je prema Nišu 3./15. septembra u 6 časova. Istog dana, otvorena je i linija do Pešte, a u početku su na ovim linijama saobraćala po dva voza dnevno.^[4] Od 1980. do 2009. godine, pored ulaza u stanicu stajala je lokomotiva Plavog voza koji je prevozio maršala Tita.^[3]

Spomenik kulture

U vreme građenja zgrada je predstavljala jedno od najmonumentalnijih zdanja i simbola tadašnje kraljevske prestonice. Jedna je od prvih železničkih stanica u Srbiji, čiji je projekat obuhvatao specifičan arhitektonski program i sadržaje prilagođene evropskim tehničkim dostignućima. Oblikovana je u duhu akademizma kao reprezentativno zdanje, razuđene osnove. Arhitektonskom kompozicijom dominira središnji klasicistički rizalit glavnog ulaza, nadvišen trougaonim timpanonom. Svojim specifičnim rešenjem zgrada predstavlja svedočanstvo tehničkog i arhitektonskog razvoja Srbije u poslednjim decenijama 19. veka.

Reference

Galerija

Vidi još

• Spisak spomenika kulture u Beogradu

Spoljašnje veze

Železnička stanica Beograd–glavna na Wikimedijinoj ostavi

Portal Srbija

• Istorijat Železnička stanica iz „Arhitektonske enclikopedije Beograda XIX i XX veka“ Slobodana Giše Golubovića.
• Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
• Nepokretna kulturna dobra Arhivirano 2012-03-19 na Wayback Machine-u
• Lista spomenika