Šid
| Šid | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Sremski |
| Opština | Šid |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) | 16 311 |
| Gustina stanovništva | 344 st./km² |
| Geografija | |
| Koordinate | 45°07′25″N 19°13′21″E / 45.123666°N 19.2225°E / 45.123666; 19.2225 |
| Nadmorska visina | 113 m |
| Površina | 47,4 km² |
  Šid Šid (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 22239 22240 |
| Pozivni broj | 022 |
| Registarska oznaka | ŠI |
Koordinate: 45° 07′ 25" SGŠ, 19° 13′ 21" IGD
Šid je gradsko naselje u opštini Šid u Sremskom okrugu, smešten na padinama Fruške gore. Prema popisu iz 2002. bilo je 16.311 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 14.275 stanovnika).
Geografija
Nadmorska visina je 104 m. To je sedište najzapadnije opštine Srema, veoma slikovit i živopisan kraj između reke Dunav i pitomih obronaka Fruške gore na severu i reke Save na jugu. Oblast na kojoj je izgrađen Šid je voćarsko vinogradarski kraj, sa velikim vinskim podrumom. U sklopu poljoprivrede razvijena je i prehrambena industrija, posebno prerada žita, savremena industrijska klanica i fabrika za proizvodnju jestivog ulja, kao i tekstilna industrija i trikotaža. Opština ima veoma privlačan turistički potencijal, naročito za lov i ribolov. U gradu se nalazi spomen kuća i galerija poznatog slikara Save Šumanovića. Kako i kada je Šid formiran kao naselje, naučno utvrđenih istorijskih podataka nema, postoje samo razne pretpostavke. Početkom 18-og veka Šid je bio jedno od najvećih naselja između Vinkovaca, Vukovara i Sremske Mitrovice. Za procene o veličini i značaju Šida postoje pismeni podaci. Najraniji pomen iz toga vremena je podatak da je u Šidu umro Luka Natalis 1702. godine, vikar apostolskog poslanstva.
Historija
Prvi podaci o Šidu su iz XVIII. stoljeća, kada je ovo naselje bilo u Podunavskoj vojnoj granici. U XIX. stoljeću mjesto naseljavaju Srbi i Rusini iz Ruskog Krstura i Kucure, zatim Slovaci iz Gložana i Pivnica. Početkom XX. stoljeća Šid se razvija kao gradsko naselje. Do 1918. Šid je bio u sastavu Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije kao dijela Austro- Ugarske. Od 1939.- 1945. je bio dio Banovine Hrvatske, odnosno NDH. Rano se javlja radnički pokret, a u narodnooslobodilačkom ratu čitavo područje bilo je aktivno u organiziranju borbi protiv neprijatelja. Završne operacije za oslobođenje Jugoslavije početkom 1945. godine (Srijemski front) vođene su u okolini Šida. U jesen 1991. Šid je za vrijeme bitke za Vukovar bombardiran od hrvatskih snaga pri čemu su poginula 4 civila.
Racija u Šidu
Za vreme Drugog svetskog rata, Šid je bio u sastavu NDH. Najveći od svih zločina u tom periodu dogodio se 28.08.1942. godine, na Veliku Gospojinu. Veća grupa ustaša, na čelu sa Viktorom Tomićem, došla je iz Zagreba i u toku noći je započela racija. Uhapšeno je 142 Šiđana (125 muškaraca, 13 žena i 4 deteta). Svi oni su stravično mučeni, i na kraju, njih 121 je vozom prebačeno u Sremsku Mitrovicu gde su streljani. Među njima je bio i čuveni srpski slikar Sava Šumanović. Racija u Šidu se odvijala u sklopu veće racije koja je izvedena na teritoriji celog Srema, a u kojoj je ubijeno preko 6000 ljudi, većinom Srba, mada je bilo i Jevreja i Roma.
Kultura
U blizini sela Privina Glava nalazi se manastir Privina Glava, po legendi manastir je dobio je ime po osnivaču, vlastelinu Privi (ili Pribi) iz 12. veka. U gradu nalazi se takozvani Ruski dvor, bivši letnjikovac grko-katoličkih episkopa iz 18. veka.
Istaknute ličnosti
- Sava Šumanović, slikar
- Boško Simonović, poznati fudbalski trener selektor reprezentacije Jugoslavije
- Ilija Bašičević, slikar
- Filip Višnjić, najpoznatiji srpski guslar
- Grozdana Olujić, spisateljica
- Simeon Piščević, srpski vojnik, pisac
Privreda
Šid je nekada bio poznat i imao fabriku Mesne Industrije "Srem Šid".
Od 2018 godine IM"Srem Šid" je privatizovana Arhivirano 2018-04-30 na Wayback Machine-u. Novi kupci su konzorcijum Agropapuk i Đurđević.
Demografija
U naselju Šid živi 12.825 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,1 godina (36,5 kod muškaraca i 39,6 kod žena). U naselju ima 5.510 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,96.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 12427 | 76.18% | ||
| Slovaci | 899 | 5.51% | ||
| Hrvati | 724 | 4.43% | ||
| Rusini | 681 | 4.17% | ||
| Jugosloveni | 455 | 2.78% | ||
| Romi | 81 | 0.49% | ||
| Mađari | 59 | 0.36% | ||
| Crnogorci | 37 | 0.22% | ||
| Ukrajinci | 31 | 0.19% | ||
| Albanci | 21 | 0.12% | ||
| Makedonci | 19 | 0.11% | ||
| Muslimani | 18 | 0.11% | ||
| Česi | 10 | 0.06% | ||
| Rusi | 9 | 0.05% | ||
| Rumuni | 3 | 0.01% | ||
| Nemci | 3 | 0.01% | ||
| Slovenci | 2 | 0.01% | ||
| Bošnjaci | 2 | 0.01% | ||
| Bunjevci | 1 | 0.00% | ||
| Bugari | 1 | 0.00% | ||
| nepoznato | 422 | 2.58% | ||
Stanovništvo prema polu i starosti [2]
| m | ž | |||
| ? | 47 | 53 | ||
| 80+ | 55 | 170 | ||
| 75-79 | 122 | 249 | ||
| 70-74 | 250 | 384 | ||
| 65-69 | 373 | 454 | ||
| 60-64 | 389 | 487 | ||
| 55-59 | 363 | 425 | ||
| 50-54 | 569 | 616 | ||
| 45-49 | 734 | 718 | ||
| 40-44 | 645 | 720 | ||
| 35-39 | 572 | 604 | ||
| 30-34 | 536 | 524 | ||
| 25-29 | 567 | 525 | ||
| 20-24 | 576 | 626 | ||
| 15-19 | 641 | 580 | ||
| 10-14 | 496 | 522 | ||
| 5-9 | 490 | 448 | ||
| 0-4 | 413 | 368 | ||
| prosek | 36.5 | 39.6 | ||
Domaćinstva
|
|
Domaćinstva
|
|
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 3097 | 249 | - | - | 806 | 47 | 112 | 419 | 76 | 347 |
| Ženski | 2168 | 95 | - | - | 447 | 17 | 14 | 480 | 68 | 68 |
| Oba | 5265 | 344 | - | - | 1253 | 64 | 126 | 899 | 144 | 415 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 37 | 52 | 247 | 67 | 94 | 97 | - | - | 447 | |
| Ženski | 71 | 67 | 149 | 197 | 227 | 74 | 3 | - | 191 | |
| Oba | 108 | 119 | 396 | 264 | 321 | 171 | 3 | - | 638 |
Reference
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
Vanjske veze
 | Portal Srbija |
Šid na Wikimedijinoj ostavi
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
- Ruski dvor (Vladičanska rezidencija)
p • r • u Naseljena mesta opštine Šid |
|---|
| Adaševci • Bačinci • Batrovci • Berkasovo • Bikić Do • Bingula • Vašica • Višnjićevo • Gibarac • Erdevik • Ilinci • Jamena • Kukujevci • Ljuba • Molovin • Morović • Privina Glava • Sot • Šid |
