Oda do młodości

Zobacz w Wikiźródłach tekst tego wiersza

Oda do młodości, właśc. Do młodości – oda Adama Mickiewicza, napisana 26 grudnia 1820, uznawana za entuzjastyczną pochwałę młodości w duchu filomackim.

Jest to pierwszy w historii literatury polskiej utwór poświęcony młodości – która nie jest tu potraktowana jako zjawisko sfery biologicznej czy socjologicznej, lecz raczej ukazana jako "potęga kreacyjna o boskiej mocy, składnik uniwersalnego porządku świata"^[1]. Świadczą o tym m.in. stałe porównania Boga i młodości jako mocy powoływania stworzeń do istnienia.

Wielu współczesnych Mickiewiczowi widziało w tekście Ody do młodości jawne nawiązania do poematu Fryderyka Schillera An die Freude oraz innych hymnów jego autorstwa. Wyraźne są też liczne odwołania do haseł filomatów i "do zbiorowego heroizmu w walce z przeciwnikiem, oświeceniowo (...) nazywanym: z samolubami, przesądami i nieczułym światem (...)"^[1]. Oda była prawdopodobnie najważniejszą inspiracją Maryny Andreja Sládkoviča, jednego z najwybitniejszych poematów miłosnych w historii i słowackiego eposu narodowego^[2].

W Bibliotece Narodowej znajduje się rękopis ody z najwcześniejszą redakcją wiersza, powstałą w Kownie w grudniu 1820, która miejscami różni się od wersji ostatecznej^[3]. Od 2024 manuskrypt prezentowany jest na wystawie stałej w Pałacu Rzeczypospolitej^[3].

Forma utworu

Autor wybrał odę, czyli gatunek bliski stylowi klasycystycznemu; zbliżył w ten sposób formę utworu do epoki oświecenia. Styl wiersza jest wysoki, patetyczny, a sam język wypowiedzi podniosły.

Treść wiersza

Główną osią konstrukcyjną utworu jest ukazanie kontrastu, jaki jest widoczny pomiędzy dwoma pokoleniami – "młodych" i "starych". Ci drudzy nazywani są szkieletami bez serc i ducha, ukazani są też jako płazy skorupy, zamknięci w sobie. Są to więc osoby niewykazujące zdolności do romantycznych uniesień, a ponadto zamknięte na rady i poglądy innych. To reprezentanci świata, który musi zginąć i – co więcej – nic po nich nie pozostanie, przyszłość bowiem należy do pokolenia młodych. To młodość dodaje skrzydeł i wykreuje nowy świat, nowe realia.

Pomiędzy oświeceniem a romantyzmem

Cechy oświeceniowe

• odwołania do mitologii (Herakles, Hebe)
• hasło jedności, solidarności, braterstwa
• utylitaryzm
• wiara w możliwości udoskonalenia świata przez człowieka
• forma utworu (gatunek, styl)

Cechy romantyczne

• wzmianki o sięganiu, gdzie wzrok nie sięga i łamaniu, czego rozum nie złamie, czyli odwoływanie się do sfery emocji, zachęcanie do kierowania się nimi
• pojęcie świata ducha
• skontrastowanie dwóch światów – pokolenia starych i świata młodych
• wzywanie do rewolucyjnej przemiany
• motyw młodości jako potęgi
• nawoływania do czynu, heroizmu, zapału
• użycie nowego obrazowania poetyckiego^[4]

Przekład na język kaszubski

W 1988 roku Stanisław Janke przetłumaczył utwór Mickiewicza na język kaszubski, nadając mu tytuł Òda do młodectwa.^[5][6]

Przypisy

Bibliografia

• Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Warszawa: 2000. ISBN 83-01-12108-4.brak strony w książce
• Dorota Blednicka: Oda do młodości – analiza i interpretacja. [dostęp 2008-12-23].

Linki zewnętrzne

• Rękopis Ody do młodości w zbiorach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona.pl
• Oda do młodości w serwisie Wolne Lektury