Jakub Uchański

Jakub Uchański

Prymas Polski i Litwy
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	1502 Uchanie
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 1581 Łowicz
Miejsce pochówku	Łowicz
Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1562–1581
Interrex
Okres sprawowania	1572–1573
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Sakra biskupia	20 marca 1552
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jakub Uchański herbu Radwan (ur. w 1502 roku we wsi Uchanie, zm. 5 kwietnia 1581 roku w Łowiczu) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1562, biskup włocławski od 1561 (wybrany już w 1557), biskup chełmski od 1551, sekretarz wielki koronny od 1548 roku^[1], archidiakon warszawski w 1549 roku, dziekan płocki w 1548 roku, kanonik krakowski w 1538 roku, kanonik chełmski w 1536 roku, sekretarz i zarządca dóbr królowej Bony, interrex po śmierci Zygmunta II Augusta i ucieczce Henryka Walezego^[2], bibliofil^[3].

Życiorys

Należał do najbliższego otoczenia królowej Bony. Otrzymał święcenia nie posiadając gruntowniejszych studiów teologicznych. Opowiadał się za porozumieniem z protestantami, potajemnie sprzyjał reformacji, zwolennik rozluźnienia zależności Kościoła katolickiego w Polsce od Rzymu. Jako kanonik uczęszczał potajemnie m.in. wraz z Andrzejem Fryczem Modrzewskim na tajne dysputy teologiczne w duchu różnowierczym spowiednika Bony Franciszka Lismanina^[4]. Był zwolennikiem powstania polskiego kościoła narodowego, zachowującego jednak łączność z Rzymem.

Referendarz wielki koronny od 1538 roku^[5]. Sędzia sejmowy w 1569 roku^[6].

Uczestniczył w synodzie w Warszawie w 1561 roku^[7]. Jako przedstawiciel Korony Królestwa Polskiego podpisał akt unii lubelskiej 1569 roku^[8].

Był interreksem polskim po śmierci Zygmunta II Augusta od 1572 do 1573 roku kiedy królem został Henryk Walezy i od 1574 do 1575 tj. do objęcia władzy przez Annę Jagiellonkę. Był uczestnikiem zjazdu w Łowiczu 23 lipca 1572 roku^[9]. W 1572 sułtan Selim II zalecał szlachcie jego kandydaturę, obok kandydatur marszałka wielkiego koronnego Jana Firleja i hetmana wielkiego koronnego Jerzego Jazłowieckiego. Podpisał dyplom elekcji Henryka III Walezego^[10]. 21 lutego 1574 koronował w katedrze wawelskiej Henryka Walezego na króla Polski.

Był uczestnikiem zjazdu w Stężycy w 1575 roku^[11]. W 1575 roku w czasie wolnej elekcji głosował na cesarza Maksymiliana II Habsburga^[12]. 12 grudnia 1575 stojąc na czele Senatu obwołał wraz z senatorami królem Polski cesarza rzymskiego Maksymiliana II Habsburga, lecz kandydatura ta przepadła wobec masowych protestów szlachty. Z tłumu szlachty w stronę Uchańskiego padły nawet strzały^[13].

Został pochowany w kolegiacie łowickiej.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Catholic-hierarchy
• Jakub Uchański h. Radwan, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-24].