Reşat Şemsettin Sirer

Reşat Şemsettin Sirer ya da Ömer Reşat Sirer^[1] (1903, Sivas - 3 Ekim 1953, Sivas), Türk siyasetçi ve bürokrat. 1941 yılından, 1953 yılındaki ölümüne kadar Cumhuriyet Halk Partisi üyesi olarak kaldı. İsmet İnönü tarafından Milli Eğitim Bakanı olarak 1946 yılında atandı. Köy enstitülerinin kapatılmasında önemli bir role sahiptir.^[2]

Köy enstitülerinin kapatılmasındaki rolü

1946 yılında görevine başlayan Bakan Reşat Şemsettin Sirer döneminde yapılan büyük değişimlerden birisi; Köy Enstitülerinin üretime dayalı eğitim sistemi kaldırılmış, yerine tüketime dayalı köy öğretmen okulları açılmıştır. Bakan Sirer, 1947 yılında bazı köy enstitülerini devre dışı bıraktı ve köy enstitülerinde öğrencilerin ikinci sınıftan itibaren başlayan bazı dallarda ustalaşma ve kendini daha da geliştirme uygulamasını yürürlükten de kaldırdı. Ayrıca Sirer'in emriyle oluşturulan yeni düzende yeni okulların, 1946 öncesi esas köy enstitüsü mezunlarıyla ilişiği kesildi ve aradaki bağ koparıldı. Bakan Sirer en başından beri Köy Enstitülerinin başarılı olacağına inanmıyordu ve bir konuşmasında "Köy Enstitülerinde, hem öğretmen, hem demirci, hem marangoz çıkacak? Bu bir hayaldir!" demişti.^[2] Reşat Şemsettin Sirer bu görüşlerini de dönemin cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile paylaştı. Kapatılma ve dönüşüm sonrası köy enstitülerinin devamı olan Köy Öğretmen Okulları eğitime devam etmiştir. Bakan Sirer, 9 Haziran 1948 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı görevinden ayrıldı.

Reşat Şemsettin Sirer, 3 Mart 1951 tarihli Ulus gazetesinde yayınlanmış bir yazısında övünerek "...bu Enstitüler, dört yıldan (1947'den) beri birer öğretmen okulundan başka bir şey değillerdir" dedi.^[2] 1950 yılında Demokrat Parti iktidara geldiğinde Reşat Şemsettin Sirer CHP'de kalmaya devam etti. Köy Enstitülerinin yerini alan Köy Öğretmen Okulları ise 1954 yılında Demokrat Parti iktidarında kapatılmıştır.

CHP içerisinden Reşat Şemsettin Sirer'e olan destek

Demokrat Parti'nin kurulmasından sonraki süreçte de CHP içerisinde Köy Enstitülerini eleştiren ve savunan iki farklı görüş bulunmaktaydı.^[3] Demokrat Parti'ye katılmayan ve Köy Enstitülerinin işleyiş biçiminden rahatsızlık duyan CHP'li kesim Reşat Şemsettin Sirer'e destek verdi.

CHP milletvekili Fahri Kurtuluş yaptığı bir meclis konuşmasında şunları söyledi: "Köy Enstitülerini benim için daima bir mesele olarak kalmıştır. Fakat Milli Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer ile yaptığım temastan sonra bir inşirah (ferahlık) buldum. Alınmış olan tedbirlerin kısa bir zaman sonra hepimizi tatmin edeceğine ve bu enstitülerin bizim hissiyatımıza göre bir mevki alacağına hiç şüphemiz kalmayacaktır..."^[3]

CHP milletvekili İsmail Hakkı Baltacıoğlu ise Köy Enstitülerinin hedefine ulaşamadığını iddia ederek dile getirdiği eleştiri de şunları söyledi: "Köy Enstitüleri meselesi... Fikrim yanlış anlaşılmasın... Fakat hedefte isabetsizlik vardır zannediyorum ve Milli Eğitim Bakanı'nın (Reşat Şemsettin Sirer) haklı olarak tekrar nazarı dikkati celb etti. Bende buna iştirâk ediyorum."^[3]

Hayatı

Meclis-i Mebûsan üyesi Mustafa Ziya Efendi ve Sıdıka Hanım'ın çocukları olarak 1903 yılında Sivas'ta doğdu.^[4] İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünden 1923 yılında mezun oldu. Maarif Vekaleti Yüksek Tedrisat Umum Müdürlüğü görevinde bulundu. VII., VIII., IX. Dönem Cumhuriyet Halk Partisi Sivas Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yer aldı. 1946-48 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı yaptı. 23 Haziran 1948'de TBMM Dışişleri Komisyonu üyeliğine seçildi. 5 Kasım 1948 tarihinde aynı üyeliğe tekrar seçildi. 16 Ocak 1949 ilâ 22 Mayıs 1950 arasında Şemsettin Günaltay hükûmetinde Çalışma Bakanlığı görevine getirildi.^[4][5]

Almanca ve Fransızca bilen Sirer, Neriman Fikret Hanım ile evlendi. 3 Ekim 1953 tarihinde Sivas'ta 50 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.^[4]

Kaynakça

Türk siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.