Kârkiyâ Hanedanı

Kârkiyâ Hanedanı
Kârkiyâ Hanedanı
1370ler-1592
1425'te Kuzey İran'daki siyasi durumun haritası
1425'te Kuzey İran'daki siyasi durumun haritası
BaşkentLahican
Yaygın dil(ler)Gilanca
Resmî din
Zaydî Şia İslam
HükûmetMonarşi
Tarihî dönemPost-klasik tarih
• Kuruluşu
1370ler
• Safevî fethi
1592
 Ardıllar
Safevîler
İran tarihi
dizisinin bir parçası
MÖ
Tarihöncesi İran Antik Çağ-4000
Karaz kültürü 3400-2000
Proto Elamlılar 3200-2700
Ciruft kültürü c. 3100-c. 2200
Elam 2700-539
Akad İmparatorluğu 2400-2150
Kassitler c. 1500-c. 1155
Yeni Asur İmparatorluğu 911-609
Urartular 860-590
Manna Krallığı 850-616
Med İmparatorluğu MÖ 678-550
(İskit Krallığı) MÖ 652-625
Yeni Babil İmparatorluğu MÖ 626- 539
Ahameniş İmparatorluğu MÖ 550-330
Ermenistan Krallığı MÖ 331-MS 428
Atropatena MÖ 320'ler-MS 3. yüzyıl
Kapadokya Krallığı MÖ 320'ler-MS 17
Seleukos İmparatorluğu MÖ 312-63
Pontus Krallığı MÖ 281-MS 62
Fratarakas MÖ 3. yüzyıl
Persis kralları MÖ 3. yüzyıl-c. MS 222
Part İmparatorluğu MÖ 247-MS 224
Mesene MÖ 141-MS 222
Hint-Part Krallığı 19-240
Sasani İmparatorluğu 224-651
Zermihrîler 6. yüzyıl-785
Kârînîler 550'ler-11. yüzyıl
Râşidîn Halifeliği 632-661
Emevîler 661-750
Abbâsîler 750-1258
Dâbûyîler 642-760
Bâvendîler 651-1349
Demâvend Masmuğanı 651-760
Bâdüsbânîler 665-1598
Cüstânîler 791-11. yüzyıl
Zeydîler 864-14. yüzyıl
Tâhirîler 821-873
Sâmânîler 819-999
Seferîler 861-1003
Gurlular pre-879-1215
Sâcoğulları 889-929
Müsâfirîler 919-1062
Ziyârîler 930-1090
İlyâsîler 932-968
Büveyhîler 934-1062
Gazneliler 977-1186
Kâkûyîler 1008-1141
Nasrîler 1029-1236
Şabankara 1030-1355
Büyük Selçuklu İmparatorluğu 1037-1194
Harezmşahlar Devleti 1077-1231
İldenizliler 1135-1225
Yezd Atabegleri 1141-1319
Salgurlular 1148-1282
Hezâresbîler 1155-1424
Piştekinliler 1155-1231
Kutluğhanlılar 1223-1306
Mihribânîler 1236-1537
Kert Hanedanı 1244-1396
İlhanlılar 1256-1335
Çobanoğulları 1335-1357
Muzafferîler 1335-1393
Celâyir Sultanlığı 1337-1376
Serbedârîler 1337-1376
İncûlular 1335-1357
Efrâsiyâb Hanedanı 1349-1504
Maraşîler 1359-1596
Timurlular 1370-1507
Kârkiyâ Hanedanı 1370'ler-1592
Karakoyunlular 1406-1468
Akkoyunlular 1468-1508
Safevîler 1501-1736
(Hotakîler) 1722-1729
Afşar Hanedanı 1736-1796
Talış Hanlığı 1747-1826
Zend Hanedanı 1751-1794
Kaçar Hanedanı 1789-1925
İlgili maddeler
  • Ad
  • Hükümdarlar
  • Devlet başkanları
  • Askerî tarih
  • Ekonomik tarih
  • Savaşlar
Zaman çizelgesi
  • g
  • t
  • d

Kârkiyâ Hanedanı, ayrıca Kiya'idler olarak da bilinir, 1370'lerden 1592'ye kadar çoğunlukla Biya-piş'i (doğu Gilan ) yöneten yerel bir Zeydi hanedandır.[1]

Kârkiyâ Hanedanı, Şah I. İsmail'in Safevi İran'ını kurmasına yardım etmiş ve daha sonra onun vasal devletlerinden biri olmuştur. Safevi şahı I. Abbas, 1592 yılında Gilan'a ordu göndererek Kârkiyâ Hanedanı'na son vermiştir.[2]

Kar-Kıyıd hükümdarlarının listesi

Kârkiyâ Hanedanı'nın hükümdarlarının tam listesi:[3][4][5][6]

  • Seyyid Ali Kiya (r. 1370'ler – 1389)
  • Hady Kiya (r. 1389–1394)
  • Emir Seyyid Muhammed (hükümdarlık dönemi 1394–1430)
  • Seyyid Razi Kiya (r. 1396–1426)
  • Seyyid Hüseyin Kiya (r. 1426–1430)
  • Seyyid Nasır Kiya (hükümdarlık dönemi 1430–1448)
  • Sultan-Muhammed Kiya (r. 1448–1478)
  • Sultan-Ali Mirza (hükümdarlık dönemi 1478–1504/05)
  • Sultan-Hasan (r. 1504/05–1506)
  • Sultan-Ahmet Han (r. 1506–1534)
  • Sultan-Kiya Ali (r. 1534–1534/5)
  • Sultan-Hasan Kiya (r. 1534/5–1538)
  • Han Ahmed Han (r. 1538–1592)

Anıtlar

Seyyid Ali Kiya, Seyyid Hady Kiya ve Seyyid Razi Kiya, Lahican'da bulunan tarihi Chahar Padshahan türbesine gömülmüşlerdir. Sitede ayrıca 1243 veya 1244'te öldürülen atalarından biri olan Seyyid Kârkiyâ'nın da mezarı bulunmaktadır.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Goto 2020.
  2. ^ Kasheff 2001, ss. 635–642.
  3. ^ "The Kiya'ids". 8 Ocak 2012. 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
  4. ^ "1 Dirham - Sayyid Razi Kiya, Husaynid dynasty". en.numista.com (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  5. ^ "Dirham that was minted during the reign of Sayyed Razi Kiya". Stephen Album Rare Coins. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  6. ^ Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (İngilizce). Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
Gelen
  • Goto, Yukako (2017). "Kār Kiā". Encyclopaedia Iranica. 
  • Goto, Yukako (2020). "Kār Kiyā dynasty". Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Stewart, Devin J. (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830.  Geçersiz |url-erişimi=subscription (yardım)
  • Kasheff, Manouchehr (2001). "GĪLĀN v. History under the Safavids". Encyclopaedia Iranica, Vol. X, Fasc. 6. ss. 635-642. 
  • Matthee, Rudi (1999). "FARHĀD KHAN QARAMĀNLŪ, ROKN-AL-SALṬANA". Encyclopaedia Iranica. 
  • Nashat, Guity; Beck, Lois (2003). Women in Iran from the Rise of Islam to 1800. University of Illinois Press. ss. 1-253. ISBN 978-0-252-07121-8. 
  • Newman, Andrew J. (2008). Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. ss. 1-281. ISBN 9780857716613. 
  • Babaie, Sussan (2004). Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran. I.B.Tauris. ss. 1-218. ISBN 9781860647215. 
  • Matthee, Rudi (1999). The Politics of Trade in Safavid Iran: Silk for Silver, 1600-1730. Cambridge University Press. ss. 1-290. ISBN 0521641314. 
  • Mitchell, Colin P. (2009). The Practice of Politics in Safavid Iran: Power, Religion and Rhetoric. I.B.Tauris. ss. 1-304. ISBN 978-0857715883. 
  • Sajjadi, Sadeq; Melvin-Koushki, Matthew (2008). "The Amīr Kiyāʾids of Gīlān". Madelung, Wilferd; Daftary, Farhad (Ed.). Encyclopaedia Islamica Online (İngilizce). Brill Online. doi:10.1163/1875-9831_isla_COM_0273. ISSN 1875-9831.