Cendere Sanat Müzesi

41°06′31″K 28°59′21″D / 41.10861°K 28.98917°D / 41.10861; 28.98917Açılış
  • 31 Ağustos 1902 (pompa istasyonu)[1]
  • 24 Ekim 2022 (müze)[2]
Yenileme
  • 2006-2009 (İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi)[3]
  • 2022 (Cendere Sanat Müzesi)[4]
Sahipİstanbul Büyükşehir BelediyesiYükseklik25 metre[5]ÖlçülerGenişlik35 metre[5]Teknik ayrıntılarMalzemeAhşap, demir, mermer, taş, tuğla[6]Kat sayısı1[3]

Cendere Sanat Müzesi veya eski adıyla Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, içerisinde bulunan haznelerde toplanan memba sularının İstanbul'a aktarılması amacıyla, 1902 yılında Fransa'dan getirtilen usta ve mühendisler tarafından yapılmıştır.[7]

Tarihçe

İstasyonun 1900'lü yıllara ait bir fotoğrafı

Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu, tesisteki haznelerde biriken memba sularının İstanbul'a dağıtılması amacıyla İstanbul'un Şişli ilçesindeki[7] (günümüzde Sarıyer) Ayazağa mahallesinde[8] inşa edilmiş ve 31 Ağustos 1902 tarihinde faaliyete geçmiştir.[7] 35 metre genişlik ve 25 metre yüksekliğe sahip yapının inşası için Fransa'dan usta ve mühendisler getirtilmiştir. İstasyon içerisindeki Escher-Wyss & Cie. marka kazanlar ise İsviçre'den getirtilmiştir.[7] 1960'lı yıllarda ise bu kazanlar Terkos Eski Su Pompa İstasyonu'na taşınmış, Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'na elektrikli su pompaları yerleştirilmiştir.[7][8] Açıldığı zaman günde 1200 m3 suyu şehirdeki 126 çeşmeye pompalayan istasyon, 1990'lı yıllarda yalnızca 4 çeşmeye su vermiştir.[8] Zamanla bacası da yıkılan yapıda,[7] İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) tarafından yapılan analizlere göre suyun giderek kirlendiği belirlenmiştir.[8] Bu gibi sebeplerden dolayı 1999 Gölcük depremi sonrasında İSKİ, istasyonun işlevini sürdürmesi, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir tesis olarak yeniden yapılandırılması üzerinde çalışmıştır.[7]

Restorasyon çalışmaları

Restorasyon çalışmaları sonrasında yapının görünümü, 2022

İSKİ'nin isteğine bağlı olarak, istasyonda yer alan su depolarının tamirleri, yapının güçlendirilmesi ve sonradan yapılan eklerin kaldırılması gibi çeşitli restorasyon çalışmaları, İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 31 Ekim 2001 tarihli 13319 sayılı kararı ile onaylanmıştır.[7] Bu proje kapsamında; ana bina sergi, seminer, harita ve kütüphane odaları ile idare birimleri içeren bir ana yapıya dönüştürülmüştür.[7] Ekim 2006 tarihinde, İstanbul Su Medeniyetleri Müzesi adıyla başlayan restorasyon çalışmaları 2009 yılında sona ermiştir.[9] Bahçesinde bulunan 933 numaralı Batı çınar gibi bazı ağaçlar ise anıt ağaç olarak tescillenmiştir.[7] Ancak restorasyonu tamamlanan ve müze izni alınan yapı 2022 yılına kadar açılmamıştır.

2022 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı İBB Miras ekipleri tarafından yeniden restore edilen yapı, Cendere Sanat Müzesi olarak açılmıştır.[10][11]

Galeri

  • Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
    Yapının sanat müzesine dönüştürülen içi
  • Müzenin arka bahçesi
    Müzenin arka bahçesi
  • Yapının genel görünümü
    Yapının genel görünümü
  • Anıt Doğu Çınarı
    Anıt Doğu Çınarı

Kaynakça

  1. ^ Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  2. ^ Yıldırım, Oktay (24 Ekim 2022). "İBB, Tarihi Cendere Hamidiye Pompa İstasyonu'nu Kültür Merkezine Dönüştürdü. İmamoğlu: "Geçmiş Zihniyet, Vatandaşa Ait Alanları Kendisinin Zannediyor"". ankahaber.net. Anka Haber Ajansı. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  3. ^ a b Uğuryol, Drahşan (16 Kasım 2020). "Hamidiye Suyu Tesislerine Ait Yapıların ve Çeşmelerin Günümüzdeki Durumu ve Koruma Önerileri". Sanat Tarihi Dergisi. 29 (2). ss. 425-453. doi:10.29135/std.638640.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım)
  4. ^ "İstanbul'un 120 yıllık mirası Cendere Sanat'a dönüştürüldü". www.milligazete.com.tr. Millî Gazete. 24 Ekim 2022. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  5. ^ a b "Kültür Envanteri - Cendere Hamidiye Su Pompa İstasyonu". kulturenvanteri.com. Kültür Envanteri. 9 Şubat 2021. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  6. ^ Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. s. 74. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  7. ^ a b c d e f g h i j Tanyeli, Gülsün. Kargir Yapılarda Koruma Ve Onarım Semineri II (PDF). İstanbul Büyükşehir Belediyesi. s. 86. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  8. ^ a b c d Kaya, Nurdan (Haziran 1998). Cendere Pompa İstasyonu Restorasyon Projesi (PDF). Yükseköğretim Kurulu. s. 74. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
  9. ^ Yazman, Derya (17 Temmuz 2012). "Orada bir Su Medeniyetleri Müzesi var, açılmadan eskiyor!". Arkitera. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  10. ^ "İBB, 120 yıllık mirası 'Cendere Sanat'a dönüştürdü - Diken". www.diken.com.tr. 24 Ekim 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  11. ^ "Haliç Tersanesi'nden sonra bir tarihi alan daha sanat müzesi oluyor". Independent Türkçe. 3 Nisan 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022. 
  • g
  • t
  • d
Adalar
Avcılar
  • Haluk Perk Müzesi
Bakırköy
Başakşehir
Beşiktaş
Beykoz
Beyoğlu
Çatalca
Eyüpsultan
Fatih
Kadıköy
Kâğıthane
  • Hisart Canlı Tarih ve Diaroma Müzesi
Küçükçekmece
  • Mehmet Arsay Otomobil Müzesi
Pendik
  • Doğa ve Bilim Müzesi
Sarıyer
Şişli
Üsküdar
Zeytinburnu