Veliki građanin

(prvi dio)
(drugi dio)Trajanje252 min.Zemlja Sovjetski Savez

Veliki građanin (rus. Великий гражданин) je sovjetski film sniman u režiji Fridriha Ermlera i prikazan u dva dijela 1938. i 1939. godine. Radnja mu je inspirirana životom sovjetskog komunističkog vođe Sergeja Kirova, čije je ubistvo nekoliko godina ranije postalo jednim od povoda za pokretanje Velike čistke. U filmu se naslovni lik, koga tumači Nikolaj Bogoljubov zove Boris Šahov, a radnja pokazuje kako se nakon vremena kao "pravovjerni" sljedbenik partijskog kursa sukobljava s partijskim čelnicima koji pripadaju frakciji Lava Trockog, a što će na kraju kulminirati njegovom mučeničkom smrću. Ermler je scenario napisao 1935. godine, ali je snimanje, u koje se u nekoliko navrata tražeći izmjene scenarija umiješao lično Staljin, započelo u januaru 1937. godine, u jeku same Velike čistke. Obilježili su ga problemi, prije svega vezani uz nevoljkost glumaca da tumače likova tada proskribiranih "trockista", ali i sabotaže nakon kojih su neki članovi filmske ekipe uhapšeni i strijeljani. Veliki građanin, koji je svojim sadržao nastojao opravdati čistke, je na kraju dobio Staljinovu nagradu. Nakon Staljinove smrti i procesa destaljinizacije 1950-ih je završio u bunkeru, te se prikazao tek 1980-ih za vrijeme procesa glasnosti. Današnji kritičari i historičari filma ga smatraju propagadnim ostvarenjem, ali drže da je u njemu Ermler koristio inovativne tehnike filmske naracije i montaže što ga čini ostavrenjem prije svog vremena.

Veliki građanin je zanimljiv i za historiju televizije, s obzirom da je njegov prvi dio bio prikazan 25. marta 1938. na eksperimentalnom programu nedavno pokrenute Moskovske TV-stanice, a što ga čini prvim filmom prikazanom na sovjetskoj televiziji, i jednom od prvih na televiziji u svijetu.

• Veliki građanin na sajtu IMDb