The Long Good Friday

Trajanje114 min.JezikengleskiBudžet£930,000

The Long Good Friday (sh. Dugi Veliki petak, u Jugoslaviji prikazan pod naslovom Crni petak za gangstere) je britanski gangsterski film snimljen u režiji Johna Mackenzieja i premijerno prikazan 1980. godine, poznat kao jedno od klasičnih ostvarenja žanra, odnosno najvažnijih naslova britanske kinematografije svog vremena.

Protagonist, koga tumači Bob Hoskins, je Harold Shands, londonski gangsterski bos koji nastoji postati "legitimni" poslovni tajkun kroz partnerstvo sa američkom mafijom. Radnja prikazuje kako upravo u vrijeme posjeta američkog mafijaša (koga glumi Eddie Constantine) njegovi ljudi i lokali postaju metama atentata i bombaških napada, te je prisiljen otkriti identitet i motive napadača prije nego što mu propadne posao.

Film je izazvao veliku pažnju zbog toga što je klasične žanrovske motive iskoristio u kontekstu tada aktualnih političkih i ekonomskih zbivanja koja su uključivala nedavni ulazak Britanije u Evropsku ekonomsku zajednicu i krvavi Sjevernoirski sukob. Originalno je snimljen 1979. godine, ali su problemi sa distribucijom, odnosno svađa sa producentima koji su se bunili zbog navodne glorifikacije IRA-e odgodile premijeru godinu dana. Film je zbog burnih događaja u prvim godinama mandata Margaret Thatcher dobio na težini, ali je od socio-političkog komentara danas daleko poznatiji po nastupu Boba Hoskinsa, kome je uloga Harolda Shanda bila jedna od rijetkih glavnih uloga u karijeri, te kojom se nametnuo kao britanska filmska zvijezda.

Uloge

Glavne uloge

• Bob Hoskins – Harold Shand
• P. H. Moriarty – Razors
• Helen Mirren – Victoria
• Dave King – Parky
• Bryan Marshall – Harris
• Derek Thompson – Jeff
• Eddie Constantine – Charlie
• Paul Freeman – Colin
• Stephen Davies – Tony
• Brian Hall – Alan
• Paul Barber – Errol the Ponce, policijski doušnik

Manje uloge

Mnogi od glumaca koji su se pojavili u malim, neimenovanim ulogama, su kasnije postali slavnik.

• Karl Howman – policijski detektiv koji se voli družiti sa kriminalcima
• Kevin McNally – viđen u baru u Belfastu
• Pierce Brosnan – IRA-in egzekutor
• Daragh O'Malley – IRA-in egzekutor
• Alan Ford – član Shandove bande
• Gillian Taylforth – mlada žena koja pronalazi zaštitara prikovanog za pod u skladištu
• Dexter Fletcher – dječak koji traži novac kako bi čuvao Harodov automobil

Izvori

Vanjske veze

• The Long Good Friday na sajtu IMDb
• The Long Good Friday na Rotten Tomatoes-u (en)
• The Long Good Friday na AllMovie-u (en)
• The Long Good Friday na stranici Screenonline Britanskog filmskog instituta
• Criterion Collection essay by Michael Sragow