Tbilisi

Tbilisi თბილისი
Panorama grada u sumrak
Koordinate: 41°43′N 44°47′E / 41.717°N 44.783°E / 41.717; 44.783
Država	Gruzija
Površina
- Ukupna	726 km²
Najveća visina	770
Najmanja visina	380
Stanovništvo (2008.)
- Grad	1,106.500[1]
Vremenska zona	UTC+4 (UTC)
Službene stranice www.tbilisi
Karta
Tbilisi class=notpageimage| Tbilisi na karti Gruzije

Tbilisi (gruzijski: თბილისი) nekadašnji Tiflis je glavni i najveći grad Gruzije, od 1,106.500 stanovnika.^[1]

Geografija

Tbilisi leži u srednjem Zakavkazju u kotlini rijeke Kure i po obroncima masiva Trialeti i Kartli, koje rijeka na tom dijelu probija svojim kanjonom.^[1]

Historija

Tbilisi je osnovan 458. (po nekim izvorima 455.), kad je u njega preseljena prijestolnica Kavkaske Iberije tadašnjeg gruzijskog kraljevstva iz stare prijestolnice Mcheta.^[1] Zbog svoje izuzetne strategijske pozicije na pravcu koji povezuje zapadno i istočno Zakavkazje grad je više puta bio meta brojnih osvajača; Perzijanaca u 6. vijeku, Bizanta i Arapa u 7. vijeku.

Obnovitelj Gruzije kralj David IV zauzeo je grad 1122. i ponovno ga obnovio kao svoju prijestolnicu, ali su ga već 1234. zauzeli Mongoli, a 1386. opljačkao njihov vladar Timur.^[1] Seldžuci su zauzimali i gubili grad u nekoliko navrata, 1795. spalili su ga do zemlje Perzijanci, nakon tog je grad bio ponovno u rukama Turaka sve dok ga 1801. nije zauzela ruska carska vojska. Carska Rusija poboljšala je komunikacije prema gradu izgradivši gruzijsku vojnu magistralu preko Kavkaza iz Vladikavkaza do Tbilisija.^[1]

Veliki poticaj razvoju grada bio je dolazak željeznice iz Potija 1872., sa kojom je spojen sa Crnim morem i 1883. kad je izgrađena pruga do Bakua na Kaspijskim morem.^[1]

Tbilisi je 25. februara 1921. proglašen glavnim gradom Demokratske Republike Gruzije,^[1] ali je istog dana sovjetska Crvena armija ušla u grad i proglasila Gruzijsku Sovjetsku Socijalističku Republiku.

Znamenitosti, kultura i školstvo

Tbilisi je živopisan grad, duž desne obale rijeke Kure proteže se široki bulevar, i moderni dio grada, dio grada leži u strmoj klisuri u kojoj se nalazi i hidroelektrana Ortačalskaja.^[1]

Odmah do rijeke, uzdiže se historijski centar grada, sa uskim, zavojitim ulicama, nad kojim dominiraju ruševine stare tvrđave i velika skulptura, na grebenu iznad nje, koja simbolizira Gruziju.^[1] U starom gradu nalaze se Katedrala Sioni, iz 5. vijeka, rekonstruirana više puta, Palača gruzijskih kraljeva Meteki i crkva Ančiškati iz 6. vijeka.^[1] Noviji dijelovi grada leži ispod brda Mtatsminda, do kojeg vozi žičara. Sjeverno od grada nalazi se veliko umjetno jezero, koje služi kao rezervar vode za piće, ali i za navodnjavanje, jer iz njega vode brojni kanali. Tbilisi je glavni kulturni i obrazovni centar Gruzije sa univerzitetom, nekoliko visokoškolskih institucija i preko 100 naučnih institucija.^[1]

Privreda i transport

Tbilisi je glavno industrijsko središte regije, sa tvornicama električnih lokomotiva, alatnih i poljoprivrednih strojeva, električne opreme i radionicama za popravak lokomotiva i vagona. Pored tog ima i tvornice niza prehrambenih proizvoda, tekstila, kože i obuće, namještaj]]a, pivovaru, špiritane i vinarije.^[1]

Tbilisi od 1883. ima tramvaj, a od 1966. i metro,^[1] ono što je kuriozitet i par žičara koje su također u funkciji javnog prijevoza.

Grad je dobro povezan magistralnim cestama (koje nisu baš u dobrom stanju) i željezničkim prugama sa gradovima u zemlji i okolnim zemljama u Zakavkazju.

Sedamnest km jugoistočno od centra grada, nalazi se međunarodni Aerodrom Tbilisi (IATA: TBS, ICAO: UGTB) sa vezama prema svim većim gradovima u zemlji i svijetu.

Gradovi prijatelji

Tbilisi ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima;

Galerija slika

Izvori

Vanjske veze

Tbilisi na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice grada Arhivirano 2007-09-28 na Wayback Machine-u (en)
• Tbilisi na portalu Encyclopædia Britannica (en)