Stefan Knežević

Stefan Knežević (Oćestovo, 15. jun 1806 — Zadar, 28. januar 1890) je bio srpski pravoslavni episkop dalmatinski od 1853. do 1890. i narodni dobrotvor.

Biografija

Rođen je 15. juna 1806. u Oćestovu. U šestoj godini života je došao u manastir Krku kod svog strica Vikentija Kneževića, nastojatelja manastira. Osnovnu školu je završio u Šibeniku, a gimnaziju i bogosloviju u Sremskim Karlovcima. Bogoslovske studije je završio na Bogoslovskom fakultetu u Černovicama. Po završetku studija u Beču, Stefan se vraća u manastir Krku. Zamonašio se i rukopoložio u čin đakona 21. maja 1833, a u čin prezvitera novembra 1835. Arhimandrit manastira Krke je postao na Bogojavljenje 1844. Za episkopa dalmatinskog je imenovan 16. marta 1853, a hirotonisao ga je u Karlovcima 17. maja 1853. patrijarh Josifa Rajačića.

Osnovao je 1853. konzistoriju i izvršio novu podelu eparhije na okružne protoprezviterate. Njegovim zauzimanjem je u Dalmaciji podignuto četrnaest novih hramova, među kojima i hram na Dalmatinskom Kosovu, koji je mnogo doprineo širenju kulta kneza Lazara u Dalmaciji. Ovaj hram je osveštan na Vidovdan 1889. u sklopu obeležavanja 500 godina od Bitke na Kosovu. Obnavljao je manastire, crkve i parohijske domove. Posebnu pažnju je posvijetio školovanju siromašne srpske omladine podižući škole i osnivajući u tom cilju razne fondove, među kojima Fond za udovice i svešteničku siročad. Podigao je nivo bogoslovije u Zadru, u koju su primani kandidati sa završenom gimnazijom. Jedan od najznačajnijih poduhvata Vladičinih bilo je osnivanjem svoje zadužbine za vaspitanje srpske dalmatinske omladine i njihovo obrazovanje na visokim školama u Beču i Gracu.

Tokom 1870. godine iz sastava Dalmatinske eparhije izdvojena je Boka kotorska u samostalnu eparhiju, a 1873. su obe eparhije izdvojene iz Karlovačke mitropolije i, zajedno sa Bukovinskom eparhijom, ušle su u sastav veštački stvorene Bukovinsko-dalmatinske mitropolije sa sedištem u Beču.

Postao je počasni doktor Bogoslovskog fakulteta u Černovicama, kao i episkopi Nikodim Milaš i Gerasim Petranović. Plemstvo i grb dobio je Beču, 5. jula. 1867. godine.

Umro je 28. januara 1890. u Zadru, a sahranjen u kapeli svetog Save u manastiru Krki. Testamentom je čitavo svoje imanje ostavio za dobrotvorne svrhe srpskom narodu.

Iz testamenta vladike Stefana

„Otišao sam (u manastir) nejak, u šestoj godini rođenja, od moje rodne kuće i roditelja iz sela Oćestova, i o trošku i nastojanjem mnogozaslužno i nezaboravljenog moga strica Vikentija Kneževića školovan, i na dobri put i narodnu srbsku svest napućen, dakle, niti sam o trošku siromašnih roditelja uzdignut, niti šta od očinstva stvarno primio ni uživao, šta više uzdigao sam, školovao i uhljebio o mom trošku pet sinovaca bez i najmanje pomoći njihovih roditelja, odnosno moje braće; to služeći mojoj crkvi i narodu srbskom malo sam mogao zaštediti, na koju moj rod, tj. moja braća i sinovci po krvi, nikakva prava nemaju, jer je moj rod narod srpski pravoslavno istočni u Dalmaciji mom otečestvu za koji sam živio, za koga ću i s onu stranu groba živjeti i u srcu i pameti u grob nositi, zato i raspolažem mojim malim imetkom, ako što i zaostane iza moga života na korist moga naroda srbsko - dalmatinskog...“

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu eparhije dalmatinske
• Znamenite ličnosti Benkovca - Stefan Knežević^{[mrtav link]}
• Marko Atlagić: Grbovi najznačajnijih srpskih plemićkih porodica u zadarsko-kninskom kraju
• Kosovski zavet u severnoj Dalamciji („Pravoslavlje“ br. 986, 15. april 2008.) Arhivirano 2013-12-11 na Wayback Machine-u
• Crkva Lazarica u Dalmaciji Arhivirano 2010-06-15 na Wayback Machine-u