Sillamäe

Sillamäe
Centar grada
Centar grada
Centar grada
Koordinate: 59°23′N 27°46′E / 59.383°N 27.767°E / 59.383; 27.767
Država  Estonija
Okrug Ida-Viru
Gradska prava 1957.[1]
Vlast
 - gradonačelnik Jelena Koršunova
Površina
 - Ukupna 11.7 km²[2]
Stanovništvo (2021.)
 - Grad 12,230[2]
 - Gustoća 1,045stan. / km²[2]
Vremenska zona UTC+2 (UTC+3)
Poštanski broj 40231[2]
Karta
Sillamäe na mapi Estonije
Sillamäe
Sillamäe
class=notpageimage|
Pozicija Sillamäeje u Estoniji

Sillamäe (njemački: Sillamäggi) je grad od 12,230 stanovnika[2] na sjeveroistoku Estonije.[1]

Geografske karakteristike

Sillamäe se nalazi u Okrugu Ida-Viru, na ušću rijeke Sõtke u Finski zaljev, udaljena 180 km od Tallinna i isto toliko od Sankt Peterburga i samo 24 km od svog administrativnog centra Jõhvija.[1]

Grad se nalazi na trasi autoputa Tallinn-Narva-Sankt Peterburg, a najbliža željeznička stanica je u Vaivari (3 km od Sillamäe).

Historija

Trgovački centar
Nova luka

Mjesto je prvi put dokumentirano 1502. pod imenom Tor Bruggen, a 1520. kao Turrisel.[1] Tokom 17. vijeka spominje se kao ribarsko naselje, a 1700. kao mjesto sa mlinom i mostom.[1] Krajem 19. vijeka postao je odmaralište intelektualaca iz Sankt Peterburga, između ostalih tu se odmarao Petar Iljič Čajkovski i nobelovac Ivan Pavlov.[3] Estonski naftni konzorcij je između 1928-29. uz pomoć švedskog kapitala izgradio Destileriju uljnih škriljavaca. Istovremeno je podignuta termoelektrana i lučki gat.[1] Za Velike ekonomske krize obustavljena je destilacija uljnih škriljavaca, ali je posao nastavljen 1935., kad se Treći Reich zainteresirao za dobivanje nafte iz škriljavaca.[1]

To je trajalo do Drugog svjetskog rata kad je ta tvornica razorena.[1]

Nakon rata za Estonske Sovjetske Socijalističke Republike - 1947. u Sillamäeu je započela izgradnja Kombinata Ministarstva unutarnjih poslova SSSR-a, takozvanog postrojenja br. 7, tajne tvornice za obogaćivanje urana.[1] Tvornicu i radničko naselje izgradili su vojnici inžinjerskog bataljona, koji su u većini bili ratni zarobljenici pripadnici Wehrmachta iz baltičkih zemalja. Visokvalificirani radnici te tvornice pristigli su iz raznih gradova Sovjetskog saveza.[1]

Sillamäe je 1949. postao općina, administrativno podređena gradu Narvi, a status grada dobio je 1957.[1]

Za sovjetskih vremena Sillamäe je zbog svoje specijalne tvornice bio zatvoreni grad, pa je i doseljavanje bilo strogo kontrolirano, tako da su većina stanovnika bili Rusi (85,8% 2000.). Čak i nakon stjecanja estonske nezavisnosti taj se omjer nije bitno popravio - 1989. bilo je 2,5% Estonaca, 2000. - 4,2%. U drugoj polovici 1990-ih broj stanovnika počeo je opadati što zbog iseljavanja što zbog nezaposlenosti, 1989. - 60% gradskog stanovništva bilo je zaposleno, a 2000. samo 36%.[1]

Privreda

Sillamäe je dugo bio grad jedne tvornice (prvo uljnih škriljavaca, kasnije obogaćenog urana i tvornice za proizvodnju rijetkih metala podignute 1970-ih.[1] Trenutni pravni nasljednik te tvornice AS Silmet je i najveći poslodavac sa oko 550 zaposlenih.[1] AS Silmet je poznat po proizvodnji tantalijuma i niobijuma, za koje se 99% sirovina uvozi, a 99% proizvodnje izvozi.[3]

Brojni ljudi iz Sillamäea rade u firmama u vlasništvu Eesti Energia Kaevandused AS i kamenolomu Narva, koji snabdjeva škriljavcima termoelektranu.[1]

Od rata pa sve do kraja 20. vijeka Sillamäe nije imao luku, danas je ponovno ima, a uz nju i naftni terminal. U nju je dosad uloženo oko 60 miliona eura. Planirano je da se izgradi u tri faze i u nu se polažu velike nade kao i u Slobodnu ekonomsku zonu.[3]

Pobratimski gradovi

Sillamäe ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[4]

Izvori

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 „Sillamäe” (estonski). Eesti Entsüklopeedia. Pristupljeno 26.09. 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Estonia: Counties, Cities and Towns” (engleski). City population. Pristupljeno 26.09. 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „History” (engleski). Sillamäe Linn. Pristupljeno 26.09. 2021. 
  4. ↑ „Sister cities of Sillamäe” (engleski). Sister city. Pristupljeno 26.09. 2021. 

Vanjske veze

Sillamäe na Wikimedijinoj ostavi
  • Sillamäe Linn (službene stranice) (et)