Mađarska revolucija 1848.

Ukoliko ste tražili drugo značenje, vidite članak Mađarska revolucija.

Mađarska revolucija 1848. je bila jedna od revolucija koje su se 1848. godine odigrale u Evropi. Pored opštih obeležja evropskih ustanaka protiv feudalnih vlastodržaca, oslobađanja kmetova i borbe za druga osnovna ljudska prava, ova revolucija je imala prvenstveno karakter mađarske borbe za samostalnost i nezavisnu državu.

Početak revorlucijare

Vođa i najistaknutiji pojedinac ove revolucije je bio Lajoš Košut. Revolucija je počela u Pešti, 15. marta predvođena grupom studenata na čelu sa Petefi Šandorom. Ta grupa je krenula iz kafane "Pilvaks", da bi tražila oslobađanje političkih zatvorenika. To je potaknulo masovne proteste na ulicama Pešte.

Ciljevi srbije

U isto vreme štampa se zahtev sa 12 tačaka koji se upućuje u Beč. U njemu se zahteva veća vlast sabora , veća autonomija, ukidanje kmetstva, povratak ugarskih vojnika u domovinu. Habzburški dvor pod velikim pritiskom događaja u Beču, prihvata uslove. Mađari ovim činom iako ne dobijaju nezavisnu državu, dobijaju vladu koju imenuje njihov sabor, velika ovlašćenja sabora i ograničavanje carske vlasti vezano za sazivanje i raspuštanje sabora.

Posledice mađarske

Dalja događanja u mađarskom ratu za nezavisnost su uveliko određena pogrešnom mađarskom politikom prema nemađarskim stanovnicima tadašnje Ugarske - Srbima, Hrvatima, Slovacima, itd. Kao reakciju na ovu politiku Srbi su održali Majsku skupštinu i formirali autonomnu Srpsku Vojvodinu, došavši u vojni sukob sa Mađarima. Pomenuta mađarska politika izaziva reakciju između ostalih i Hrvata na čelu sa Banom Josipom Jelačićem koji sa vojskom ulazi u takozvanu užu Ugarsku, sukobljava se sa mađarskom vojskom kod Pakozda i biva vojno poražen. Sklapa primirje sa mađarskim zapovednikom i ide u Beč da bi pomogao u suzbijanju Bečke revolucije. Iako je Jelačić poražen, on omogućava i daje prostora Beču da se konsoliduje. Habzburgovci poništavaju tekovine Martovske revolucije, i počinju direktnu agresiju na Ugarsku. Rat traje skoro godinu dana, da bi ulaskom Ruske carske vojske, 1. avgusta 1849. mađarska vojska doživela potpuni slom. Većina mađarskih zapovednika je streljana kod mesta Vilagoš, a Lajoš Košut je pobegao iz Ugarske prvo u američku državu Ajova, gde je i jedan okrug dobio ime po njemu, zatim u Istanbul (Turska) i na kraju u Torino (Italija), gde je doživeo duboku starost.

Košut i Garašanin

Lajoš Košut je posle propasti Mađarske revolucije pobegao u Tursku. Tamo mu se priključila supruga, kojoj je u tome pomogao Ilija Garašanin. Košut u pismu Garašaninu kaže:

Za mene je dragocena vera da je za spasenje moje žene Vašom pomoći zraka božanskog predskazanja za ono bratimljenje Vašeg i mojeg naroda koje su nesrećni nesporazumi (da, da, ... nesporazumi, no ne sa srpske strane) u prošlosti tako gorko pomutili. To zbratimljenje leži u interesu slobode naših naroda...

Bitke

• Bitka kod Kapolne (Kápolna)
• Bitka kod Mora (Mór)
• Bitka kod Pakozda (Pákozd)
• Bitka kod Šegešvara (Segesvár)
• Bitka kod Temišvara

Značajne revolucionarne ličnosti

• Jožef Bem (Józef Bem)
• Henrik Dembinjski (Henryk Dembiński)
• Lajoš Košut (Lajos Kossuth)
• Šandor Petefi (Sándor Petőfi)
• Ištvan Sečenji (István Széchenyi)
• Jožef Visocki (Józef Wysocki)

Slike

• 
  D. Meternih
• 
  Proglašenje Srpske Vojvodine 1848. godine, kao odgovor na nacionalnu politiku mađarskih revolucionara
• 
  Linije fronta u Vojvodini 1848-1849. godine
• 
  Osvajanje Tapiobičkog mosta 4. april 1849. Mor Tan
• 
  Predaja mađarske vojske kod grada Vilagoš

Povezano

• Revolucije 1848—1849.
• Srpska revolucija 1848—1849.

Spoljašnje veze

Mađarska revolucija 1848. na Wikimedijinoj ostavi

• Mađarska revolucija 1848 Arhivirano 2006-10-23 na Wayback Machine-u (en)
• Dokumenti o Mađarskoj revoluciji 1848—1849 g. (en)
• Hugary.hu Istorija Mađarske 1790—1849 g. Arhivirano 2004-08-29 na Wayback Machine-u (en)
• Deklaracija nezavisnosti 1849 g. (en)
• Pirožnikov A. I. Istoriя 10-go pehotnogo Novoingermanlandskogo polka. Tula, 1913 (ru)