Elementarna reakcija

Elementarna reakcija predstavlja hemijsku reakciju u kojoj reaktanti (atomi, molekuli, joni, radikali) prelaze u samo jednom elementarnom stupnju u produkte reakcije i preko samo jednog prelaznog stanja. Elementarni stupanj uvek predstavlja pojedinačnu reakciju na molekulskom nivou a ne ukupnu reakciju, i odgovara procesu u kome se neke hemijske veze raskidaju a neke formiraju.[1][2]

Elementarna hemijska promena, pod kojom podrazumevamo reakciju koja se odvija samo u jednom stupnju, može biti u odnosu na reaktante monomolekulska, bimolekulska ili trimolekulska.[3]

Monomolekulska elementarna reakcija

Ako se u elementarnom stupnju jedna hemijska vrsta transformiše u drugu, stupanj je monomolekulski.[1]

A → produkt {\displaystyle A\to {\text{produkt}}}

v = − d c A d t = k c A {\displaystyle v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=kc_{A}}

v = − d [ A ] d t = k [ A ] {\displaystyle v=-{\frac {d[A]}{dt}}=k[A]}

Bimolekulska elementarna reakcija

Bimoleklski stupanj je onaj u kome se dve hemijski različite vrste ili dva molekula hemijski identične vrste u jednom stupnju transformišu u hemijski novu vrstu odnosno produkt reakcije.[1]

A + B → produkt {\displaystyle A+B\to {\text{produkt}}}

v = − d c A d t = − d c B d t = k c A c B {\displaystyle v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=-{\frac {dc_{B}}{dt}}=kc_{A}c_{B}}

v = − d [ A ] d t = − [ B ] d t = k [ A ] [ B ] {\displaystyle v=-{\frac {d[A]}{dt}}=-{\frac {[B]}{dt}}=k[A][B]}

Trimolekulska elementarna reakcija

Trimolekulski stupanj(ili trimolekulsaka elementarna reakcija) je onaj u kome učestvuju tri molekula hemijski istih ili različitih vrsta dajući produkt reakcije.[1]

A + B + C → produkt {\displaystyle A+B+C\to {\text{produkt}}}

v = − d c A d t = − d c B d t = − d c C d t = k c A c B c C {\displaystyle v=-{\frac {dc_{A}}{dt}}=-{\frac {dc_{B}}{dt}}=-{\frac {dc_{C}}{dt}}=kc_{A}c_{B}c_{C}}

v = − d [ A ] d t = − [ B ] d t = − d [ C ] d t = k [ A ] [ B ] [ C ] {\displaystyle v=-{\frac {d[A]}{dt}}=-{\frac {[B]}{dt}}=-{\frac {d[C]}{dt}}=k[A][B][C]}

Broj molekula čijom interakcijom tokom odigravanja elementarne hemijske reakcije nastaje proizvod(ili proizvodi) predstavlja prema Vant Hofu molekularnost reakcije.[4]

Vidi još

  • Brzina hemijske reakcije

Reference

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Vera Dondur (1982). Hemijska kinetika. Beograd: Univerzitet u beogradu, Prirodnomatematički fakulteti, Fakultet za fizičku hemiju. 
  2. ↑ Međunarodna unija za čistu i primenjenu hemiju. "elementary reaction". Kompendijum Hemijske Terminologije Internet edition.
  3. ↑ House, James S. (2007). Principles of chemical kinetics. Amsterdam: Elsevier/Academic Press. ISBN 0-12-356787-4. 
  4. ↑ „Chemical reaction kinetics - Scholarpedia”. 

Literatura

  • House, James S. (2007). Principles of chemical kinetics. Amsterdam: Elsevier/Academic Press. ISBN 0-12-356787-4. 
  • Vera Dondur (1982). Hemijska kinetika. Beograd: Univerzitet u beogradu, Prirodnomatematički fakulteti, Fakultet za fizičku hemiju.