Umowa o pracę

Umowa o pracę – jeden ze sposobów nawiązywania stosunku pracy. Czynność prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Rodzaje umów o pracę

Umowy bezterminowe:

• na czas nieokreślony

Umowy terminowe:

• na okres próbny
• na czas określony
  • na czas wykonania określonej pracy (przed 22 lutego 2016)
  • na zastępstwo (przed 22 lutego 2016)

Elementy umowy o pracę

• data zawarcia umowy
• określenie rodzaju umowy
• określenie stron umowy
• określenie rodzaju pracy
• określenie czasu pracy
• określenie wynagrodzenia
• określenie miejsca pracy

Forma umowy o pracę

Co do zasady umowa o pracę powinna być zawierana w formie pisemnej. Dopuszczalne jest jednak zawarcie umowy w formie ustnej oraz jej późniejsze potwierdzenie przez pracodawcę na piśmie. W myśl przepisów kodeksu pracy brak pisemnego potwierdzenia umowy ustnej stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika (jednak sama umowa zawarta w formie ustnej jest ważna).

Tryb rozwiązywania umowy o pracę

• za porozumieniem stron
• za wypowiedzeniem
• bez wypowiedzenia (m.in. „dyscyplinarne”, działa w obie strony)
• z upływem terminu, na który została podpisana umowa
• w momencie wykonania przez pracownika określonego zadania (umowa na czas wykonania określonej pracy) – przed 22 lutego 2016

Oprócz tego stosunek pracy powstały na podstawie umowy może wygasnąć:

• w wyniku śmierci pracodawcy lub pracownika
• z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika w pracy, np. z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca rozwiązał wcześniej umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Umowa o pracę a umowa zlecenia

W obrocie zdarzają się sytuacje, w których co prawda pracodawca z pracownikiem zawiera, która nazwana jest umową zlecenia lub umową o dzieło, chociaż pracownik wykonuje swoje zadania, które wyczerpują przesłanki umowy o pracę. O tym, jaką umowę zawarto, przesądza charakter czynności wykonywanych w ramach umowy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 września 2020 r. w sprawie o sygn. akt II PK 116/19 „Jeżeli w stosunku prawnym łączącym strony (ocenianym nie tylko przez pryzmat postanowień umowy, ale przede wszystkim przez sposób jego wykonywania) przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p. (wykonywanie za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to mamy do czynienia z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę umowy zawartej przez strony.” Natomiast w postanowieniu z dnia 12 września 2019 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 210/19 Sąd Najwyższy stwierdził, że „do cech charakterystycznych stosunku pracy zalicza się: dobrowolność wykonywania pracy przez pracownika, osobisty charakter świadczenia tej pracy, ciągłość pracy, podporządkowanie pracownika pracodawcy, odpłatność pracy oraz ponoszenie przez pracodawcę wszelkiego ryzyka (osobowego, organizacyjnego i ekonomicznego) związanego z realizacją zobowiązania.”^[1] Umowa nazwana „umową zlecenia” w istocie stanowi umowę o pracę, gdy zatrudniony świadczy pracę:

• osobiście,
• w określonym przez pracodawcę miejscu,
• w określonym przez pracodawcę czasie,
• za wynagrodzeniem,
• pod kierownictwem pracodawcy,
• w sposób ciągły,
• używając sprzętu będącego własnością pracodawcy^[1].

Powyższe przesłanki co do zasady przesądzają, że strony umowy łączy stosunek pracy, a nie stosunek cywilnoprawny, co skutkuje stosowaniem norm prawa pracy jako właściwych dla danej umowy^[1].

Zobacz też

• Outplacement (zwolnienie monitorowane)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Umowa o pracę – przykładowy wzór
• Umowa o pracę a umowy cywilnoprawne. prawoprosto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)].
• Sposoby nawiązania stosunku pracy. prawoprosto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-21)].