Teodor Hieronim Lubomirski
Ten artykuł dotyczy cześnika koronnego. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku. |
Szreniawa bez Krzyża | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia | 1720 |
Data i miejsce śmierci | 20 kwietnia 1761 |
Ojciec | Jerzy Ignacy Lubomirski |
Matka | Marianna Bielińska |
Żona | Eleonora Małachowska |
Odznaczenia | |
Teodor Hieronim Kazimierz Lubomirski (ur. 1720, zm. 20 kwietnia 1761 w Rzeszowie[1]) – polski książę, syn Jerzego Ignacego Lubomirskiego z pierwszego małżeństwa. Żonaty z Eleonorą Małachowską.
Życiorys
Pobierał nauki w rzeszowskim kolegium u miejscowych pijarów, językiem wykładowym była łacina. Program nauki opierał się na utworach autorów klasycznych takich jak: Cyceron, Owidiusz, Tacyt i Horacy. Uwagę przykładano także do kształcenia z zakresu matematyki, śpiewu i teologii oraz geografii. Po ukończeniu kolegium, wyjechał na studia za granicą do Rzymu, Paryża i Drezna. Do kraju wrócił w połowie 1747 roku[2].
Ojciec widział w swoim najstarszym synu nie tylko dziedzica dóbr rodowych, ale także kolejnego przedstawiciela rodu, który na trwałe zapisze się na kartach historii. Lubomirski nie miał jednak predyspozycji na wybitnego polityka. W sprawach publicznych charakteryzował się biernością. Tylko wstawiennictwu i autorytetowi ojca udało mu się się uzyskać godności i urzędy[2].
Cześnik wielki koronny w 1759 roku, generał lejtnant wojsk koronnych w 1753 roku, generał major kawalerii koronnej od 1752 roku[3], szef regimentu gwardii konnej w latach 1753–1761, pułkownik gwardii koronnej w 1749 roku, starosta bohusławski. W 1760 odznaczony orderem Orła Białego[3].
Jego żoną została kanclerzanka wielka koronna Eleonora Małachowska, wdowa po staroście parczewskim Józefie Lipskim. Uroczystości ślubne odbyły się pod koniec lutego 1753 roku w Końskich. Dwa miesiące później młoda para zjawiła się w Rzeszowie, gdzie została powitana salwami z armatnich dział. Małżeństwo nie było jednak szczęśliwe. Z pięciorga dzieci (trzy córki i dwóch synów) żadne nie osiągnęło dojrzałości[2].
W 1753 roku w wyniku podziału ordynacji ostrogoskiej (tzw. umowa kolbuszowska), wszedł w posiadanie pięciu miasteczek i 92 wsi. Dodatkowo przypadły mu w udziale dobra cudnowskie, januszpolskie i krasnopolskie. Dzięki temu stał się jednym z najbogatszych magnatów w kraju[2].
Po śmierci ojca w 1753, właściciel majątku Lubomirskich linii rzeszowsko-rozwadowskiej. Podział dóbr po Jerzym Ignacym między spadkobiercami zakończył się w 1754 r. Rzeszów i kilka wsi otrzymał Teodor Hieronim, a resztę majątku podzielono między jego przyrodnich braci. Ze względu na fakt, iż spadkobiercy byli nieletni, ich dobrami zarządzała ich matka Joanna ze Steinów[4].
Zmarł 20 kwietnia 1761, dwa tygodnie po śmierci żony. Zgodnie z ostatnią wolą serce Teodora Hieronima zostało złożone w kościele pijarów[2]. Pochowany został w rodzinnej krypcie w Rozwadowie[5].
Legenda
Po śmierci żony w Rzeszowie pojawiły się głosy, że cierpienia jakie go spotkały, stanowiły karę za to, że nie doprowadził on do ukoronowania figury Matki Bożej Rzeszowskiej, pomimo, że papież Benedykt XIV już w 1754 roku poświęcił korony. Brak koronacji dziwił również mieszkańców że jeszcze w 1739 roku, kiedy to młody Lubomirski obłożnie zachorował, za swoje wyleczenie dziękował właśnie Matce Bożej. Marek Czarnota w legendzie O Lubomirskich - synu i ojcu przytacza fragment tekstu jego autorstwa:
Ja, Teodor Lubomirski, będąc z woli Boga ciężką i prawie śmiertelną złożony chorobą, za ofiarowaniem się do obrazu Najświętszej Maryi panny w kościele ww. oo. Bernardynów Konwentu rzeszowskiego cudami wsławionego, za przyczyną tejże Najświętszej Panny, przez mszę świętą za mnie odprawioną, przyszedłem do pierwszego zdrowia dnia 13 Maja[2].
Przypisy
- ↑ Dane biograficzne na stronie Sejmu Wielkiego
- ↑ a b c d e f BartoszB. Bieś BartoszB., Teodor Hieronim Lubomirski i jego rodzinny dramat [online], Urząd Miasta Rzeszowa, 2019 [dostęp 2024-03-30] .
- ↑ a b Tomasz Ciesielski, Generałowie wojska koronnego w latach 1717–1763, w: Organizacja armii w nowożytnej Europie: struktura - urzędy - prawo - finanse, Zabrze 2011, s. 469.
- ↑ Zespół - Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2023-05-05] .
- ↑ Zaduszki w podziemiach klasztoru [online], stalowemiasto.pl [dostęp 2024-04-02] (pol.).
Bibliografia
- ks. Wilhelm Gaj - Piotrowski. Lubomirscy rodowej linii rzeszowsko- rozwadowskiej. Wyd. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli ,2002. ISBN 83-911733-2-1, 83-911733-8-0
- Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów, 1857, reprint: KAW, Kraków, 1988. TIN: T03125411
- p
- d
- e
Miasto prywatne (1354–1815) |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Polska pod zaborami (1795–1918) |
| ||||||
II Rzeczpospolita (1918–1939) |
| ||||||
II wojna światowa (1939–1944) |
| ||||||
Polska Rzeczpospolita Ludowa (1944–1989) |
| ||||||
III Rzeczpospolita (od 1989) |
|