Tętnica podstawna

Tętnica podstawna

basilar artery

arteria basilaris

Tętnica podstawna jako element koła tętniczego Willisa (w centrum).

Multimedia w Wikimedia Commons

Tętnica podstawna (łac. arteria basilaris) – w anatomii człowieka pojedyncza tętnica powstająca z połączenia obu tętnic kręgowych. Biegnie w bruździe podstawnej mostu, na swoim przebiegu oddając liczne drobne gałęzie, a następnie w dole międzykonarowym dzieli się na tętnice tylne mózgu. Jej gałęzie unaczyniają m.in. płaty potyliczne i skroniowe mózgu, most, móżdżek oraz ucho wewnętrzne. Rozgałęzienie końcowe tętnicy podstawnej jest elementem koła tętniczego mózgu.

Przebieg

Nieparzystą tętnicę podstawną tworzą obie tętnice kręgowe łącząc się na stoku kości potylicznej. Tętnica biegnie ku górze, pośrodkowo^[1] w bruździe podstawnej mostu, ku jego górnemu brzegowi, gdzie dzieli się na gałęzie końcowe - tętnice tylne mózgu. Jej długość odpowiada wymiarowi powierzchni brzusznej mostu w płaszczyźnie pośrodkowej.

Gałęzie

Tętnica podstawna oddaje na przebiegu:

• Tętnicę błędnika^[2] (łac. arteria labyrynthi) - parzystą, cienką, odchodzącą od środkowego odcinka tętnicy podstawnej lub od tętnicy dolnej przedniej móżdżku. Biegnie bocznie razem z nerwem przedsionkowo-ślimakowym i wstępuje do przewodu słuchowego wewnętrznego unaczyniając struktury ucha wewnętrznego.
• Gałęzie mózgowe (w kolejności odejścia):
  • Tętnicę dolną przednią móżdżku (łac. arteria cerebelli inferior anterior) – parzystą, odchodzącą z dolnego odcinka tętnicy podstawnej. Biegnie ku tyłowi na przednią powierzchnię móżdżku, gdzie krzyżuje nerw odwodzący w jego początkowym odcinku. Ostatecznie zespala się z tętnicą dolną tylną móżdżku.
  • Tętnice mostu (łac. arteriae pontis lub rami ad pontem) – dzielone na gałęzie boczne i gałęzie tylne. Gałęzie boczne to 3-5 parzystych tętnic odchodzących pod kątem prostym, rozgałęziających się do kilkunastu-kilkudziesięciu gałęzi i unaczyniających most i korzenie nerwu odwodzącego, nerwu twarzowego oraz nerwu przedsionkowo-ślimakowego. Gałęzie tylne to tętnice odchodzące od tylnego obwodu tętnicy podstawnej, po krótkim przebiegu wnikające do mostu w bruździe podstawnej i unaczyniające most.
  • Tętnicę górną móżdżku (łac. arteria cerebelli superior) – parzystą, odchodzącą od końcowego odcinka tętnicy podstawnej. Tętnica kieruje się bocznie i na górnym brzegu mostu znajduje się bezpośrednio za nerwem okoruchowym (oddzielającym ją od tętnicy tylnej mózgu). W dalszym przebiegu tętnica górna móżdżku owija się wokół konarów mózgu, kieruje się ku tyłowi i wstępuje na powierzchnię górną móżdżku – tam zespala się z tętnicami tylnymi móżdżku (dolną i górną) i oddaje gałęzie do splotu naczyniówkowego komory czwartej.
  • Tętnice tylne mózgu (łac. arteria cerebri posterior) – gałęzie końcowe, rozchodzące się pod tępym kątem od końca tętnicy podstawnej. Biegną do przodu od tętnic górnych móżdżku (rozdzielone od nich nerwami okoruchowymi, nerwami bloczkowymi i namiotem móżdżku), a następnie owijają się wokół konarów mózgu i wstępują na dolną powierzchnię płatów potylicznych. Tutaj tętnice rozgałęziają się unaczyniając płaty potyliczne i część płatów skroniowych, zespalają się z rozgałęzieniami tętnic przednich i środkowych. Na przebiegu przez istotę dziurkowaną tylną tętnice tylne mózgu oddają gałęzie unaczyniające jądra tylne mózgu oraz gałęzie do splotu naczyniówkowego komory trzeciej. Do początkowych odcinków tętnic tylnych mózgu dochodzą ponadto tętnice łączące tylne. Tym samym tętnice i rozgałęzienie, w którym mają początek, są elementami koła tętniczego mózgu.

 Osobny artykuł: Koło tętnicze mózgu.

Odmiany

Rozdwojenie tętnicy podstawnej na krótkim odcinku nazywane jest "wyspą naczyniową". Występuje rzadko.

Dodatkowe ryciny

• 
  Angiografia naczyń mózgowych po podanu kontrastu do tętnicy kręgowej lewej. Uwidoczniona również tętnica podstawna i jej gałęzie.
• 
  Tętnice na podstawie mózgu. Tętnica podstawna oznaczona jako Basilar.

Przypisy

Bibliografia

• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Pod redakcją Wiesława Łasińskiego. Przerobili i uzupełnili: Stanisław Hiller, Wiesław Łasiński, Michał Reicher, Stanisław Zawistowski, Zofia Zegarska. Wyd. VII (IV). T. III (Układ naczyniowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 216-9. ISBN 83-200-2171-5. (pol.).
• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Pod redakcją Wiesława Łasińskiego. Napisali: Józef Markowski, Olgierd Narkiewicz. Współautorzy: Stanisław Hiller, Janina Hurynowicz, Michał Reicher. Przerobili i uzupełnili: Wiesław Łasiński, Olgierd Narkiewicz, Zofia Zegarska. Wyd. III (IV). T. IV (Układ nerwowy ośrodkowy.). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 402-3, 405-9. ISBN 83-200-2111-1. (pol.).