Strażnica KOP „Gromadziszki”

Strażnica KOP Gromadziszki – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W lutym 1926, w składzie 6 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 24 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 12 strażnic^[1]. W latach 1928 i 1929 w 1 kompanii KOP „Wiżajny” funkcjonowała strażnica KOP „Gromadziszki”^[2][3]. W latach 1932 – 1939 strażnica znajdowała się w strukturze 4 kompanii KOP „Puńsk”^[4][5][6][7]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej.

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku popolicyjnym^[4]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 7,5 km^[6].

 Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[8]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[9].

Strażnica KOP „Gromadziszki” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 7 kilometrów 140 metrów od słupa granicznego nr 81 do 96^[4], a w 1938 pododcinek szerokości 8 kilometrów 204 metrów od słupa granicznego nr 81 do 96^[6].

Wydarzenia

• W meldunku sytuacyjnym KOP za okres od 11 do 20 listopada 1928 odnotowano: Na strażnicę zgłosił się dezerter armii litewskiej kapral Marenis Antoni z 2 pułku lotniczego z Kowna^[10].

Sąsiednie strażnice:

• strażnica KOP „Kupowo” ⇔ strażnica KOP „Buraki” – 1928^[2] i 1929^[3]
• strażnica KOP „Kupowo” ⇔ strażnica KOP „Krejwiany” – 1932^[4], 1934^[5] i 1938^[6]

Dowódcy strażnicy

• por. Stanisław Tugocki (był w 1930)^[11]

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.